حکومت افغانستان اعلام کرده است که برای مدیریت آبهای سطحی در پایتخت، حدود دو میلیون خندق و بندهای کوچک آبی در اطراف و تپه‌های شهر کابل حفر کرده است و این روند ادامه خواهد داشت. این برنامه به‌منظور تغذیه آبهای زیرزمینی و سرسبزی پایتخت راه‌اندازی شده است.
پایین‌رفتن روزافزون سطح آبهای زیرزمینی، محیط زیست و زندگی را در کابل تهدید می‌کند. در سال‌های پسین جاری‌شدن سیل مهاجرت از روستاها بر اثر جنگ و حوادث طبیعی و رشد جمعیت، پایتخت را با خطر جدی کم‌آبی مواجه کرده است. مشاهدات نشان می‌دهد که هر سال نسبت به سال‌های قبل‌تر سطح آب زیرزمینی کابل پایین‌تر می‌رود.
شرکت انکشاف ملی افغانستان به‌تازگی اعلام کرده است که برای جلوگیری از معضل کم‌آبی و تغذیه آبهای زیرزمینی کابل، بیش از یک میلیون و ۹۰۰ هزار خندق و ۲۵ بند کوچک آب‌گردان برای کنترل آبهای سطحی در اطراف شهر کابل حفر شده است. بندهای آب‌گردان کوچک در مناطق پغمان، کمری، دارلامان و ده‌سبز ساخته شده است.
مصطفا نوید، سخن‌گوی شرکت انکشاف ملی به روزنامه اطلاعات روز می‌گوید که پروژه‌ی حفر خندق و بندهای آب‌گردان کوچک به‌منظور مدیریت آبهای سطحی شهر کابل و سرسبزی اطراف کابل راه‌اندازی شده است.
به گفته‌ی آقای نوید، پیش‌بینی می‌شود که با حفر این خندق‌ها، ۷۰ درصد آبهای سطحی که امسال از تپه‌ها و کوه‌های اطراف شهر جاری می‌شود، جذب زمین و سبب بالاآمدن سطح آبهای زیرزمینی کابل شود: «با کندن این خندق‌ها توقع داریم هفت اعشاریه دو میلیون متر مکعب آب از بارندگی‌های امسال ذخیره شود.»
همچنان به گفته‌ی او، قرار است در این پروژه در کنار خندق‌های حفرشده، ۱۳ میلیون اصله نهال مثمر و غیرمثمر نیز کاشته شود: «با آغاز فصل نهال‌شانی در کابل، کار احداث جنگلات و باغ‌ها نیز شروع می‌شود.»
آقای نوید اضافه کرد که هدف دیگر این پروژه انحراف آبهای سطحی به بندهای کوچک و استفاده‌ی آن برای سرسبزی مناطق مختلف شهر میباشد.
آقای نوید می‌گوید که پروژه حفر خندق و ساخت بندهای کوچک در مناطق پغمان، قرغه، دارلامان، ده‌سبز، واصل‌آباد و بگرامی تطبیق می‌شود.
او اضافه کرد که برای تطبیق این پروژه ۱۲ میلیارد افغانی بودجه در نظر گرفته شده است که شامل مرحله‌ی حفظ و مراقبت نیز می‌شود.
قرار است این پروژه تا یک‌ونیم سال دیگر تکمیل شود.
ایجاد ۳۲ هزار شغل
سخن‌گوی شرکت انکشاف ملی می‌گوید که تا کنون ۳۲ هزار نفر در این پروژه استخدام شده‌اند. به گفته‌ی آقای نوید هم‌اکنون ۱۰ هزار نفر مشغول کندن‌کاری هستند که روزانه ۳۰۰ افغانی مزد می‌گیرند. او اضافه کرد که با تکمیل‌شدن این پروژه و احداث باغ‌ها و جنگلات، هزاران نفر دیگر برای حفظ و مراقبت از آن استخدام خواهند شد.
استقبال از این طرح
کارشناسان محیط زیست، تطبیق این پروژه را برای تغذیه آبهای زیرزمینی کابل مفید می‌خوانند، اما می‌گویند که کافی نیست.
یاسین ستیز، فعال محیط زیست می‌گوید که کندن خندق در اطراف شهر به‌منظور تقویت آبهای زیرزمینی و جلوگیری از جاری‌شدن سیلاب در اکثر نقاط جهان یک امر معمول است. به گفته‌ی آقای ستیز رشد جمعیت و ساخت‌وساز و در نتیجه پخته‌شدن جاده‌ها، کوچه‌ها و حویلی‌ها سبب شده است که مقدار زیادی از آبهای سطحی کابل بدون استفاده ضایع شود. از این منظر آقای ستیز می‌گوید که برنامه‌ی کندن خندق که فعلا در کابل در حال اجرا است می‌تواند برای جذب و بالاآمدن سطح آبهای زیرزمینی کابل مفید واقع شود: «این کار روی تقویت آبهای زیرزمینی کابل قطعا تأثیرگذار است. امیدوارم از نطر تخنیکی، کاری کرده باشند که خندق‌ها حد اکثر جذب را داشته باشند.»
در همین حال کاظم همایون، رییس محیط زیست کابل می‌گوید اگر این خندق‌ها در جاهای کنده شده باشد که «در آن‌جاها ریچارچ دقیق صورت می‌گیرد – جاهای که نزدیک اکوفر قرار دارد – قطعا روی تغذیه آبهای زیرزمینی کابل تأثیر مثبت خواهد داشت».
پس از سقوط حاکمیت طالبان و روی‌کارآمدن نظام جدید، به تدریج نفوس پایتخت هم افزایش یافت. به‌تازگی اداره احصاییه و معلومات کشور نفوس کابل را حدود پنج میلیون نفر اعلام کرده است.
آقای ستیز می‌گوید آمارها نشان می‌دهد که یک فرد به‌طور اوسط در ۲۴ ساعت ۱۲۰ لیتر آب مصرف می‌کند. با این حساب روزانه در کابل 600 میلیون لیتر آب مصرف می‌شود؛ رقمی که به گفته‌ی آقای ستیز با توجه به مساحت و جمعیت کابل بسیار زیاد است: «این در حالی است که در کابل در چند سال پسین اکثر جاده‌ها، کوچه‌ها و حویلی‌ها پخته شده است و زمینه‌ی «ریچارچ» یا جذب آب به‌صورت طبیعی را کاهش داده است. بنابراین لازم است که روی استفاده‌ی اعظمی از سطح زمین برای جذب آب سرمایه‌گذاری شود.»
با آن هم به باور آقای ستیز، تطبیق این پروژه به تنهایی نمی‌تواند بحران آب کابل را رفع کند: «در هر دو سال از میان ده خانه در کابل دست‌کم دو خانه چاه جدید حفر می‌کنند. فقط به این علت که سطح آب پایین می‌رود. حفر خندق‌ها تأثیر آنی و موقتی دارد و فقط سرعت پایین‌رفتن آب را کاهش می‌دهد.»
از نظر آقای ستیز، راه حل اساسی کنترل جمعیت کابل و کشیدن آب از دریاهای بزرگ اطراف کابل مثل دریای پنجشیر به داخل شهر است.
حفر خندق و ساخت بندهای کوچک در اطراف شهر کابل جزء برنامه‌ی کوتاه‌مدت حکومت برای تنظیم آب کابل است.
اداره‌ی ملی امور تنظیم آب می‌گوید که حکومت برای تنظیم آب کابل و جلوگیری از پایین‌رفتن سطح آبهای زیرزمینی شهر کابل، برنامه‌های کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت روی دست دارد.
نظام خپلواک، سخن‌گوی اداره تنظیم امور آب به روزنامه‌ی اطلاعات روز می‌گوید برنامه‌ی کوتاه‌مدت شامل تغذیه آبهای زیرزمینی از طریق ذخیره‌ی آب باران و آگاهی عامه، برنامه‌ی میان‌مدت شامل آوردن آب از پنجشیر به کابل، تکمیل‌شدن بند شاه‌عروس و استفاده نسبی از آب بند قرغه و طرح بلندمدت شامل اعمار بند شاه‌توت للندر و آوردن آب از بند گلبهار پنجشیر می‌شود.