کمتر از پنچ ماه به موعد معین برای برگزاری انتخابات ریاست جمهوری افغانستان باقی مانده است. انتخابات ریاست جمهوری پیش رو که قرار است به تاریخ ششم میزان سال جاری برگزار شود، با چالشهای عمدهای مواجه است. به تازگی، رییس کمیسیون مستقل انتخابات افغانستان در دیدار با مسئولان یوناما در کابل گفته است که عدم حمایتهای مالی و تخنیکی جامعهی جهانی و حامیان افغانستان، برگزاری انتخابات ریاست جمهوری افغانستان را با چالشهای جدی مواجه میکند. در مقابل، مسئولان یوناما گفته است که جامعه جهانی به شرطی از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری افغانستان حمایتهای مالی و تخنیکی میکند که کمیسیون مستقل انتخابات برای برگزاری انتخابات ریاست جمهوری، پلان عملیاتی و کاری مدون و شفاف داشته باشد. واقع اما این است که فارغ از چالشهای مالی و تخنیکی، در بعد سیاسی، انتخابات ریاست جمهوری افغانستان با مشکلات بزرگ سیاسی مواجه است. چالشهای برگزاری انتخابات ریاست جمهوری افغانستان را میتوان در دو بعد مالی-تخنیکی و سیاسی چنین بررسی کرد.
یکم؛ چالشهای مالی و تخنیکی: در فاصلهی کمتر از پنج ماه باقی مانده به برگزاری انتخابات ریاست جمهوری افغانستان، کمیسیونهای انتخاباتی افغانستان، با آشفتگیهای بزرگی دستوپنچه نرم میکند. هنوز پروندهی انتخابات پارلمانی کشور بسته نشده است. اعلام نتایج نهایی انتخابات پارلمانی در پایتخت، نزدیک به هفت ماه پس از برگزاری آن به بنبست خورده است. بخش وسیعی از اصلاحات انتخاباتی که از انتخابات ریاست جمهوری 1393 تا کنون، آجندایی برای بهبود انتخابات در افغانستان بوده، عملی نشده است. در بعد تخنیکی، استفاده از تکنالوژی بیومتریک و دیجیتل شدن روندهای کاری انتخابات، با التفات به انتخابات پارلمانی سال گذشته، به بنبست خورد. در انتخابات ریاست جمهوری پیش رو، قرار بر این است که به صورت همزمان انتخابات شوراهای ولایتی و انتخابات پارلمانی ولایت غزنی نیز برگزار شود. کشورهای کمککننده نیز ظاهرا به دلیل نبود پلانهای عملیاتی مدون و شفاف برای برگزاری انتخابات ریاست جمهوری، از پرداخت هزینهی برگزاری انتخابات ریاست جمهوری امتناع کردهاند. اگرچه وزارت مالیه، پرداخت هزینهی برگزاری انتخابات ریاست جمهوری را به عهده گرفته اما پرداخت این وجه برای وزارت مالیه عملا دشوار است. اینها، هرکدام چالشهای جدی برای برگزاری انتخابات ریاست جمهوری پیش رو است. به نظر میرسد که با توجه به فرصت اندک باقی مانده تا موعد مقرر، فایق آمدن بر این چالشها و برگزاری یک انتخابات قابل قبول و نسبتا سالم اگر نه ناممکن که بسیار دشوار خواهد بود.
دوم؛ چالشهای سیاسی: جامعه جهانی و مشخصا ایالات متحده، اکنون به پیشبرد پروسهی صلح افغانستان اولویت دادهاند. ایالات متحده مصمم است که پروندهی مذاکرات صلح افغانستان را تا پایان آن، فارغ از این که به چه نتیجهای میرسد، تعقیب و پیگیری کند. بخش وسیعی از حامیان بین المللی افغانستان با ایالات متحده در خصوص این اولویت بندی همسو هستند. در بعد داخلی، رقبا و مخالفان سیاسی رییسجمهور غنی و نامزدان برجستهی انتخابات ریاست جمهوری افغانستان نیز با این اولویتبندی، با ایالات متحده همسو هستند. رییسجمهور غنی اما در نظر دارد آخرین تلاشش را برای برگزاری انتخابات ریاست جمهوری به کار ببندد. احتمال غالب این است که تحقق پروسهی صلح افغانستان به برپایی حکومت مؤقت و در کمترین امکان، به تعویق افتادن انتخابات ریاست جمهوری منجر خواهد شد. در صورت تحقق هریک از دو گزینهی محتمل، رییسجمهور غنی، قدرت سیاسیاش را از دست میدهد. آقای غنی در پی آن است که با برگزاری انتخابات ریاست جمهوری و پیروزی احتمالی، بقایش را تضمین کند و پس از آن پروسهی صلح افغانستان را در دستور کارش قرار دهد. از سوی دیگر، نامزدان انتخابات ریاست جمهوری افغانستان، به صورت جدی، نگران تقلبهای سازماندهی شده و مدیریت نتیجهی انتخابات توسط حکومت اند. این تعارض و تقابل نظر، باعث شده است که جامعه جهانی و ایالات متحده با امتناع از پرداخت هزینهی انتخابات ریاست جمهوری افغانستان، حمایت سیاسیشان از این پروسه را قطع کنند. اگرچه چالشهای مالی و تخنیکی برگزاری انتخابات ریاست جمهوری افغانستان جدی است اما مهمتر از آن، نبود حمایت سیاسی در سطح بین المللی و داخلی از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری افغانستان است. در صورت نبود حمایت سیاسی از انتخابات ریاست جمهوری، بسیار دشوار است که این پروسه، با حداقل سلامت و موفقیت برگزار شود.