بر سر دفن مجدد امیر حبیبالله، خادم دین رسولالله، جنجالی پیش آمد میان مشتاقان دفن امیر و طرفداران جنرال دوستم. وقتی که افراد جنرال دوستم سنگر گرفتند تا از یک قبر تاریخی در شهرآرا دفاع کنند، خیال کردیم که آن مقبره حتما از طلا و نقره ساخته شده. بعد معلوم شد که قبر متروکی است که سالها کسی ازش خبری نگرفته. این از این. از آنطرف، مشتاقان اعزاز امیر در رسانهها شروع کردند به جنگ معنوی علیه پدرِ مادی و معنوی جنبش ملی اسلامی. در این میان صفتی که قریب بود فراموش کنیم، دوباره سر زبانها افتاد: کلهخام. روشنفکران محترمی که کمترین و نازلترین منبع نقلقولهایشان میشل فوکو و والتر بنیامیناند، در فیسبوک اعلام کردند که کمرها را بستهاند و تا «کلهخام»ها را سر جایشان ننشانند، از پا نخواهند نشست. ما با یکی از این روشنفکران گفتوگو کردیم:
ما: سلام عرض میکنم. ببخشید، منظور شما از کلهخامها کیها هستند؟
روشنفکر: ما با برادران ازبیک خود هیچ مشکلی نداریم.
ما: سوال مرا جواب ندادید…
روشنفکر:آها، بلی. من و چند نفر از چهرههای شاخص انقلاب خاکسپاری از این صفت استفاده کردیم که نشان بدهیم (بر اساس تئوری دلالت بالغه در مکتب نئو کانسترکچرالیسم دوبولانسکی) که انسانها در موقعیتهای مختلف با تشبیهات دال و مدلول از تنگنای زبانی که ویتگنشتاین ازش بحث میکرد وا میرهند.
ما: متوجه نشدم.
روشنفکر: ببینید. این یک بحث پیچیده دارد. آلن بلوم میگوید که هر واژه را میتوان از منشور چندین نگاه هرمنوتیک گذراند…
ما: معذرت میخواهم. سوال من این است که آیا وقتی شما یک قوم، یعنی قوم ازبیک، را کلهخام میخوانید، فکر نمیکنید این کارتان نادرست است؟
روشنفکر: ماکیاولی کتابی دارد به نام شهریار. بر اساس نظریهی او یک فرد مجاز است برای رسیدن به مقصود خود جمعیتهایی را که زیر هفده میلیون باشند، اهانت کند. نه اینکه منظورش واقعا اهانت به معنای اهانت واقعی باشد. بل منظور این است که شما میتوانید برای رهانیدن قومی از یوغ دگماتیزم خود آن قوم آن قوم را کلهخام بنامید و از این طریق به آزادی آنان کمک کنید. این نوع اهانت نهتنها مجاز بلکه لازم است.
ما: یعنی اهانتِ خوب داریم و اهانت بد؟
روشنفکر: ژاک دریدا در بحث شالودهشکنی این را خوب باز کرده. در واقع ما شصتوهفت رقم اهانت داریم. حالا باید دید اینکه بنده و دوستانم قوم ازبیک را قوم کلهخام مینامیم در کدام کتگوری از این اهانتها قرار میگیرند. برداشت خودمان این است که نوع اهانت ما اهانت از نوع بیستوهشتم است که بهنام «اهانت رهاییبخش» یاد میشود. ما این کار را کردیم که الیناسیون قومی را به چالش بگیریم.
ما: تشکر از وقتتان.