پس از اسیرشدن محمدعلی حسنی، ولسوال پیشین ولسوالی درهصوف بالای ولایت سمنگان توسط گروه طالبان و بالاگرفتن کشمکشها بر سر نتایج انتخابات ریاست جمهوری میان اشرف غنی و عبدالله، حالا دو شخص بهطور همزمان مدعی کرسی ولسوالی درهصوف بالا است.
در همین حال، گروه طالبان حملات گستردهشان را بالای این ولسوالی آغاز کرده و از سوی دیگر، باشندههای این ولسوالی با انتقاد از این وضعیت میگویند که ثبات و آرامش در این ولسوالی بههم خورده و نگرانند که رقابتهای گذشته احزاب «متخاصم» دوباره در این ولسوالی شروع شود. باشندگان این ولسوالی در اعتراض به بلندرفتن تعرفهها، استخراج زغال سنگ را هم متوقف کردهاند.
دو ولسوال
در سومین روز هفته کاهش خشونت (دوشنبه، 5 حوت سال گذشته) میان دولت افغانستان و گروه طالبان، محمدعلی حسنی، ولسوال ولسوالی درهصوف بالای ولایت سمنگان هنگامی که از ولایت بلخ بهسوی این ولسوالی در حرکت بود، در منطقه «دره چبچل» همراه با یک محافظ و یک کارمند مدیریت مبارزه با جرایم جنایی این ولسوالی توسط گروه طالبان ربوده شد.
چهل روز از ربودهشدن آقای حسنی میگذرد و هنوز از سرنوشت وی خبری نیست. مقامات ولایت سمنگان میگویند که تلاشها برای رهایی ولسوال ربودهشده جریان دارد، اما تا اکنون این تلاشها نتیجه نداشته است.
محمدصدیق عزیزی، سخنگوی ولایت سمنگان به اطلاعات روز میگوید: «ولسوال هنوز در قید حیات و در نزد طالبان است و ما تلاش میکنیم که رها شود و اگر طالبان در بدل رهایی وی کدام خواستی داشت، هم کوشش میکنیم که [با طالبان] به تفاهم برسیم.»
آقای عزیزی میگوید که مویسفیدان و متنفذین قومی چندین بار برای رهایی ولسوال ربودهشده نزد طالبان رفتهاند و از نزدیک با آقای حسنی صحبت کردهاند. آقای حسنی از شروع حکومت جدید در افغانستان مسئولیت ولسوالی درهصوف بالا را به عهده داشته است.
بعد از آنکه تنشها بر سر نتایج انتخابات ریاستجمهوری میان عبدالله عبدلله و محمداشرف غنی بالا گرفت و دسته آقای عبدالله در چند ولایت والی تعیین کرد، این دسته انتخاباتی برای ولسوالی درهصوف بالا هم ولسوال معرفی کرد.
دسته انتخاباتی ثبات و همگرایی به رهبری عبدالله عبدالله یک هفته پس از ربودهشدن ولسوال درهصوف بالا (سهشنبه، 13حوت سال گذشته)، طی یک فرمان سلطانعلی سلطانی، نماینده پیشین ولایت سمنگان در مجلس را بهعنوان ولسوال درهصوف بالا تعیین میکند.
یک روز بعد از تعیینشدن سلطانعلی سلطانی بهعنوان ولسوال از سوی تیم عبدالله، ولایت سمنگان طی مکتوبی رسمی علیاکبر احرار، آمر اجرائیه این ولسوالی را تا روشنشدن سرنوشت ولسوال ربودهشده، بهعنوان سرپرست ولسوالی مقرر میکند.
سلطانعلی سلطانی، ولسوال حکومت همهشمول در سالن جلسات ساختمان ولسوالی و علیاکبر احرار، ولسوال حکومت آقای غنی در دفتر جلسات شخصی ساختمان ولسوالی مستقر هستند. به باور باشندگان این ولسوالی، هم آقای احرار و هم آقای سلطانی برای بررسی قضایا از مردم دیدن میکنند.
برعلاوه این دو ولسوال دولتی، گروه طالبان هم شخصی را بهعنوان ولسوال نامنهاد ولسوالی درهصوف بالا تعیین کرده که در ولسوالی درهصوف پایین مستقر است. باشندگان ولسوالی درهصوف بالا به اطلاعات روز میگویند که قضایای مردم که برای حلوفصل به ولسوال نامنهاد طالبان برده میشود، مطابق قانون طالبان با آن برخورد میشود.
حمله گسترده طالبان و افزایش ناامنی در قلمرو چهار ولسوال
مسئولان ولسوالی درهصوف بالا از آغاز حملات بهاری طالبان بر مناطق شمالغربی این ولسوالی خبر میدهد. سلطانعلی سلطانی، ولسوال درهصوف بالا به اطلاعات روز میگوید که گروه طالبان سه روز قبل )شنبه، 15حمل( حوالی ساعت شش شام بالای این ولسوالی در منطقه «پسقُل» حمله گروهی انجام داده است.
آقای سلطانی میگوید: «شب گذشته هم جنگ شدیدی میان مردم محل و گروه طالبان در قریه چهارمغزک جریان داشت و تا هنوز فقط یک گروه پولیس از مرکز ولسوالی به کمک مردم رفته بود که حالا برگشته است و دیگر هیچ نیروی کمکی نه اردو و نه پولیس به کمک مردم نرفته است.»
به باور این مقام ولسوالی درهصوف بالا، تا هنوز سه تن از نیروهای خیزش مردم جان باختهاند و چهار تن دیگر زخمی شدند. آقای سلطانی به نقل از مردم محل میگوید که در این درگیریها حدود چهل عضو گروه طالبان کشته شدند.
به گفتهی او، مقدار «اندک» سلاح و مهمات از سوی دولت به مردم کمک شده که در اختیار نیروهای خیزش مردم قرار گرفته است.
در همین حال، در قلمرو چهار ولسوال بهطور همزمان، آگاهان سیاسی، فعالین اجتماعی و باشندگان ولسوالی درهصوف بالا از افزایش ناامنی و احتمال بروز درگیریهای داخلی در این ولسوالی نگرانند. آنها به اطلاعات روز میگویند که در 9 روز اول سال جدید خورشیدی 9 باشنده درهصوف بالا کشته و چند تن دیگر زخمی شدند. یکی از ولسوالها هم این ارقام را تأیید میکند.
نعمتالله افتخاری، از درهصوف بالا به اطلاعات روز میگوید: «دلیل این نابهسامانیها از یکسو ضعف جدی و بیتوجهی دولت است. دلیل دیگر موجودیت دو ولسوال در ساختمان یک ولسوالی است. نفاق میان مردم ایجاد شده و بخشی از مردم از یک ولسوال و بخشی دیگر مردم از ولسوال دیگر حمایت میکنند.»
آگاهان سیاسی و فعالان اجتماعی ولسوالی درهصوف بالا وضعیت این ولسوالی را نگرانکننده میخوانند و هشدار میدهند که اگر این وضعیت ادامه یابد، رقابتها و دشمنیهای گذشتهی جریانها و احزاب در این ولسوالی دوباره آغاز خواهد شد.
یکی از باشندگان این ولسوالی به اطلاعات روز میگوید: «وضعیت قابل قبول مردم نیست. مردم نگراناند که اگر این وضعیت ادامه یابد، رقابتهای گذشته احزاب متخاصم دوباره در درهصوف بالا جان گرفته و آرامش مردم و منطقه را مختل میشود؛ همانطور که در این اواخر شاهد آن بودیم.»
این باشندهی ولسوالی درهصوف بالا میگوید وقتی یک حزب با مجموعهی هوادارانش از یک فرد بهعنوان ولسوال و هواداران حزب دیگری از شخص دیگر به عنوان ولسوال حمایت کنند، ثبات و آرامش ولسوالی بههم میخورد: «در این صورت حاکمیت قانون و دولت از بین رفته و ناامنی و بیثباتی حاکم میشود و این به ضرر مردم است.»
در همین حال، هردو ولسوال غنی و عبدالله در پاسخ به نگرانیهای مردم میگویند که هیچ مشکلی میان آنها وجود ندارد و هردو ولسوال بر سر اداره امور ولسوالی باهم درگیر نیستند.
علیاکیر احرار، ولسوال آقای غنی میگوید که اوضاع بعد از آمدن ولسوال «حکومت همه شمول» دگرگون شده، اما این دگرگونی ربطی به ولسوال حکومت همهشمول ندارد.
اقای احرار میگوید وضعیت بعد از آمدن ولسوال عبدالله دگرگون شد و مردم هم اینگونه میگویند: «اما این دگرگونی به ولسوال دیگر ربط ندارد. چون او [سلطانعلی سلطانی ولسوال عبدلله] هیچ دخالتی در کارهای ولسوالی ندارد و ما و مردم اجازه دخالت را به او نمیدهیم.»
در همین حال، سلطانعلی سلطانی، ولسوال «حکومت همهشمول» در پاسخ به نگرانیهای باشندگان درهصوف بالا میگوید: «کار ما در ولسوالی با مردم بسیار خوب پیش میرود.» آقای سلطانی در پاسخ به این پرسش اطلاعات روز که آیا امور ولسولی توسط شما اداره میشود یا سرپرست ولسوالی که از سوی ولایت سمنگان تعیین شده است، گفت: «با تفاهم پیش میرویم و با آنها کدام مشکلی نداریم.»
توقف استخراج زغال سنگ درهصوف
برعلاوه ناامنی، بی ثباتی و تنشهای انتخاباتی، استخراج و انتقال زغال سنگ درهصوف هم متوقف شده است. اتحادیه استخراجکنندگان زغال سنگ درهصوف و رانندگان در اعتراض به بلندرفتن مالیات از سوی دولت و گروه طالبان، استخراج و انتقال زغال سنگ را متوقف کردهاند. آنها برای حل این مشکل به ولایت سمنگان و ارگ ریاستجمهوری مراجعه کردند اما به نتیجه نرسیدند.
در گذشته، استخراج و کنترل زغال سنگ درهصوف بالا از صلاحیتهای وزارت معادن و پطرولیم در همکاری با تصدی زغال سنگ شمال بوده است، اما اخیرا این صلاحیت طی یک فرمان اشرف غنی به «اداره عملیاتی و حمایوی انکشاف ملی ریاستجمهوری» و کار اجرایی آن به شرکت دولتی «انکشاف ملی» انتقال داده شده است.
علیاکبر احرار، سرپرست ولسوالی درهصوف بالا به اطلاعات روز میگوید که در گذشته، دولت از یک موتر که قدرت انتقال 30 تُن زغال سنگ را دارد، 45هزار افغانی مالیه میگرفت، اما حالا که صلاحیت از تصدی به شرکت انکشاف ملی انتقال یافته است، از همان موتر 70 هزار افغانی مالیه میگیرد. از سوی دیگر، قبلا طالبان از هر موتر سه هزار افغانی مالیه میگرفت، اما حالا تا 10 هزار افغانی هم مالیه میگیرد.»
به گفتهی آقای احرار، اتحادیه زغال سنگ و بزرگان ولسوالی درهصوف بالا اعتراضها و شکایاتشان را با مسئولان ولایت سمنگان و مرکز شریک کردند، اما تا کنون به پاسخی دست نیافتهاند.
در همین حال، باشندگان ولسوالی درهصوف بالا دولت را به بیتوجهی متهم میکنند و میگویند که دولت اگر مالیه بر زغال سنگ درهصوف را بالا میبرند، در عوض باید توسعه و انکشاف این ولسوالی هم توجه کرده و امنیت مسیر درهصوف-مزار را هم تأمین کند تا طالبان از رانندهها مالیه جداگانه اخذ نکنند.
نعمتاللله افتخاری درهصوفی به اطلاعات روز میگوید: «درحالیکه دولت در تأمین امنیت مردم و مسیر درهصوف-مزار ناکام است و هیچ کاری هم برای مردم درهصوف نمیکند. هم طالب مالیات میگیرد و هم دولت. وقتی دولت این همه مالیات گزاف را از مردم درهصوف میگیرد، در عوض باید امنیت را تأمین کند که طالب مالیات دیگر نگیرد.» آقای افتخاری میگوید که هم دولت و هم طالب مردم را «چور» میکنند.
به گفتهی سرپرست ولسوالی درهصوف بالا، در روزهای عادی، روزانه حدود 200 موتر از درهصوف به سمت ولایت بلخ و دیگر شهرهای کشور زغال انتقال میدهند که این عایدات بزرگی هم برای دولت و هم برای طالب است.
اقای احرار میگوید که طالبان روزانه حدود 20 لک افغانی درآمد دارند و این میتواند طالبان را از درهصوف تا کویته پاکستان اکمال کند: «ما این را بارها به مقامات ولایت و مرکز کتبی گزارش دادهایم، اما تاهنوز در این بخش توجهی صورت نگرفته است.»
«شرکت زغال سنگ شمال»که از زیر مجموعههای«شرکت انکشافی ملی»، واحد اجرایی و تطبیقی «اداره عملیاتی و حمایوی انکشاف ملی ریاست جمهوری» میباشد در پاسخ به نگرانیهای باشندگان و مسئولان ولسوالی درهصوف میگوید که تحصن در درهصوف سراسری نیست و استخراج جریان دارد.
ریاض الدین شریفی، رییس شرکت زغال سنگ شمال به اطلاعات روز میگوید که دولت تعرفه زغال سنگ را از یکهزار و 500 افغانی فی تُن به دوهزار و 200 فی تُن افزایش داده است. آقای شریفی میگوید که قیمت زغال در بازار و کشورهای منطقه افزایش پیدا کرده است و دولت با افزایش تعرفه میخواهد جلو صادرات «سیلآسای» زغال ارزان به پاکستان را بگیرد.
آقای شریفی همچنان میگوید که در شماری از مناطق درهصوف زغال بهگونهی خودسر استخراج میشود و این خطر جدی را متوجه کارگران معادن زغال سنگ میکند و دولت برای اینکه استخراج زغال سنگ را معیاری بسازد، تعرفه را بالا برده است.
+++
«کمپین همدلی: کرایه خانه قانونا نصف شود» در روزهای دشواری که همه درگیر ویروس کرونا یا COVID-19 هستیم، برای گسترش همدلی، همکاری و همدردی میان مردم و بهویژه میان مالک و مستأجر راهاندازی شده است. در این کمپین از مالکان خانههای مسکونی میخواهیم که با همدلی و همیاری، از ماه حمل تا پایان وضعیت کنونی، کرایه ماهوار را کم کنند. حامیان این کمپین درحالیکه میدانند شماری از مالکان پیش از این اقدامات انسانی و درخور ستایش انجام دادهاند، تأکید میکنند که کرایههای ماهوار خانهها حداقل نصف شود. برای امضای این دادخواست به این آدرس رفته پس از امضا آنرا با دوستان خود شریک سازید: