کمیسیون مستقل انتخابات افغانستان دیروز (شنبه، 18 جوزا) ثبتنام تقویتی رأیدهندگان را در 33 ولایت و ثبتنام سراسری رأیدهندگان را در ولایت غزنی آغاز کرد. حوا علم نورستانی، رییس این کمیسیون گفت که «کمیسیون مستقل انتخابات متعهد است در طی 20 روز در 458 مرکز 33 ولایت افغانستان ثبتنام تقویتی و در 247 مرکز ولایت غزنی ثبتنام سراسری را انجام دهد.»
روند ثبتنام تقویتی رأیدهندگان در 8 سرطان سال جاری پایان مییابد. در 33 ولایت تنها کسانی میتوانند ثبتنام کنند که «قبلاً ثبتنام نکردهاند، تا ششم میزان سال جاری سن هژده را تکمیل کنند، بهتازگی به کشور برگشته باشند، از یک مرکز به مرکز دیگر نقل مکان کرده و یا هم استیکر شناسنامهشان تخریب شده باشد.» اما در ولایت غزنی تمام کسانی که واجد شرایط رأیدهی اند، میتوانند ثبتنام کنند؛ زیرا انتخابات پارلمانی در ماه میزان سال گذشته در این ولایت بهدلیل اختلاف میان باشندگان ولایت غزنی بر سر چگونگی برگزاری انتخابات برگزار نگردید و روند ثبتنام رأیدهندگان نیز اجرا نشد.
کمیسیون مستقل انتخابات روند تقویتی ثبتنام رأیدهندگان را به این منظور راهاندازی کرده است تا هیچ شهروندی واجد شرایط رأیدهی از حق رأی خود محروم نشود. شروع این روند یک گام مهم و اساسی برای برگزاری انتخابات ریاستجمهوری سال آینده است و امید برگزاری انتخابات بهموقع را بیشتر میکند؛ هرچند روند به تأخیر آغاز شده است، اما هنوز چالشها و پرسشهایی وجود دارد که میتواند در روند ثبتنام تقویتی رأیدهندگان قابل بحث باشد.
نخست، کمیسیون مستقل انتخابات افغانستان سال گذشته ثبتنام رأیدهندگان را براساس شناسنامهی تابعیت انجام داد. در آن زمان انتظار میرفت این شیوه جلوی تقلب در انتخابات پارلمانی را بگیرد و نیز شناسنامه برای تشخیص واجدان شرایط رأیدهی یک سهولت پنداشته میشد. در 28 و 29 میزان اما نواقص این کار روشن شد. برخیها توانستند با شناسنامهی جعلی ثبتنام کنند، هزاران شناسنامهی جعلی استیکرزدهشد و یا استیکرهای جعلی در شناسنامههای رأیدهندگان برچسب خورد. علاوه بر این، بسیاری از رأیدهندگان در روز انتخابات نتوانستند نامهای شان را در مراکزی که قبلا ثبتنام کرده بودند، پیدا کنند زیرا کارمندان کمیسیون از دقت لازم در هنگام ثبتنام رأیدهندگان کار نگرفته بودند. اکنون که کمیسیون انتخابات روند تقویتی ثبتنام رأیدهندگان را آغاز کرده است، باید اشتباهات گذشته اصلاح و نواقصی که در روز رأیدهی در سال گذشته آشکار شد، برطرف شود. کمیسیون انتخابات باید دقت کند تا کسی نتواند با شناسنامههای جعلی و یا تکراری ثبتنام کنند. علاوه بر این کمیسیون با استفاده از این فرصت، فهرست رأیدهندگان را در هر مرکز رأیدهی اصلاح کند تا اشتباهات گذشته تکرار نشود.
دوم، کمیسیون مستقل انتخابات درحالی روند تقویتی ثبتنام رأیدهندگان و ثبتنام سراسری ولایت غزنی را آغاز کرده است که از مجموع هفتهزار و 385 مرکز رأیدهی تثبیتشده در سراسر کشور دوهزار و دو مرکز رأیدهی به دلیل تهدیدات امنیتی مسدود است. براساس آمار این کمیسیون، از مجموع 406 مرکز رأیدهی در ولایت غزنی، صرفاً 247 مرکز آن در ساحات امن واقع شده است. در همین ولایت دولت افغانستان بیش از یک دهه است که بر ولسوالی ناوه کنترل ندارد و برخی از ولسوالیهای دیگر این ولایت نیز ناامن است.
آمار رسمی وزارت داخله افغانستان نیز نشان میدهد که 19 ولسوالی در سراسر کشور در حال حاضر در کنترل طالبان قرار دارد. گزارش سال گذشتهی سیگار نیز نشان میدهد که دولت از 407 ولسوالی بر 75 ولسوالی کنترل و بر 151 ولسوالی دیگر نفوذ دارد. 65 درصد جمعیت افغانستان نیز در این 226 ولسوالی زندگی میکنند. این آمارها نشان میدهد که در سال گذشته شمار زیادی از افغانها از حق رأی محروم شده و نتوانستهاند ثبتنام کنند. اکنون که روند تقویتی ثبتنام رأیدهندگان آغاز شده است، این مشکل همچنان باپرجاست و بدون هیچ شکی بخشی از مردم افغانستان نمیتوانند در انتخابات پیشرو از حق رأیشان استفاده کنند.
دولت افغانستان مسئول درجه اول برای فراهمسازی زمینهی برگزاری انتخابات است. انتخابات ریاست جمهوری پیشرو از چندین منظر برای افغانستان مهم و سرنوشتساز است. اکنون که گامهای اولیه برای برگزاری این انتخابات برداشته شده است، دولت افغانستان مکلف است که زمینه را برای برگزاری انتخابات و اینکه تمامی شهروندان بتوانند از حق رأیشان استفاده کنند، فراهم کند.