اکنون ژولیت از رومیو باردار است. این، جملهی اول آخرین گزارش نیویورک تایمز در مورد محمد علی و زکیه است. رومیو و ژولیت تا به امروز شاید مشهورترین دلدادهها باشند. این زوج، مترادفی برای عشق است. رومیو و ژولیت یک داستان حزنانگیز، نوشتهی ویلیام شکسپیر است. داستان عاشقانهی آنها بسیار غمانگیز است. داستان این دو جوان که از دو خانوادهی مخالف هم هستند، اینگونه است که در نگاه اول عاشق شده و عشق آنها به ازدواج انجامیده است. سپس دو عاشق واقعی گشته و زندگیشان را به خاطر عشقشان به خطر انداختند. ارزش ندادن به زندگی خود به خاطر همسر، یکی از نشانههای عشق واقعی است. در نهایت، مرگ نابههنگام آنها، خانوادههایشان را بههم پیوند داد. عین همین داستان را امروز در افغانستان داریم. صرفا با این تمایز که رومیو و ژولیت از دو خانوادهی صاحب نام بودند. زکیه و علی از دو خانوادهی فقیر اما از دو قبیلهی صاحب نام هستند.
زکیه باردار است و در خانهی امن زندگی میکند. علی در بازداشت است. پدر زکیه علی را متهم به ربودن دخترش کرده است؛ اما زکیه میگوید: «من ۱۸ ساله هستم و با علی ازدواج کردهام. اگر پدرم مرا بکشد هم میگویم که مردهام را به این پسر تحویل بدهید.» شبی که زکیه با علی از خانهی امن بامیان فرار کرد، فردای آن علی با دوستش و زکیه رفتند به خانهی ملا امام قریه. یکی دیگر از اقارب علی نیز حضور داشت. مُلا امام نکاح این دو را جاری کرد؛ چون مشکلی در این مورد نمیدید.
محمد زمان، پدر زکیه میگوید که دخترش را قبلا به خواهرزادهاش داده است. مراسم عروسی برگزار نشده، اما زکیه زن خواهرزادهاش است. زکیه این ادعای پدرش را تکذیب میکند و علی را شوهرش خطاب میکند. طبق مادهی 80 قانون مدنی افغانستان، «هرگاه عاقلهی رشیده بدون موافقهی ولی ازدواج نماید، عقد نکاح نافذ و لازم میباشد.» براساس این قانون، هرگاه دختر عاقل و بالغ بدون رضایت ولی خویش با پسری ازدواج نماید، هیچگونه ممنوعیت قانونی نخواهد داشت.
براین اساس، ازدواج زکیه و علی از نظر قانون، هیچگونه مشکلی ندارد. مشکل این زوج، سنت قبیلهای است. محمد امینی، پیشنماز یکی از مساجد شهر کابل میگوید: «از لحاظ شرعی، ازدواج علی و زکیه درست است. هردو اهل کتاب اند و از لحاظ مذهب حنفی و جعفری، اشکالی در کار نیست.» به باور امینی، مشکل این زوج، بیشتر عصبیتهای قومی و نژادی است تا اینکه مشکل دینی و مذهبی باشد. از لحاظ قانون، زکیه و علی سن قانونی ازدواج را تکمیل کردهاند. علی 21 ساله و زکیه 18 ساله است. هردو از لحاظ قانونی حق دارند در مورد سرنوشتشان تصمیم بگیرند.
اکنون که محمد علی در بازداشتگاه بهسر میبرد، متهم به ربودن زکیه شناخته شده است. زکیه اما میگوید که علی او را نربوده است. زکیه با رضایت خود همراه علی فرار کرده است. خانم شکریه خالقی، کسی که وکالت پروندهی علی و زکیه را به عهده گرفته، به نیویورک تایمز گفته است: «من مطمئنم که این دعوا را میبرم؛ چون آنها از لحاظ قانونی باهم ازدواج کردهاند.» شکریه خالقی همچنان گفته است که هیچ جرمی تحت عنوان فرار از خانه وجود ندارد. در برخی حالات پولیس حتا به قوانین نیز توجه نمیکند. به باور خانم خالقی، کسانی که اکنون علی را بازداشت کردهاند، در حقیقت خلاف قانون عمل میکنند.
پروندهی این دو جوان رفته رفته شکل ناموسی را بهخود گرفته است. خانم جمیله بیاض، رییس حوزهی اول پولیس کابل به بیبیسی گفته است، «به پدر زکیه گفتم که دختر سن قانونی را تکمیل کرده، این پسر را دوست دارد و حقوق بشر هم مطرح است. قانون هم به او صلاحیت داده [که به میل خود ازدواج کند]. [پدر زکیه] میگوید که نه، ما غیرت داریم».
طبق گزارش سالانهی یونسکو، مردان افغانستان غیرتیترین مردان در مسئلهی ناموس هستند. عصبیتهای ناموسی یا همان غیرت ناموسی گاهی به خشونتها منجر میشوند. شبکهی زنان افغانستان که ائتلاف گروه حامی زن در افغانستان است، براساس آمار پنج سال گذشته، میزان قتل ناموسی در افغانستان را 150 مورد در سال برآورد کرده است. این در حالی است که کمتر از نیم این قتلها بهطور رسمی گزارش میشوند و به تعداد بسیار محدود آنها رسیدگی میشود. علت فرار زکیه از منزل نیز همین مسئله است. زکیه از خانه فرار کرد و به خانهی امن زنان ولایت بامیان پناه برد؛ چون از خشم خانواده و اقاربش میترسد.
عصبیتهای قومی یکی از مسایل پیچیده در جامعهی افغانستان است که دامنگیر این زوج نیز شده است. کاربران شبکههای اجتماعی از دو روز به اینسو تلاش میکنند تا راهی بیابند که این معضل را حل کنند. جلیل بینیش در صفحهی فیسبوک خود نوشته است: «امروز تعدادی از جوانان تاجيك و هزاره در مورد قضيهی علي و زکیه باهم صحبت كردند. قرار شده است اين دوستان مشتركاً براي آزادي اين دو نوجوان كار كنند. با كارگزاران ذيربط دولتي صحبت نمايند و راه رهايي اينها را جستوجو كنند. دستگيري علي و زکیه به همان ميزان كه براي جوانان هزاره دردآور است، براي تحصيلكردگان و جوانان صاحبفهم تاجيك نيز آزار دهنده است. پس چه خوب خواهد بود، وقتی كه در مورد اين قضيه سخن ميزنيم، از سياسيسازي و تحريك حساسيتهاي قومي پرهيز كنيم. اميدوارم كار اين جمع بهزودي نتيجه دهد تا هم از حقوق بشري اين دو جوان حمايت صورت بگيرد و هم يك نقطهی عطفِ ايجاد شود در روابط دوستانه و همكاريهاي صميمانه بين نسل جوان تاجيك و هزاره».
رومیو و ژولیت بعد از مرگشان باعث پیوند دو خانوادهی مخالف شدند. اما رومیو و ژولیت افغانستان، در زندگی از زندگی محروم شدهاند. حالا باید منتظر نشست و دید که این غایله به کجا خاتمه مییابد.