ریاست جمهوری افغانستان روز گذشته (11 حمل) پس از پانزده روز تاخیر روز ملی خبرنگاران را در ارگ تجلیل کرد. هدف از این برنامه، ارجگذاری به آزادی بیان و حمایت از خبرنگاران کشور خوانده شده و رییسجمهور اشرف غنی نیز در این برنامه گفت که درج روز ملی خبرنگاران در تقویم پس از 110 سال مبارزهی خبرنگارانی چون محمود طرزی، غلام محیالدین انیس و شماری از خبرنگارانی که در شرایط دشوار تلاش کردند، صورت گرفته است.
ریاست جمهوری افغانستان در این برنامه شماری از خبرنگاران و مسئولان ارشد رسانهها را نیز دعوت کرده بود. به خبرنگارانی که در این برنامه شرکت کرده بودند، گفته شده بود که امروز (12 حمل) از سوی رییسجمهور تقدیر میشوند، اما در این برنامه بهجای خبرنگاران شماری از مقامهای نظامی و ملکی دولتی، مسئولان نهادهای حامی رسانهها و کارمندان ریاست جمهوری تقدیر شدند.
در این برنامه رییسجمهور و شماری از مقامهای حکومتی از دستاوردهای حکومت وحدت ملی در عرصهی آزادی بیان و دسترسی به اطلاعات سخن زدند. طبق معمول خبرنگاران و شرکتکنندگان این برنامه به سخنان رییسجمهور غنی کف زدند و اما فهرست 12 نفری که از سوی اسدالله غضنفر، مشاور فرهنگی رییسجمهوری خوانده شد، سوالهای بسیاری را در ذهن خبرنگاران خلق کرد.
در پایان برنامه، خبرنگاران دعوت شده به رسم اعتراض گردهم آمده و از حسینه صافی، سرپرست وزارت اطلاعات و فرهنگ و وحید عمر، مشاور ریاستجمهوری در امور ارتباطات استراتژیک و روابط عامه، میکانیزم انتخاب شدن افراد برای دریافت تقدیرنامه یا مدال را جویا شدند. خانم صافی گفت که وزارت اطلاعات و فرهنگ در جریان نیست و این برنامه از سوی ریاست جمهوری برگزار شده است.
بعد خبرنگاران معترض از وحید عمر پرسیدند که میکانیزم انتخاب شدن افراد و توزیع مدال روشن شود. تلاشهای آقای عمر منجر شد تا یکی از مسئولان در ارگ ریاست جمهوری پای صحبت خبرنگاران معترض بنشیند. وی در حضور آقای عمر توضیح داد که چگونه خبرنگاران برای تقدیر شدن انتخاب شدهاند و این که چرا نام همه در برنامه خوانده نشده است، دلیل آن، نبود وقت عنوان شد.
وی در نخست گفت که ریاست جمهوری از فدراسیون خبرنگاران خواسته بود تا شماری از خبرنگاران را برای تقدیرشدن معرفی کند و براساس فهرستی که این نهاد ارایه کرده است، برای خبرنگاران تقدیرنامه یا مدال در نظر گرفته شده است.
وی گفت که حدود ده دقیقه پیش از شروع برنامه فرمان تفویض مدال افرادی که نامشان خوانده شده است، به رییسجمهور ارایه شده و آقای غنی همان موقع فرمان را امضا کرده است. او گفت که برای سایر خبرنگاران در روزهای آینده و پس از صدور فرمان، مدال و یا تقدیرنامه به دفاتر رسانهها به خبرنگاران انتخاب شده فرستاده میشود.
خبرنگاران اما به این قناعت نداشتند. آنان استدلال میکردند که اگر وقت کم بود و یا مدال تفویض نگردیده بود، چرا خبرنگاران را دعوت کردید و اگر دعوت کردید چرا در برنامه این مشکل را یادآوری نکردید. خبرنگاران معترض بهصورت مشخص پرسیدند که ضیا بومیا، یکی از مسئولان فدراسیون خبرنگاران چگونه و به چه دلیلی مدال دریافت کرده است.
یکی از مسئولان که در تهیهی این برنامه نقش داشت، در پاسخ به این سوال گفت که ساعت هشت شب گذشته (یعنی یک شب قبل از برنامه) فدراسیون خبرنگاران تماس گرفتند که اگر به ضیا بومیا مدال داده نشود، فدراسیون برنامهی ارگ را تحریم میکند و پس از آن بود که برای وی مدال در نظر گرفته شد.
این پاسخ قناعت خبرنگاران معترض را فراهم نکرد. خبرنگاران پرسیدند که وقتی برای یک نفر در شب برنامه وقت پیدا میشود که فرمان تهیه و مدال تفویض شود، برای خبرنگارانی که حدود دو هفته پیش از سوی رسانهها و نهادهای حامی رسانهها معرفی شدهاند، چگونه با کمبود وقت مواجه شدهاید؟
او گفت که فدراسیون خبرنگاران و کمیتهی مشترک حکومت و رسانهها دو فهرست را به ریاست جمهوری ارایه کرده است که در یکی از فهرستها 15 خبرنگار از کابل و در فهرست دیگر 16 خبرنگار از ولایات معرفی شدهاند. به گفتهی او، علاوه بر این ریاست جمهوری نیز فهرست خود را دارد که در آن شماری از سخنگویان حکومت نیز قرار است تقدیر شوند.
خبرنگاران معترض از فهیم دشتی، رییس فدارسیون خبرنگاران نیز در این مورد وضاحت خواستند. آقای دشتی گفت که فدراسیون در این مورد مسئولیت ندارد. او گفت که فدراسیون فهرست خبرنگاران را از مسئولان رسانهها دریافت کرده و آنرا به ریاست جمهوری شریک کرده است و اینکه ریاست جمهوری چه کسی را تقدیر کرده و چه کسی را تقدیر نکرده است، به فدارسیون ارتباط ندارد.
خبرنگاران در حضور وحید عمر یادآوری کردند که ریاست جمهوری با این اقدامش به خبرنگاران توهین کرده و در نخستین روز ماه آپریل آنان را «آپریل فول» کردهاند و در روز ملی خبرنگاران به کسانی که خبرنگار نیستند، مدال داده است.
آنچه روز گذشته زیرنام تجلیل از روز ملی خبرنگاران اتفاق افتاد، گویای بیبرنامگی و کمکاری مسئولان ریاست جمهوری، شفاف نبودن گزینش افراد و توزیع مدالها، سوءاستفاده نهادهای حامی رسانهها از نام خبرنگاران و امتیازطلبیهای شخصی این نهادها است.
از سوی هم این اتفاق نشان میدهد که کارمندان ریاست جمهوری چگونه رییسجمهور را در جریان برنامههایی که گرفته میشود، قرار میدهند. یکی از مسئولان برنامهی یاد شده توضیح داد که رییسجمهور پس از دریافت متن تفویض مدال ناراحت بود و گفت که چرا فقط ده دقیقه پیش از برنامه این فرمان تهیه شده است. این امر نشان میدهد که آقای غنی در مواردی در آخرین لحظه، فرمانها یا احکامی را امضا میکند که یا از روی ناگزیری است و یا از خود در جریان آن نیست.
افزون بر این، چسپاندن مدال در روز ملی خبرنگاران به سینهی یکی از مسئولان بخش جنایی وزارت داخله نشانگر این است که نهادهایی زیرنام حامی رسانهها چگونه با مسایل مربوط به خبرنگاران و رسانهها سلیقهای و ناشیانه برخورد میکنند. این نهادها پروژههای زیادی را بهنام حمایت از رسانه و خبرنگار و یا دفاع از حقوق آنان دریافت میکنند، اما در عمل به جای حمایت از خبرنگاران و رسانهها، خود حقوق خبرنگاران و رسانهها را نقض میکنند.