پس از روزها انتظار داوطلبان کانکور، سرانجام وزارت تحصیلات عالی نتایج آزمون سراسری کانکور سال 1392 را اعلام کرد. این وزارت از میان بیش از 228 هزار داوطلب، 55 هزار تن را در مؤسسات تحصیلات عالی و 55 هزار تن دیگر را نیز در مؤسسات تحصیلات نیمهعالی پذیرفته است. امسال نیز 118 هزار نفر در آزمون کانکور ناکام مانده و نتوانسته به نهادهای تحصیلی عالی و نیمهعالی جذب شوند. این وزارت هیچطرح و برنامهای برای بیش از صد هزار تن که در این آزمون ناکام مانده، روی دست ندارد؛ فقط گفته که 25 هزار تن را با فیس کمتر به مؤسسات تحصیلات عالی خصوصی میفرستد. اکنون بیش از صد هزار تن پس از آزمون کانکور بیسرنوشت رها شده و دولت افغانستان هیچبرنامهای برای آنها روی دست ندارد.
از نظر میزان بیسرنوشتهای کانکور، وضعیت امسال نسبت به سال گذشته بدتر است. سال گذشته یک ثلث داوطلبان کانکور به مؤسسات تحصیلات عالی جذب شدند که این رقم امسال به یک پنجم تمام داوطلبان کانکور کاهش یافته است. این در حالی است که وزارت تحصیلات عالی گفته بود که ظرفیت جذب داوطلبان تحصیلات عالی در مراکز تحصیلات عالی نسبت به گذشته بالا رفته است.
هرچند با توجه به مشکلات موجود در نظام آموزش عالی افغانستان، جذب این مجموعه داوطلب برای تحصیلات عالی قابل قدر است و باید آن را به فال نیک گرفت، اما افزایش بیرویه و روزافزون داوطلبان تحصیلات عالی و ضرورت همگانیسازی علم و دانش در کشور ایجاب مینماید تا وزارت تحصیلات عالی به بالا بردن ظرفیتهای جذب دانشجویان در دانشگاهها به عنوان یک اولویت اساسی برخورد کند.
بدون شک، با گذشت هر روز، علاقهمندی مردم به علم و دانش زیاد شده و جوانان گرایش بیشتری برای حضور در دانشگاهها پیدا کردهاند. در چنین وضعی، هرگاه ظرفیت لازم برای پاسخگویی به نیازمندیهای جوانان، بهخصوص در عرصهی کسب علم و دانش فراهم نشود، قطعا این موضوع میتواند مسائل جدیای را در جامعه و نظام آموزشی کشور به وجود آورد.
البته این نکته به معنای این نیست که تنها به بلند بردن ظرفیت جذب جوانان به مراکز تحصیلات عالی به عنوان یک نیاز اساسی توجه شود، بلکه در شرایط کنونی توجه به تقویت ظرفیتهای علمی و بهبود کیفی نظام آموزش عالی نیز از نیازهای عمدهی دانشگاهها و مراکز تحصیلات عالی در کشور میباشد.
بهرغم همهی تلاشهایی که تاکنون در این راستا صورت گرفتهاند، هنوز کیفیت پایین دروس در دانشگاهها و کلیشهای بودن مواد درسی در مراکز تحصیلات عالی از چالشهای جدی در راستای فعالیتهای آموزشی در افغانستان میباشند. این مسئله باعث شده تا دانشگاهها بازدهی لازم را در خصوص تربیهی کادرهای جوان نداشته باشند و اکثر فارغان دانشگاهها هم نتوانند به عنوان نیروهای مؤثر تحصیلکرده در جامعه نقششان را ادا نمایند.
بنابراین، در کنار بالا بردن ظرفیتها برای جذب جوانان به مراکز تحصیلات عالی، توجه به بهبود کیفی درس در دانشگاهها نیز از اهمیت زیادی برخوردار است و برای آیندهی کشور حیاتی میباشد. رسیدگی به این معضلات و کاستیها مقدور و میسر نیست، مگر اینکه دولت سرمایههای لازمی را در عرصهی آموزش و پرورش به مصرف رساند. در طول دوازده سال گذشته فرصتهای خوبی برای افزایش ظرفیتها، پرورش پتانسیلها و توسعهی نظام آموزشی افغانستان وجود داشته است، اما متأسفانه از این فرصتها استفادهی کافی صورت نگرفته است. وزارت تحصیلات عالی دانشگاهها و دانشکدهها را در کابل و ولایات توسعه نداده و ظرفیت پذیرش دانشجویان بیشتر را در آنها مهیا نساخته است. باید ظرفیت دانشگاهها متناسب با میزان فارغان مکاتب افزایش یابد و همه ساله دانشکدهها و شعبههای تازهای در دانشگاههای کشور ایجاد شوند تا همه ساله شاهد بیسرنوشتی دهها هزار جوان کشور که دوازده سال را برای رفتن به دانشگاهها زحمت میکشند، نباشیم. بیسرنوشت رها کردن این عده، برای کشور فوقالعاده مضر بوده و نسل جوان را از آینده ناامید و از درس و مکتب سرخورده میکند. بدون شک، هرگونه سرمایهگذاری در این راستا بازدهی دوچندانی برای آیندهی کشور دارد و توجه به این بخش حیاتی زندگی، آیندهی درخشانی را به تصویر میکشد.