تداوم شکار غیرقانونی در بخش‌هایی از ولایت هرات در غرب افغانستان، خطر انقراض گونه‌های کم‌یاب حیوانات حیات وحش را به میزان چشم‌گیری بلند برده است. با وجود ده‌ها مورد شکار حیوانات و پرندگان کم‌یاب، اما پولیس هرات طی یک سال گذشته هیچ کسی را به اتهام شکار غیرقانونی بازداشت نکرده است.
در جریان هفته‌ی جاری نشر عکس‌های از شکار پرندگان کم‌یاب در هرات خبرساز شد. کاربران در شبکه‌های اجتماعی با دست‌به‌دست کردن عکس پرنده‌گان کم‌یاب که شکارشده بود، دولت را به بی‌توجهی به نگهداری از حیات وحش متهم کردند. در پی این اعتراض‌ها اداره‌ی محیط زیست هرات فردی را که در عکس نشان می‌داد پرندگان کم‌یاب سیاه‌سینه، باز، قاز مهاجر و طوی شکار کرده، به پلیس معرفی کرد.
نصیراحمد فضلی، رییس این اداره به روزنامه اطلاعات روز میگوید که حتی با دراختیار قرار دادن مشخصات این شکارچی، تاکنون پولیس اقدام به بازداشت وی نکرده است. آقای افضلی از این فرد به‌نام «فواد علیزایی» نام برد. چند روز قبل این شکارچی پرندگان کم‌یاب، عکس‌هایی از پرندگان کم‌یاب شکارشده را درحالی‌که خودش نیز در عکس دیده می‌شد، در فیسبوک نشر کرده بود.
اما عبدالاحد ولی‌زاده، سخنگوی پولیس هرات از آغاز تحقیقات در مورد فرد متهم به شکارپرنده‌گان خبر می‌دهد. او به روزنامه اطلاعات روز میگوید: «سخت در تلاش هستیم که ضمن شناسایی این فرد، وی را بازداشت کنیم و به نهادهای عدلی و قضایی معرفی کنیم. باید تحقیق شود که عکس شکار پرندگان از سال‌های قبل هست یا خیر و شکار در کدام نقاط صورت گرفته است.»
اما نمایندگان مردم در شورای ولایتی هرات از بازداشت و پیگرد عاملان شکار پرندگان و حیوانات کم‌یاب بی‌باور هستند. سردار بهادری، عضو شورای ولایتی هرات به روزنامه اطلاعات روز میگوید که تاکنون هیچ فرد به‌خاطر شکار غیرقانونی بازداشت نشده است. او می‌افزاید: «وقتی کسی به‌خاطر شکار بازداشت نشود، مطمیناً بدون ترس دست به شکار می‌زند و حیوانات و پرندگان منقرض می‌شوند.»
بارها گزارش‌هایی مبنی بر شکار غیرقانونی حیات وحش در هرات به نشر رسیده است. مسئولان محیط زیست هرات از انقراض پرندگان و حیوانات نایاب و کم‌یاب در این ولایت نگرانند. سیاه‌سینه، باز، قاز، مهاجر، طوی، کبک، مینا، شاهین، عقاب، میش، مرغ، آهو، پلنگ، کفتار خط‌دار و روباه از گونه‌های در حال انقراض در هرات هستند.
عکس: شبکه‌های اجتماعی
معضل تفنگ‌های شکاری
یکی از دلایل رونق گرفتن شکار غیرقانونی گونه‌های نایاب حیات وحش در هرات، فروش آزادانه تفنگ‌ها شکاری است. دکان‌های این سلاح را می‌فروشند در مجاورت ساحتمان فرماندهی هرات قرار دارد.
پولیس هرات بارها گفته است که جلو فروش تفنگ‌های شکاری را می‌گیرد، اما این کار صورت نگرفته است.
اما سردار بهادری، عضو شورای ولایتی هرات به روزنامه اطلاعات روز میگوید که در کنار استفاده از تفنگ‌های شکاری، بیشتری از شکارچیان از کلاشینکف برای هدف قرار دادن پرندگان و حیوانات کم‌یاب استفاده می‌کنند.
گفته می‌شود در ولسوالی‌ها که دولت حاکمیت کمتری دارد، در بیشتر خانه‌ها سلاح وجود دارد. مسئولان محیط زیست هرات خواستار منع فروش تفنگ‌های شکاری شده‌اند، تا جلو شکار بی‌رویه گرفته شود. این مسئولان هشدار می‌دهند که تداوم این روند نگران کننده است.
شکار در مناطق طالبان
مسئولان محیط زیست هرات می‌گویند که بیشتر گونه‌های کم‌یاب حیات وحش در ولسوالی‌های غوریان، کشک‌‍‌کهنه، کشک‌رباط سنگی، کهسان، شیندند، ادرسکن، پشتون زرغون و زنده‌‌جان زیست دارند.
در قسمت‌های از ولسوالی‌های هرات گروه طالبان حضور دارند. موجودیت این گروه باعث عدم بازداشت عاملان شکار غیرقانونی شده است. مسئولان در ریاست محیط زیست هرات می‌گویند که بیشتر شکار در مناطق دور دست و تحت کنترل طالبان در هرات صورت می‌گیرد.
عبدالاحد ولی‌زاده، سخنگوی پولیس هرات میگوید که در برخی از نقاط هرات طالبان حضور دارند و احتمالاً شکار حیوانات وحش وجود دارد. او اما اطمینان می‌دهد که در مناطق تحت کنترل حکومت به گونه‌ی جدی با شکار غیرقانونی برخورد خواهد شد.
در برخی مواقع دیده می‌شود که طالبان به‌عنوان سرگرمی به شکار حیوانات و پرندگان در مناطق تحت کنترل‌شان روی می‌آورند.
پولیس هرات از ریاست محیط زیست می‌خواهد که مناطقی زیست گونه‌ی نایاب حیات وحش را مشخص کند، تا نظارت پولیس در آن مناطق افزایش پیدا کند. عبدالاحد ولی‌زاده، سخنگوی پولیس هرات میگوید: «دقیقاً ساحاتی که حیوانات و پرنده‌گان زیست دارند، ریاست محیط زیستی کتبی به اختیار ما قرار دهد، تا ما جلو شکار را بگیریم.»
بیشتر شکار آهو در ساحات ولسوالی غوریان صورت می‌گیرد. هرازگاهی نشر عکس از شکار این حیوان در شبکه‌های اجتماعی خبر ساز می‌شود.
سردار بهادری، عضو شورای ولایتی هرات میگوید که شکارچیان در گروه‌های پنج نفری برای شکار آهو به ولسوالی غوریان می‌آیند و عملکرد ریاست محیط زیست و پولیس هرات برای جلوگیری از شکار ناکام بوده است.
قاچاق بلای بزرگ‌تری جان حیات وحش
بازار قاچاق پرندگان و حیوانات نایاب هرات به کشورهای همسایه هم چنان گرم است و یکی از دلایل شکار گونه‌های حیات وحش نیز به‌خاطر قاچاق به خارج از کشور است.
نصیر احمد فضلی، رییس محیط زیست هرات میگوید که بیشتر پرندگان نظیر مینا، شاهین، باز و عقاب به خارج کشور قاچاق می‌شود. او می‌افزاید: «در تمام قریه‌های هرات شکار وجود دارد و قاچاق‌بران پرندگان را به مقصد کشورهای خارجی قاچاق می‌کنند.»به گفته او، اگر قاچاق هم چنان ادامه داشته باشد، خطر انقراض گونه‌های حیات وحش را تهدید خواهد کرد.
تداوم قاچاق گونه‌های کم‌یاب حیات وحش با موجی از انتقاد اعضای شورای ولایتی هرات مواجه شده است. سردار بهادری، عضو این شورا به روزنامه اطلاعات روز میگوید: «حکومت باید جلو قاچاق پرندگان را به کشورهای همسایه بگیرد و اگر همین قسم قاچاق ادامه داشته باشند، نسل پرندگان منقرض می‌شود.»
بر اساس حکم ۱۷۰۰ ریاست جمهوری در سال ۱۳۸۹، شکار گونه‌های در حالت انقراض ممنوع شده است. در این حکم آمده است: «شکار حیوانات و پرندگان نادر و کم‌یاب که نسل آنها در حالت انقراض‌اند، خاصتاً آهو، مارکوپولو، باز، باشه و انتقال آن به خارج کشور جداً ممنوع بوده. ارگان‌های امنیتی و مسئولین ولایات از شکار و انتقال آنها به‌خارج کشور جلوگیری و مرتکبین آن به خارج کشور جلوگیری و با مرتکبین آن برخورد قانونی به‌عمل آید.»
باشندگان هرات نیز برای حفظ حیات وحش بی‌اعتنا هستند و حضور شکارچیان را به مقام‌های حکومتی گزارش نمی‌کنند.
در کنار شکار غیرقانونی، تخریب ساحات علفچر و تغییرات اقلیمی فکتورهای مهم دیگر برای انقراض پرندگان و حیوانات در هرات شمرده می‌شود.
رییس محیط زیست هرات می‌گویند که نسبت به پنج دهه قبل به‌دلیل شکارهای غیرقانونی، از بین رفتن منابع طبیعی، علفچرها و گرمایش زمین، گونه‌های حیات وحش در این ولایت کم شده است.