دوستی پشتون از من پرسیده که آیا من بهراستی فکر میکنم اشرف غنی طرفدار و حامیِ طالبان است؟ بگذارید من بیانِ خود در این مورد را دقیقتر کنم:
به نظر من، اشرف غنی (به همانسان که حامد کرزی) دیدگاهی در مورد توزیع قدرت در افغانستان دارد که حاصلاش در شکل ِ ابتدایی حمایت از طالبان میشود و در شکل پیشرفته پذیرش امارت اسلامی طالبان. اشرف غنی به نگهداشتن قدرت در انحصار پشتونها عمیقا باور دارد و تاکنون این باور در همهی رفتارها و تصمیمهای او بهروشنی بازتاب یافته است. در متن چنین باوری، اشرف غنی گمان میکند که ظرفیت نظامی طالبان برای اعمال خشونت و زور سرمایهی مهمی برای پشتونهاست. به همین خاطر، به نظر او، این ظرفیت نظامی برای خشونتورزی نباید در میان پشتونها تضعیف یا نابود شود. اشرف غنی خواهان انتقال این ظرفیت به ساختارهای نسبتا امروزیتر و مقبولتر سلطهی قبیلهیی است. به این معنا که او میخواهد طالبان با پذیرش مقداری تعدیلات و تغییرات در ساختار تشکیلاتی و مدیریتی خود رفتاری در پیش بگیرند که هم آن ظرفیت نظامی خشونتورزی در میان پشتونها پابرجا بماند و آسیب نبیند و هم طالبان را دیگر کسی بهعنوان طالبان نشناسد. تلاش کرزی برای تبدیل کردن طالبان به «برادران ناراضی» نیز دقیقا چنین چیزی بود.
اینکه اشرف غنی گاهی بر سر طالبان فریاد میکشد( البته ازشان اسمی نمیبرد) بهخاطر این است که او خود را منجی قوم پشتون میپندارد و گمان میکند که طالبان آن فرصت درخشان بازسازی سلطهی قبیلهیی را که با ریاستجمهوری او ممکن شده بهدرستی درک نمیکنند. در واقع اشرف غنی به طالبان میگوید: «من و شما یک چیز میخواهیم، من به روشی بهتر و مقبولتر و شما به روشی بدتر و ناپذیرفتنیتر. چرا نمیفهمید؟».
از این منظر که به قضیه نگاه کنیم، اشرف غنی طرفدار طالبان نیست، اما طرفدار هر سازمان قدرتمندی هست که بتواند به نفع سلطهی انحصاری پشتونها ظرفیت بالایی از خشونتورزی و استفاده از زور از خود نشان بدهد. حالا که طالبان چنان سازمانی دارند، اشرف غنی سعی میکند طالبان را به طالبانی بهتر تبدیل کند. ولی کاملا مشخص است که اگر اشرف غنی نتواند طالبان را اصلاح کند، همان اصلاح ناشدهیشان را نیز بر دموکراسی و آزادی و پیشرفت کشور ترجیح میدهد. برای فهم این نکته فقط لازم است به رفتار اشرف غنی در این چند سال گذشته نظری بیندازید.
جواب سوال آن دوست پشتون این است: مهم نیست که اشرف غنی از لحاظ ایدئولوژیک با طالبان همسو هست یا نیست. مهم این است که حاصل نگاه سیاسی او به سازمان طالبان (بهعنوان یک پشتوانهی قوی نظامی برای سلطهی قبیلهیی) ویرانی کشور و تباه شدن شهروندان افغانستان است. اشرف غنی به هر طریقی که به ماندن و قدرتمند شدن طالبان کمک کند، نتیجهاش برای مردم افغانستان یکی است.