دفتر بازرس ویژه‌ی امریکا برای بازسازی افغانستان مخابره کرده که 7.6 میلیارد دالر برای مبارزه با مواد مخدر در افغانستان مصرف شده؛ اما افغانستان هنوز هم بیش‌ترین مقدار مواد مخدر جهان را تولید می‌کند. اما مقام‌های افغانستانی ما گزارش داده‌اند که باید از دولت امریکا پرسیده شود که این 7.6 میلیارد دالر را در کجا مصرف کرده؟ آقای شیرزاد که از مقام معاون وزیر مبارزه با مواد مخدر سخن می‌زند، عرض به حضور ما می‌رساند که در سیزده سال گذشته، تنها 150 میلیون دالر برای مبارزه با مواد مخدر در اختیار دولت افغانستان قرار داده شده، نه هفت اعشاریه شش میلیارد دالر. در این دو گزارش مبارک، دو نکته وجود دارند. سیگار از افزایش تولید مواد مخدر ابراز نگرانی کرده و مصرف کردن 7.6 میلیارد دالر را زیر سوال می‌برد. به نظر من، سیگار در پی این نیست که آبروی وزارت مبارزه با مواد مخدر را ببرد، بلکه بیش‌تر دنبال این است که پاسخی برای این‌که چرا 7.6 میلیارد دالر بی‌ثمر مصرف شده، بیابد. اما چه بخواهیم چه نخواهیم، این مسئله به آبروی وزارت مبارزه با مواد مخدر برمیخورد. میزان برخوردن در افغانستان بالاست. تا یک حرف بزنی، به صد نفر برمیخورد. باورتان نمی‌شود؟ به بیت زیر توجه کنید:
پسران وکیل سازش‌مند
بهر دزدی به دفترا رفتند
فارغان پوهنتون کابل
هیچ معلوم نیست کجا رفتند
این بیت به خیلی‌ها برمیخورد. اما بعضی‌ها واقعاً به درجات عالی از اخلاق و حسن رفتار رسیده که با شنیدن این ابیات چه که ابیات شدیدتر از این‌ها هم خمی به ابرو و درنگی به وجدان نیاورند و هم‌چنان مشغول باشند. من گفتم ابیات شدیدتر، این هم نمونه‌اش:
از بلندگو صدایی می‌آمد
که وکیل و وزیر باهم است
بعدش یک چند درود جانانه
و گلایه که سهم ما، کم است
این در واقع یک شعر بی‌معنا‌ست. فقط به‌خاطر شدتش آوردم و امیدوارم الهی به آبروی چهار یار، آن‌هایی که تولید مواد مخدر را در کشور ما بالا برده تا آبروی مارا پایین بیاورند، با عدالت دادگاه مواجه شوند تا بفهمند، وقتی به جای تریاک، زعفران نمی‌کارند، چقدر بسیار زیاد بد است. اما حرف ما ماند. حرف ما این بود که گزارش سیگار به وزارت مبارزه علیه مواد مخدر برخورده. منابع آگاه از نحوه‌ی مصرف دالر برای از بین بردن مواد مخدر می‌گویند: تا زمانی که ما شاهد هستیم، میلیون‌ها دالر در افغانستان بود که مواد مخدر از بین برود. باور به خدا کنید که یک دالرش به دهقان نرسید، یا رفت به جیب بچای خان، یا بازهم رفت به جیب بچای خان! اگر دهقان ما که می‌فهمید نرخ تریاک بالاست و اگر مقامات ما می‌فهمیدند فرصت را نباید از دست داد، چه جای شک است که آبروی افغانستان می‌رود یا آبروی امریکا؟! البته شما ببخشید، این منبع را که من گفتم، خودش تریاکی بود و هیچ نمی‌فهمید چه بگوید. بنده‌ی خدا فکر می‌کرد داکتر عبدالله عبدالله است. از همین خاطر، می‌گفت، یا رفت به جیب بچای خان، یا بازهم رفت به جیب بچای خان! هرچه تلاش کردیم که وی از بچای خان یکی را اسم ببرد، موفق نشدیم؛ چون او در همان لحظه خمارش رسید و از نزد ما رفت. اما خدا وزارت مبارزه با مواد مخدر را خیر بدهد در این زمینه به اندازه‌ی کافی روشنی انداخته و گفته که ما هیچ خبر نداریم که نهادهای امریکایی چطور این همه دالر را به مصرف رسانیده، فقط همین قدر اطلاع داریم که اکثریت این دالرهای بی‌زبان، مصرف معاش کارمندان و مسایل اداری خود آن‌ها شده و یک دالر هم به دهاقین افغان نرسیده. این حرف‌ها سر جای‌شان، سوال اساسی این است که چرا ما این‌قدر به تولید مواد مخدر علاقه داریم؟ من شخصاً اگر یک جریب زمین در ولایت هلمند می‌داشتم، حتماً آن‌را تریاک می‌کاشتم. می‌دانید چرا؟ چون از یک طرف پول خوبی گیرم می‌آید. از طرف دیگر، مطمئنم که دولت هم با من کاری ندارد. از این بغل، اگر تریاک بکارم، طالبان مرا تشویق می‌کنند و با من کاری ندارند. از آن بغل، زمین‌ها که ماشا‌الله حاصل‌خیز اند و آب فراوان و فرهنگ تریاک تقریباً مباح و شرعی شده. از بالا، خودم به تریاک معتاد نیستم. از پایین، به جهنم که چه کسی با تولیدات من تریاکی می‌شود و چه کسی نمی‌شود. مگر ما مسئول سرنوشت جوانان مردمیم؟! اما خدا را شکر که من زمین ندارم. شما هم دعا کنید تا وقتی که من این اندیشه‌ی پلید را در جمجمه‌ی خویش این طرف و آن طرف می‌گردانم، صاحب زمین نشوم. می‌گویید شرم هم خوب چیز است؟! من با شما موافقم. اما شرم که را نان داده؟ از جمله شما یک مورد را به من نشان بدهید. بی‌مورد نیست که وزیر معارف در شروع کار به رییس جمهور مدال و نشان معارف را اعطا می‌نماید و کاکای مامای یک هم‌صنفی من که هفته‌ی دو روز هم سر وظیفه نمی‌رفت، تا حالا دو بار مدال میرمسجدی خان را آورده؛ یکی را طبقه‌ی سوم خانه‌ی خود قاب کرده، دیگری را طبقه‌ی چهارمش! ما هم هروقت خانه‌ی او می‌رویم، ما را به طبقه‌ی دوم می‌برد تا ما آن مدال‌ها را نبینیم! فکر می‌کند ما دشمن مدال هستیم! قسم به‌خدا که نیستیم، اصلاً بگیرید کل مدال‌های موجود را به وزارت مبارزه علیه مواد مخدر بدهید، به قرآن اگر استفراق کنیم، چه رسد به این‌که دل ما خراب شود.