شرکتهای مخابراتی غیردولتی (اتصالات، افغان بیسیم، روشن و امتیان) پس از آنچه «دریافت تهدید از منبع نامعلوم» عنوان میشود، از سه شب پیش به اینطرف، شبانه فعالیت خود را در شهر مزار شریف قطع کردهاند.
این مسأله باعث ناراحتی حکومت محلی بلخ شد و والی بلخ دستور داد که اگر دوباره فعالیت این شرکتها از طرف شب قطع شود، نمایندگیهای آنها را در شهر مزار شریف مهر و لاک میکند و فعالیتشان در جریان روز نیز ممنوع میشود. با بیتوجهی به دستور والی و قطع دوبارهی فعالیت شرکتهای مخابراتی در یکشنبهشب، نمایندگیهای ساحوی شرکتهای مخابراتی غیردولتی روز دوشنبه در شهر مزار شریف مسدود و این شبکهها در جریان روز نیز غیرفعال شد.
با متوقفشدن خدمات شرکتهای مخابراتی غیردولتی، ساکنان مزار شریف در برقراری تماس با مشکل مواجه شدند و «سلام» تنها شرکت مخابراتی دولتی نتوانست نیازمندیهای آنها را پاسخ بدهد. به گفتهی ساکنان شهر مزار شریف، قیمت سیمکارت شبکهی مخابراتی دولتی سلام ـ یگانه شبکهی فعال حال حاضر مزار شریف ـ از 100 افغانی به 500 الی 2000 افغانی رسیده است.
قطع خدمات شبانهی شرکتهای مخابراتی از شنبهشب، (29 سرطان) آغاز شد. محمداسحاق رهگذر، والی بلخ روز یکشنبه با انتشار عکس از دیدار با مقامهای محلی دیگر بلخ در صحفهی فیسبوک خود نوشت که مختلساختن امن و نظم عامه برای هیچ کسی قابل قبول نیست و مقام ولایت بهصورت جدی قضیهی شنبهَشب را در قبال شبکههای مخابراتی بررسی میکند: «طبیعی است که مقصر به پنجهی قانون سپرده خواهد شد. به هیچ کسی اجازه نمیدهیم تا آسایش مردم ما را به چالش بکشد.»
آقای رهگذر همچنان در روز یکشنبه نشستی را با رییس شورای ولایتی، معاونان مقام ولایت، فرمانده پولیس بلخ، رییس امنیت ملی، رییس دادستانی استیناف، نمایندگان شرکتهای مخابراتی افغان بیسیم، اتصالات، امتیان، روشن، سلام و سایر شرکتهای مربوط مخابراتی برگزار کرد.
براساس خبرنامهی مقام ولایت بلخ، نمایندگان شرکتهای مخابراتی گفتهاند که صلاحیت قطع شبکهها در اختیار نمایندگان ولایتی نیست، بلکه بخاطر دریافت تهدید، مسئولان دفتر مرکزی شبکهها را قطع کرده است.
رییس امنیت ملی و فرمانده پولیس با ارایهی گزارش امنیتی از وضعیت بلخ، گفتهاند که هیچگونه تهدیدی در ولایت بلخ وجود ندارد و هیچکسی مبنی بر تهدید امنیتی آنها را در جریان قرار نداده است: «قطع شبکههای مخابراتی یک تصمیم توطیهآمیز است که ما در باره آن هیچگونه توجیهی را نمیتوانیم بپذیریم.»
در این نشست میان والی بلخ، رییس شورای ولایتی، معاونان مقام ولایت، فرمانده پولیس و رییس امنیت ملی فیصله شده که تا ساعت چهار عصر یکشنبه، تمامی نمایندگیهای شرکتها مسئولیت دارند تا با دفاتر مرکزیشان به تماس شوند و این مشکل را حل کنند، در غیر آن تمامی نمایندگیهای شبکههای مخابراتی مهر و لاک شده و مجوز فعالیتشان در ولایت بلخ گرفته میشود: «حفظ امینت و آرامش ذهنی مردم ما در اولویت قرار دارد، اجازه نمیدهیم که با توطیهچینی امنیت ذهنی و فکری مردم ما به چالش کشیده شود.»
بعد از ساعت چهار عصر والی بلخ در صحفهی فیسبوک خود نوشت: «این فیصله مقام ولایت است: هر شبکهای که در هنگام شب، آنتندهی خود را خاموش کند، فردا دفتر آن شرکت در ولایت بلخ مسدود و به جرم کمک به دشمن، به دادستانی معرفی میشود.»
یکشنبهشب شرکتهای مخابراتی دوباره خدماتشان را قطع و حکومت محلی بلخ نیز مطابق فیصله، نمایندگیهای شرکتهای مخابراتی غیردولتی را مهر و لاک کردند. روز دوشنبه چهار شبکههای مخابراتی در مزار شریف غیرفعال بود.
تهدید واقعی یا «توطیه»؟
سخنگوی والی بلخ در صحبت با اطلاعات روز میگوید که نمایندگان شرکتهای مخابراتی غیردولتی در نشست با مقامهای محلی گفتهاند که از طرف آدرس نامعلومی تهدید دریافت کردهاند. به گفتهی او، یکی از مسئولان امنیتی شرکتها گفته که از آدرس نامعلومی تماس دریافت کرده و تهدید شدهاند که اگر هنگام شب فعالیت داشته باشند، مسئولیت بعدی به دوش خود آنها خواهد بود.
آنچه اعلامیه و هشدار والی بلخ و صحبت سخنگوی والی نشان میدهد، از دید حکومت محلی بلخ، شرکتهای مخابراتی غیردولتی براساس یک «توطیه» فعالیتشان را از طرف شب قطع میکنند.
منیر احمد فرهاد، سخنگوی والی بلخ میگوید وقتی شرکتهای مخابراتی به دستور دشمن فعالیت خود را قطع میکند، نشاندهندهی آن است که اینها همکار دشمن است: «اگر اینها به دستور مقامات دولتیشان اعتنا نمیکنند، معلومدار است که اینها زیر چتر دولت نه، بلکه زیر چتر مخالفان زندگی میکنند. این کار شرکتهای مخابراتی همکاری و انداختن آب به آسیاب دشمن است.»
آقای فرهاد میافزاید تا زمانیکه شرکتهای مخابراتی بهصورت کتبی تعهد ندهند که فعالیتشان را بهطور 24 ساعت از سر میگیرند، نمایندگیهای ساحهای این شرکتها در مزار شریف مسدود خواهد ماند: «ما فشارها را وارد کردهایم و امیدواریم که وزارت مخابرات و اداره اترا این مشکل را با شرکتهای مخابراتی بهصورت دایمی حل کنند.»
محمدابراهیم خیراندیش، عضو شورای ولایتی بلخ در گفتوگو با اطلاعات روز میگوید که شرکتهای مخابراتی از سوی گروه طالبان تهدید شده است. او میافزاید که جدا از تهدید طالبان، احتمال حرفهای سیاسی پشت پرده نیز میرود: «شاید بهخاطر فشارآوردن بر دولت، یک تعداد از سیاسیون نیز در این قسمت نقش داشته باشد.»
اما حاریس میر، رییس کنترل و نظارت ادارهی تنظیم خدمات مخابراتی (اترا) در گفتوگو با اطلاعات روز میگوید که علت قطع فعالیت شبانه شرکتهای مخابراتی تهدیدات امنیتی است و این تهدید را نباید ساده گرفت: «یک تماس نبوده. هرچند تماس بوده. قسمی که معلوم شد، تماس هم تماس عادی نبوده است. این تهدید را نباید ساده گرفت.»
به گفتهی او، شرکت مخابراتی امتیان این تهدید را جدی نگرفت و به ارایهی خدمات از طرف شب ادامه داد، تهدیدکنندگان یک پایه آنتن این شرکت را آتش زده که 200 هزار دالر به این شرکت خساره وارد شده است. آقای میر میگوید که برای حل این مشکل با والی بلخ صحبت شده تا با شرکتهای مخابراتی مطابق به قانون و حکم رییسجمهور همکاری کند و روز دوشنبه در نشست شورای امنیت نیز روی این مشکل بحث شده است.
خدمات شرکتهای مخابراتی نهتنها در بلخ، بلکه در شماری از ولایتهای ناامن دیگر نیز از روی شب قطع میشود. به گفتهی حاریس میر، ارایهی خدمات شرکتهای مخابراتی تقریبا در 50 درصد خاک کشور از روی شب قطع میشود.