دانشگاه تعلیم و تربیه شهید ربانی اوایل ماه سرطان امسال ثبت‌نام متقاضیان برای دوره‌ی ماستری در رشته‌ی جامعه‌شناسی را در حالی آغاز کرد که اعتبار ملی علمی در این رشته را از وزارت تحصیلات عالی کشور نگرفته بود.
مسئولان این دانشگاه حدود چهارصد متقاضی را برای رشته‌ی جامعه‌شناسی ثبت‌نام و از هر متقاضی 500 افغانی فیس ثبت‌نام گرفتند. در روزهای اخیر برخی از متقاضیان این رشته با ابراز شکایت در شبکه‌های اجتماعی گفتند که حدود هفت ماه از ثبت‌نام آنان می‌گذرد، اما از امتحان و سرنوشت آن 500 افغانی خبری نیست.
دانشگاه تعلیم و تربیه اوایل ماه سرطان امسال اعلام کرد که برنامه ماستری در رشته‌های جامعه‌شناسی، تعلیمات اسلامی، کیمیا، بیولوژی، ادبیات دری و پشتو در این دانشگاه آغاز می‌شود و از متقاضیان خواست که برای ثبت‌نام به این دانشگاه مراجعه کنند.
اکنون بعد از گذشت نزدیک به هفت ماه، متقاضیان مقطع ماستری رشته جامعه‌شناسی با انتقاد از هیأت رهبری دانشگاه تعلیم و تربیه می‌گویند که از برنامه‌های‌شان عقب افتاده‌اند و از سرنوشت 500 افغانی آن‌ها نیز خبری نیست.
یکی از این متقاضیان به شرط این‌که نامش در گزارش ذکر نشود به روزنامه اطلاعات روز میگوید: «من از رشته جامعه‌شناسی دانشگاه تعلیم و تربیه فارغ شده‌ام. چند سالی بود که منتطر این فرصت بودم. وقتی اطلاعیه ریاست دانشگاه را خواندم، در روز مشخص برای ثبت‌نام رفتم. هنگام ثبت‌نام به ما گفتند که 20 روز تا یک ماه بعد، کارت شمولیت در امتحان را توزیع خواهند کرد و به ما هم اطلاع خواهند داد. موعد مورد نظر گذشت و ما هیچ اطلاعی دریافت نکردیم. دوباره مراجعه کردیم و فهمیدیم که این برنامه به مشکل برخورده. به وزارت تحصیلات عالی مراجعه کردیم، به ما گفتند که وزارت در جریان نیست. برنامه‌ریزی‌هایی که کرده بودیم به بن‌بست خورده است.»
رضا لعلی، یکی از ثبت‌نام‌کننده‌ها برای دوره ماستری رشته‌ی جامعه‌شناسی در صفحه‌ی فیس‌بوک خود با انتقاد از مسئولان دانشگاه شهید ربانی نوشته: «حال بعد از نزدیک به شش و هفت ماه از آن ثبت‌نام می‌گذرد، ولی هنوز نه از امتحان خبری است و نه از سرنوشت آن 500 افغانی.»
اکنون ذبیح‌الله اسدی، رییس دانشگاه تعلیم و تربیه شهید ربانی در صحبت با اطلاعات روز میگوید که این دانشگاه پیشنهاد ایجاد برنامه ماستری در رشته‌های یادشده را به وزارت تحصیلات عالی سپرده و منظوری مقام وزارت را در رشته‌های ادبیات دری، ادبیات پشتو و جامعه‌شناسی اخذ کرده بود. ثبت‌نام در رشته‌های ادبیات دری و پشتو تمام امتحان آن رشته‌ها برگزار شد، اما رشته‌ی جامعه‌شناسی به مشکل برخورد.
آقای اسدی می‌افزاید: «برنامه ماستری در بخش ادبیات دری و پشتو منظور شد. اما رشته‌های تعلیمات اسلامی، کیمیا، بیولوژی و مشخصا رشته‌ی جامعه‌شناسی با آن‌که منظور شده بود، طبق مقرره‌ی جدید اعتباردهی اکادمیک به دانشگاه‌ها، به اخذ سند اعتبار ملی اکادمیک موکول شد.»
براساس قوانین و مقررات وزارت تحصیلات عالی کشور، یک دانشگاه زمانی می‌تواند برای برنامه‌ی ماستری ثبت‌نام کند که اعتبار ملی علمی را از سوی وزارت تحصیلات عالی در رشته/رشته‌های مورد نظر دریافت کرده باشد. براساس مقررات وزارت تحصیلات عالی، اعتباردهی علمی به دانشگاه‌ها سه مرحله دارد و آخرین مرحله‌ی آن نمره‌دهی به دانشگاه‌ها نظر به معیارهای مشخص‌شده از سوی این وزارت است. وزارت تحصیلات عالی در کل 11 معیار کلی و 49 معیار فرعی برای بررسی دانشگاه‌ها به منظور دریافت اعتبار ملی علمی وضع کرده است و دانشگاه تعلیم و تربیه شهید ربانی، در آخرین مرحله که مرحله‌ی بازنگری است، قرار دارد.
محمدحنیف فرزان، معاون سخن‌گوی وزارت تحصیلات عالی کشور در گفت‌وگو با اطلاعات روز میگوید که دانشگاه تعلیم و تربیه شهید ربانی نصاب تحصیلی، برنامه‌های درسی و مسایل دیگر مربوط به دوره‌ی ماستری چهار رشته را با وزارت تحصیلات عالی در میان گذاشته بود و مطمئن بود که پیشنهادات‌شان مورد پذیرش قرار می‌گیرد: «برای همین ثبت‌نام را آغاز کرد. اما چون برای ایجاد برنامه ماستری در رشته‌ی جامعه‌شناسی اعتبار ملی علمی را از سوی این وزارت دریافت نکرده بود، پیشنهاد‌شان مورد قبول وزارت قرار نگرفت.»
ذبیح‌الله اسدی، رییس دانشگاه تعلیم و تربیه شهید ربانی میگوید که قبلا مسأله‌ی اعتباردهی ملی علمی برای دانشگاه‌های دولتی مطرح نبود و این برنامه صرفا برای دانشگاه‌های خصوصی که بیش‌تر آدرس دایمی و اساتید دایمی ندارند، مطرح بود: «اما این قاعده از طرف وزارت تحصیلات عالی عمومی در نظر گرفته شده و پیشنهادات ما برای ایجاد ماستری در رشته‌های جامعه‌شناسی، کیمیا، بیولوژی و تعلیمات اسلامی را به اخذ اعتبار علمی موکول کردند.»
آقای اسدی می‌افزاید که این دانشگاه دو مرحله اعتباردهی ملی علمی را با موفقیت پشت سر گذاشت و اسناد مرحله سوم را هم تکمیل کرد: «فعلا منتظر هیأت ارزیابی وزارت تحصیلات عالی هستیم تا در آینده‌ی نزدیک آمده دانشگاه تعلیم و تربیه شهید ربانی را از نزدیک ارزیابی کنند.»
هرچند متقاضیان رشته جامعه‌شناسی با سرنوشت نامعلومی مواجه‌اند اما وزارت تحصیلات عالی میگوید که مشخصات ثبت‌نام‌کننده‌ها در معاونت محصلان دانشگاه تعلیم و تربیه محفوظ است و هر زمانی که این دانشگاه اعتبار ملی علمی را در رشته‌های مورد نظر از وزارت تحصیلات عالی دریافت کند، معاونت محصلان دوباره به متقاضیان اطلاع خواهد داد تا برای سپری‌کردن امتحان و مراحل بعدی مراجعه کنند.
براساس مقررات موجود، دانشگاه‌ها برای ثبت‌نام در مقطع ماستری، باید فورم ثبت‌نام را از اداره ملی امتحانات کانکور دریافت کنند. دانشگاه تعلیم و تربیه شهید ربانی هم فورم ثبت‌نام را از این اداره گرفته و به متقاضیان توزیع کرده است.
عبدالقدیر خموش، سرپرست اداره ملی امتحانات کانکور در صحبت با اطلاعات روز میگوید که این اداره در آن زمان مکتوب رسمی از طرف دانشگاه تعلیم و تربیه‌ی شهید ربانی برای دریافت فورم ثبت‌نام در بخش ماستری دریافت و براساس همان مکتوب، فورم ثبت‌نام را در اختیار آن‌ها قرار داد: « فورم‌های ثبت‌نام متقاضیان رشته‌های ادبیات دری و پشتو در اختیار ما قرار گرفت و ما امتحان آن را برگزار کردیم. ما از مسأله عدم دریافت اعتبار ملی علمی این دانشگاه از وزارت تحصیلات عالی اطلاعی نداشتیم.»
بر اساس گفته‌های سرپرست اداره ملی امتحانات کانکور، حدود چهارصد داوطلب برای شمولیت در امتحان ماستری رشته‌ی جامعه‌شناسی ثبت‌نام کرده بودند که اوراق ثبت‌نام آن‌ها به این اداره تحویل داده شده است.
اداره ملی امتحانات در بخش نظرها در صحفه‌ی رسمی فیس‌بوک خود در پاسخ به یکی از متقاضیان این برنامه در مورد سرنوشت 500 افغانی هر متقاضی چنین نوشته: «پيسه تحت هيچ عنوان به اداره ملی امتحانات نمی‌آيد ولی به واردات دولت تسليم می‌شود و اداره کانکور، امتحان وزارت دفاع، ستره محکمه، ستاژ حقوقی، ماستری‌های پوهنتون کابل، پولی تخنیک و تعليم تربيه را گرفتند چطور ما از مسؤلیت خود شانه خالی کرديم.»
وزارت تحصیلات عالی کشور امیدوار است تا شروع سمستر خزانی سال تحصیلی پیش‌رو، سند اعتبار ملی علمی در رشته‌ی جامعه‌شناسی به دانشگاه تعلیم و تربیه شهید ربانی داده شود و برنامه ماستری این رشته آغاز شود. آقای فرزان میگوید: «همه چیز به خود دانشگاه تعلق دارد. در صورتی‌که آن‌ها معیارهای مورد نظر وزارت تحصیلات عالی را تکمیل کند و هیأت بازنگری تکمیل معیارها را تأیید کند، وزارت تحصیلات عالی سند اعتبار ملی اکادمیک را رسما در اختیار آن‌ها قرار خواهد داد. اما قبل از آن، بازنگری یک پروسه‌ی زمان‌بر است.»
در خصوص این‌که چرا ریاست دانشگاه تعلیم و تربیه شهید ربانی بدون دریافت جواز از طرف وزارت تحصیلات عالی اقدام به ثبت‌نام در مقطع ماستری رشته‌ی جامعه‌شناسی کرده، مسئولین وزارت تحصیلات عالی می‌گویند که مطابق به قوانین موجود تصمیم اتخاذ خواهد شد که چه کارهای انجام شده و چه کارهای باید انجام شود.