سابق ما فکر میکردیم کار کار است. اگر کسی میگفت کار چیست، به بلاهتاش میخندیدیم و میگفتیم کار کار است دیگر. کار. کار را نمیفهمی؟ ولی از وقتی که دولت وحدت ملی روی کار آمده، کارهای هم دیگر مثل سابق معنای روشنی ندارد. یعنی میتوان گفت که دیگر کمتر کسی میتواند با قاطعیت بگوید که کار در این دولت یعنی چه.
فعلاً دولت هزاران کارمند دارد. کلمهی «کارمند» نشان میدهد که این افراد کار دارند. اما توجه میفرمایید که کار برای «داشتن» نیست. کار از جنس «ورزیدن» است. فرق است میان نان داشتن و نان خوردن. کارمندان دولت کار دارند، اما کار نمیکنند. میگویید نه؟ خوب، اگر این هزاران نفری که کارمند اند (به شمول رییسجمهور و صدراعظم و وزیران و رییسان) واقعاً کار میکنند، چه کار می کنند؟
مثلاً همین شهردار کابل را در نظر بگیرید. یک شهردار صبح که به دفتر کار خود میرود، به نظر شما در بارهی چه فکر میکند یا باید بکند؟ در بارهی تنش میان روسیه و ترکیه؟ در بارهی عوامل سقوط امپراطوری هخامنشیان؟ در بارهی امکان وجود بشقاب پرنده؟ در بارهی صنعت ایهام در شعر خواجه حافظ شیرازی؟ در بارهی بیماریای که برژنف را از پا درآورد؟ در بارهی اثری چاپ نشده از صلاح الدین سلجوقی؟ جواب تان حتماً منفی است. میدانیم که شهردار کابل باید در بارهی شهر کابل فکر کند. شهر کابل هم که موجودی اسطورهای و دور از دسترس نیست. شهر مشخصی است در زیر پای آقای شهردار.
حال، شهردار همین که سر خود را از کلکین وزارت بیرون بیاورد یک عالم چیز در این شهر میبیند که نیاز به کار دارند. سرکها و جادهها تکه تکه اند و از سر و روی شان زخم و پارهگی و کَندهگی و ویرانی میبارد. نمیشود بگویی این باشد فعلاً. ترافیک دیوانه کننده است. خیر است؟ زباله و کثافت و دود نفس آدم را قید میکنند. حتماً آقای شهردار این را از خواص زندگی میداند. موتر و خرگادی و بایسکل و طیاره و زیردریایی و آدم و کروکودیل و گنجشک از یک سرک میروند. پروا ندارد؟ آقا میخواسته تجارت کند؛ یک بیلبورد سی متره را بر سر چهار راه گذاشته که از مشتری دل ببَرد. حقش هست نه؟ در جویهای شهر چه هست که نیست و از آن چه بویی در جهان هست که بلند نمیشود؟ شهردار که به جوی کار ندارد! جوی است دیگر.
این فقط یک مثال بود. به راستی، کار در این دولت چیست؟ هیچ چیز در هیچ جا تغییر نمیکند و هزاران نفر کار میکنند. چهگونه کار میکنند که هم کار میکنند و هم کار نمیشود؟ باور کنید، این معجزه است. افراد کارمند در این دولت چه قسم به همدیگر کار نشان میدهند؟ وقتی میگویند در یک سال کار کردیم، چهگونه نشان میدهند که کار کردهاند، در حالی که همه چیز مثل سابق است؟ شما جواب این سوال را میدانید؟