براساس گزارش دیدبان مجلس نمایندگان نهاد مطالبات زنان برای صلح، مجلس نمایندگان افغانستان در ماه‌های جون، جولای و سپتامبر امسال تنها یک جلسه‌ی قانون‌گذاری برگزار و از 24 نشست عمومی برگزارشده در ماه‌های جولای و سپتامبر، نصاب مجلس تنها در سه نشست تکمیل بوده است.
در گزارش این نهاد آمده که مجلس نمایندگان در ماه سپتامبر امسال مطابق 20 سنبله الی هشتم میزان، پس از رخصتی‌های تابستانی، هفت نشست عمومی برگزار کرده، اما بیش‌تر نمایندگان در مجلس حضور نداشته و نصاب مجلس در هر هفت نشست تکمیل نبوده است. از هفت نشست عمومی مجلس که در ماه سپتامبر برگزار شده، چهار جلسه‌ی آن استماعیه، یک جلسه استجوابیه و دو جلسه‌ی آن عادی بوده است.
همچنان مجلس نمایندگان در ماه سپتامبر، پنج نشست در بخش نظارت از حکومت برگزار کرده که شامل چهار نشست استماعیه و یک نشست استجوابیه بوده است، اما در این پنج نشست نیز نصاب مجلس تکمیل نبوده است.
در گزارش نهاد مطالعات زنان برای صلح آمده که برخی از نمایندگان مجلس، از بی‌برنامه‌بودن نشست‌های عمومی مجلس انتقاد می‌کنند، اما رییس مجلس از نبود اجندای مشخص برای نشست‌های عمومی، غیابت بیش‌تر 150 نماینده در بیش از سه هفته و غیرحاضری مکرر اعضای مجلس در نشست‌های کمیسیون‌های مجلس سخن می‌گوید.
مشاهدات این نهاد از حضور نمایندگان در مجلس نشان می‌دهد که در این ماه 74 درصد نمایندگان غیرحاضر و 26 درصد دیگر حاضر بوده‌اند.
طبق ماده 124 اصول وظایف داخلی مجلس نمایندگان، یک عضو مجلس می‌تواند در صورت ضرورت و یا مریضی مدت 15 روز رخصتی را در یک دوره چهارونیم ماهه تقاضا کند. همچنان در ماده 127 اصول وظایف داخلی مجلس آمده که در صورت غیابت عضو در جلسه عمومی یا جلسه کمیسیون، اصل معاش وی بالای یک ماه تقسیم شده، مبلغ معینه همان روز از معاش ماهانه‌اش وضع می‌شود. در ماده 129 آمده که هرگاه غیرحاضری عضو بدون عذر موجه بیش از هفت روز کاری در جلسات عمومی و کمیسیون‌ها ادامه یابد، معاش ایام غیابتش وضع و نامش در ختم هر ماه از طریق رسانه‌ها نشر می‌شود.
نهاد مطالعات زنان برای صلح می‌گوید که به ندرت مشاهده شده که هیأت اداری مجلس در تطبیق اصول وظایف داخلی و کسر معاش نمایندگان غایب اقدام کرده باشد.
تنها نمایندگان 12 ولایت پس از رخصتی‌های تابستان گزارش ولایتی ارائه کرده‌اند
نمایندگان شورای ملی افغانستان 45 روز در تابستان و 45 روز در زمستان رخصتی رسمی دارند. این رخصتی بیش‌تر به‌خاطر دیدار نمایندگان با مردم و مؤکلین در ولایت‌های مربوطه‌ی‌شان است، اما بارها از نمایندگان انتقاد شده که آنان به‌جای دیدار با مردم و شنیدن مشکلات آنان، به کارهای شخصی‌شان می‌رسند و به سفرهای بیرونی می‌روند.
گزارش نهاد مطالعات زنان برای صلح نیز نشان می‌هد که پس از رخصتی‌های تابستانی امسال، تنها نمایندگان 12 ولایت گزارش‌های ولایتی شان‌را به مجلس ارائه کرده‌اند. گزارش‌های ولایتی نمایندگان ولایت‌های ارزگان، بادغیس، بدخشان، بغلان، بلخ، پکتیا، پکتیکا، پنجشیر، تخار، خوست، دایکندی، زابل، سمنگان، فراه، قندهار، قندوز، کنر، لغمان، لوگر، نورستان، نیمروز و هلمند در مجلس ارائه نشده است.
وضعیت مجلس در ماه جولای؛ تنها یک جلسه قانون‌گذاری برگزار شد
گزارش این نهاد از کارکرد ماه جولای مطابق 10 سرطان الی 9 اسد سال 1398 مجلس نمایندگان نشان می‌دهد که نمایندگان در این ماه 12 نشست عمومی برگزار کرده که شامل 10 جلسه عادی، یک جلسه استماعیه و یک جلسه قانون‌گذاری بوده است.
مجلس در ماه جولای یک جلسه قانون‌گذاری برگزار کرده که در آن یک موافقت‌نامه را تصویب، یک موافقت‌نامه و بودجه وسط سال مالی 1398 را به‌دلیل تخصیص‌دادن آن به انتخابات ریاست‌جمهوری از طرف حکومت، رد کرده است.
روزنامه 8صبح در گزارشی به نقل از هیأت اداری مجلس نمایندگان نوشته که در حال حاضر حدود ۱۰۷ سند نیاز به بررسی و رأی‌گیری در مجلس دارند.
در گزارش نهاد مطالعات زنان برای صلح آمده که حضور نمایندگان در مجلس در ماه جولای کم‌رنگ‌تر از ماه قبلی آن بوده و از 12 نشست برگزارشده، سه نشست آن دارای نصاب بوده است. همچنان در این ماه 26 درصد نمایندگان حاضر بوده‌اند که نشان‌دهنده حضور کم‌رنگ نمایندگان بعد از به تعویق افتادن رخصتی‌های تابستانی مجلس میباشد.
بیش‌تر نشست‌های مجلس در این ماه به‌خاطر انتخابات اعضای هیأت اداری برگزار شده است. انتخابات هیأت اداری مجلس هفدهم یکی از جنجالی‌ترین انتخابات‌های درونی مجلس بوده است. این انتخابات برای مشخص‌شدن رییس مجلس بیش‌تر از یک ماه طول کشید که با تنش و جنجال‌های بعضا خشونت‌آمیز همراه بود.
وضعیت مجلس در ماه جون؛ تنش بر سر انتخاب رییس مجلس
مجلس نمایندگان در ماه جون مطابق به 11 جوزا الی 9 سرطان امسال پنج نشست عمومی برگزار کرده که هر پنج نشست عادی بوده است.
مجلس هفدهم به تاریخ ششم ثور آغاز شد. در گزارش نهاد مطالعات زنان برای صلح آمده که بیش از یک ماه تنش بر سر یک رأی نقطه‌دار استفاده‌شده در انتخابات دور اول برای پست ریاست مجلس طول کشید و حتا برخی اعضای مجلس چوکی ریاست مجلس را پایین انداختند.
در گزارش دیدبان پارلمانی نهاد مطالعات زنان برای صلح آمده که در ماه جون اکثریت نمایندگان در مجلس حضور داشتند و از پنج نشست برگزار شده، هر پنج نشست دارای نصاب بوده است.
حاضربودن بیش‌تر نمایندگان در این ماه نیز به‌خاطر انتخابات رییس و اعضای هیأت اداری مجلس بوده است.
دیدبان مجلس نمایندگان، یکی از برنامه‌های نهاد مطالعات زنان به‌منظور آگاهی مردم از عملکرد پارلمان به‌خصوص مجلس نمایندگان، افزایش مشارکت مردم در تصامیم، بالابردن شفافیت و پاسخ‌گویی مجلس نمایندگان است. این برنامه از شش سال بدین‌سو جریان دارد و این نهاد گزارش‌های روزانه، ماهوار و گزارش تحلیلی سالانه از کارکردهای مجلس نمایندگان تهیه می‌کند.