نجیب‌الله سعادت
در این اواخر کشت و برداشت گیاهی در هرات افزایش یافته که اسمش در دیگر جا‌‌ها برای خیلی‌ها چندان آشنا نیست، ساکنان ولایتهای غربی، اما دیر زمانی است که «آنغوزه» را می‌شناسند، هر چند با اسم و عنوان‌های گوناگون مانند کما، انگوزکما، راف، ملتان و چئیر.
آنغوزه یا آنقوزه از گیاهان دارویی است که حالا در هرات به پیمانهی زیاد کشت میشود و در این اواخر کاشت و برداشت و حاصلات آن نیز افزایش یافته است.
مسئولان ریاست زراعت ولایت هرات میگویند که کشت این گیاه در هرات درآمد فراوان داشته و در حال حاضر تبدیل به رقیب اصلی زعفران این ولایت شده است.
بشیر‌احمد احمدی، مدیر ترویج ریاست زراعت هرات میگوید که آن‌ها میکوشند در سال آینده به کشاورزان در روستاهای دوردست این ولایت بذر آنغوزه توزیع کنند.
منان عطایی، یکی از کشاورزان در هرات سه سال میشود که آنغوزه کشت میکند. او میگوید که رونق گرفتن دوباره‌ی کشت این گیاه در هرات باعث شده است تا درآمدش افزایش یابد. عطایی از کشت آنغوزه صاحب درآمد خوبی شده است: «من ۶ جریب زمین را آنغوزه کشت کردم که حاصلاتش زیاد است. از همین ۶ جریب زمین امسال ۶۵ کیلو شیره‌ی آنغوزه به دست آوردم و هر کیلو را به ۷ تا ۸ هزار افغانی فروختم.»
محمد‌قسیم رحیمی، آگاه امور اقتصادی و کارشناس امور زراعتی در هرات به روزنامه اطلاعات روز میگوید که بعد از انقراض آنغوزه در ولایتهای حوزه‌ی غرب کشور، بذر این گیاه مجددا توسط وزراعت زراعت و به همکاری بخش خصوصی زراعتی از کشور تاجیکستان وارد شده و دوباره در هرات و سایر ولایتهای کشور کشت میشود.
او گفت که امسال در هرات کشت این گیاه به طور فنی و حرفهای آغاز شده است و حالا این گیاه در هرات به پیمانهی بسیار زیادی کشت میشود. به گفتهی رحیمی هرسال درامد دولت افغانستان از صادرات این گیاه ارزشمند به هند، پاکستان و کشورهای اروپایی افزایش مییابد. به قول این کارشناس امور کشاورزی در سال ۱۳۹۶ درامد دولت از صادرات آنغوزه حدود صد میلیون دالر بوده است.
پیشینه‌ی کاشت آنغوزه در ولایتهای غربی
آنغوزه گیاهی است با ریشه‌ی ضخیم و گوشتی و ساقه‌ی دو متری. این گیاه که خاصیت دارویی فراوان دارد در سال‌های گذشته به گونهی خودرو در دشتها و دامنه‌های کوهای ولایتهای غربی و شمالی کشور میرویده است.
گیاه آنغوزه از چند سال به این سو به دلیل قطع شدن بوته‌ی آن از سوی مردم در دشت و دامنه‌ی کوها از بین رفته و در حال حاضر به پیمانهی خیلی کم این گیاه به گونهی خودرو می‌روید.
به گفتهی کارشناسان کشاورزی،۱۸۰ نوع آنغوزه در جهان وجود دارد که از این میان ۲۸ نوع آن در افغانستان کشت میشود.
خواص دارویی آنغوزه
پزشکان از آنغوزه به عنوان یکی از منابع مهم و با ارزش دارویی یاد میکنند که خواص دارویی فراوان داشته و در بخش‌های مختلف طبی از آن در ساخت دارو استفاده میشود.
داکتر بصیر‌احمد بسیم میگوید که این گیاه ارزش دارویی فروان دارد و در اکثر کارخانههای معتبر داروسازی در جهان استفاده میشود.
درمان اختلالات عصبی در کودکان، درمان فشار خون، بیماریهای قلبی و عروقی، جلوگیری از حملههای هیستری، رفع دندان دردی و جلوگیری از بیماریهای تنفسی بخشی از خواص درمانی آنغوزه است که به گونهی قرص و شربت در کارخانههای معتبر بین‌المللی ساخته شده است.
او افزود که این گیاه در حال حاضر به عنوان گیاه مهم دارویی در صنعت داروسازی استفاده میشود و به همین دلیل قیمت آن سال به سال در جهان افزایش مییابد.
کارخانههای داروسازی هند، عربستان سعودی، پاکستان، آلمان و فرانسه از جمله کارخانههای اند که از آنغوزه به عنوان منبع دارویی استفاده میکنند.
آقای بسیم می‌افزاید که استفاده‌ی بیش از حد از این گیاه باعث سر دردی و کاهش فشار خون میشود.