سربازان ارتش و افسران پولیس خلع‌سلاح‌شده و محاصره‌شده توسط جنگجویان طالبان در جنوب افغانستان که به‌صورت مزمن یک منطقه‌ی جنگی است، فکر کردند که برای امن بودن راهی مذاکره کرده‌اند. آن‌ها در یک دام قدم گذاشتند. در اتفاقی که ظاهرا یکی از بدترین قتل‌عام‌های افسران پولیس در یک جنگ به درازا کشیده و فراموش شده است، مقام‌های افغان روز چهار شنبه گفتند که حداقل 100 تن از آن‌ها زمانی کشته شدند که جنگجویان طالبان از هر طرف بر آن‌ها، در حالی‌که تلاش می‌کردند از مسیر توافق شده برای عقب‌نشینی فرار کنند، آتش گشودند.
حکایت این قتل‌عام که روز سه شنبه در نزدیکی شهر جنوبی لشکرگاه در ولایت هلمند اتفاق افتاد، نشانه‌ی یک بحران روبه‌رشد در میان نیروهای مسلح افغانستان است که به قلب پایداری آن‌ها راه دارد: آن‌ها تلفات زیادی را از طرف ستیزه‌جویی احیاشده‌ی طالبان متحمل می‌شوند و با افزایش مشکلات سربازگیری مواجه‌اند. بسیاری از پست‌های خالی پر نشده‌اند.
ستیزه‌جویان طالبان در ماه‌های اخیر در سرتاسر کشور جبهه‌های همزمان ایجاد کرده‌اند، بر ولسوالی‌ها می‌تازند و مراکز کلانِ شهرها را محاصره می‌کنند. ستیزه‌جویان توانستند در 3 ماه اکتوبر برای بار دوم بخش‌هایی از قندوز را تصرف کنند و این بخش‌ها را در تصرف‌شان نگهدارند تا این‌که سرانجام، پس از یک هفته جنگ‌های ویرانگر در شهر که ده‌ها هزار تن را بی‌جا ساخت، روز چهار شنبه مجبور به عقب‌نشینی شدند.
به گفته‌ی یک مقام ارشد افغان که آمار را دیده است اما مانند دیگران نخواست نامش فاش شود، از ماه مارچ تا ماه اگست، حدود 4500 تن از سربازان ارتش و پولیس افغان کشته شده‌اند و بیش از 8000 تن زخمی شده‌اند. در ماه آگست، پولیس و ارتش حدود 2800 تن تلفات دیدند که بیش از یک -سوم آن را کشته‌شده‌ها تشکیل می‌دهد. فراتر از آن، ناتوانی در جاگزینی سربازان کشته‌شده زنگ خطری را در میان مقام‌های ارشد حکومت افغانستان و همچنین حامیان غربی آن، از جمله ایالات متحده، به صدا در آورده است. از چندین ماه قبل تاکنون، پولیس و ارتش نتوانسته‌اند به اهداف تعیین‌شده‌ی سربازگیری دست یابند. در حالی‌که ارتش هنوز بیلانس مثبت سربازگیری دارد (تعداد سربازهای استخدام‌شده توسط ارتش هنوز بر تعداد کشته‌شده‌ها بیشتر است)، پولیس ظاهرا مشکل دارد. میانگین تلفات نیروهای پولیس دو تا چهار برابر از میانگین سربازگیری آن بیشتر بوده است – کسری که می‌تواند به معنای کاهش 10000 افسران در یک سال باشد.
در ماه اگست، پولیس 650 افسر جدید استخدام کرد، در حالی‌که تعداد افسران کشته و زخمی شده، دستگیر شده و ترک خدمت کرده 1300 تن بود. هارون چخانسوری، سخن‌گوی رییس‌جمهور غنی، گفت: «سربازگیری، باوجود تلفات، ثابت و مداوم است». مقام‌های نظامی غربی می‌گویند که تعداد سربازهای استخدام شده در آن‌چه که فصل‌های جنگ خوانده می‌شود، نوسان می‌کند – در ماه‌های سرد کاهش می‌یابد و در بهار و تابستان افزایش می‌یابد. در واقع، دیگر فصل جنگی متعارفی در افغانستان وجود ندارد و جنگ در طول سال، بدون این‌که به نیروهای افغان فرصت آرایش دوباره بدهد، بیداد می‌کند. این وضع سال گذشته در هلمند کاملا به نمایش گذاشته شد: واحدهای قول‌اردوی 215 ارتش که به شدت تارومار شده و برای آموزش دوباره در زمستان سال گذشته خواسته شده بودند، باید با عجله دوباره به نبرد برمی‌گشتند.
کریستوفر کولندا، فرمانده پیشین در افغانستان که گزارشی را برای اداره‌ی سرمفتش ویژه برای بازسازی افغانستان (سیگار) می‌نویسد، این مشکل را بیشتر به رهبری ضعیف و فساد که آمادگی را فرسایش می‌دهد و به روحیه‌ی نیروها آسیب می‌زند، نسبت داد. اقای کولندا گفت: «من به این فکر باور ندارم که میزان تلفات غیرقابل تحمل است – من در کنار نیروهای افغان جنگیده‌ام. وقتی سربازان به‌خوبی رهبری می‌شوند و برای حکومتی می‌جنگند که به آن باور دارند، آن‌ها راضی به فداکاری‌های زیادی هستند». «نگرانی زمانی واقعی می‌شود که مردم دیگر باور ندارند که حیات‌شان را به‌خاطر رهبران‌شان یا حکومت خطر کنند. مسلما گزارش‌ها در مورد روحیه‌ی پایین یا کسر در سربازگیری نگران‌کننده‌اند».
در حالی‌که حکومت آقای غنی تلاش کرده است در نیروهای امنیتی اصلاحاتی بیاورد، بخش بزرگی از کار حکومت او تحت‌الشعاع نزاع‌های شدید سیاسی میان آقای غنی و عبدالله عبدالله، رییس اجراییه‌ی حکومت و شریک ائتلاف او، قرار گرفته است. این دو مرد، از آغاز حکومت‌شان روی مسایلی چون انتصاب شهردارها تا اصلاحات انتخاباتی اختلاف داشته‌اند که گاهی علنی بوده است، اختلافاتی که یک احساس بی‌تحرکی و مشخص نبودن جهت ایجاد کرده است.
تقریبا به‌طور قطع می‌توان گفت که قربانیان قتل‌عام روز سه شنبه تنها تلفات افغان‌ها در آن روز نبود، در حالی‌که مقام‌های وزارت دفاع از عملیات‌ها در حداقل 14 ولایت از 34 ولایت کشور سخن گفتند. آقای چخانسوری شدت اخیر جنگ را به آن‌چه که او آن را دریافت حمایت بی‌پیشینه از پاکستان می‌خواند، نسبت داد. او گفت: «می‌توانیم ببینیم، حقایق و شواهد زیادی در مثال‌های جنگ در ارزگان و قندوز وجود دارد که گروه‌های تروریستی و عملیات‌های آن‌ها توسط خارجی‌ها و جنرال‌ها رهبری می‌شوند و آن‌ها از خارج از افغانستان کمک‌های نظامی و مالی دریافت می‌کنند. نحوه‌ی مدیریت جنگ نشان می‌دهد که این کار توسط کارشناسان انجام می‌شود. این بسیار واضح است».
نیروهای ویژه‌ی افغان که تعدادشان به 17000 تن می‌رسد و فشار جنگ را تحمل می‌کنند، امیدواری زودگذری برای حکومت فراهم کرده‌اند. آن‌ها عملیات شبانه انجام داده‌اند تا تحرک طالبان را مختل کنند و سپس پا پیش گذاشته‌اند تا در زمانی‌که قامت نیروهای متعارف خمیده خطوط را حفظ کنند. با این‌حال، مقام‌ها هشدار می‌دهند که نیروهای ویژه بیش از حد استفاده شده و خسته‌اند و به‌طور فزاینده‌یی برای مدت‌های طولانی اعزام شده‌اند. در ماه اگست، در هنگام دیدار [خبرنگار] نیویارک تایمز از چاه انجیر، منطقه‌یی در نزدیکی لشکرگاه که روز سه شنبه افسران پولیس و سربازان ارتش در آن قتل‌عام شدند، نیروهای ویژه خطوط را حفظ کرده بودند.
در هفته‌های اخیر، در حالی‌که جنگ در مناطق دیگر در اطراف لشکرگاه شدت یافته است و ستیزه‌جویان تلاش می‌کنند [به طرف لشکرگاه] پیشروی کنند، این نیروهای نخبه برای حمایت [از نیروهای عادی] به جاهای دیگر رفتند. شیر محمد آخندزاده، سناتور قدرتمند هلمند که در میان افسران کشته شده‌ی پولیس اقارب و حامیانش را از دست داد، گفت که واحدهای پولیس و ارتش که جاماندند و تعداد آن‌ها حدود 300 تن بود، تقلا کردند و سپس در حالی‌که کسی به درخواست آن‌ها مبنی بر حمایت هوایی گوش نداد، محاصره شدند. آقای آخندزاده گفت: «می‌توانم با اطمینان بگویم که حداقل 100 تن، اکثرا پولیس ملی و پولیس مرزی، شهید شدند». در حالی‌که ولسوالی‌ها سقوط کرده‌اند، حکومت نیروهایش را آورده است، به‌شمول آن‌هایی که قرار بود از مرزهایی محافظت کنند که دیگر بر آن کنترول ندارند، تا یک کمربند امنیتی در اطراف شهر ایجاد کند.
هرچند چندین مقام ارشد در صحبت‌های خصوصی‌شان نیز 100 تن را تایید کردند، در حالی‌که برخی‌ها تعداد کشته‌شده‌ها را تا 200 تن می‌گویند، سخن‌گویان وزارت‌های داخله و دفاع این ارقام را به‌شدت رد کردند و آن را اغراق‌آمیز خواندند. الله داد، فرمانده یک واحد 30 نفری پولیس در نزدیکی محل قتل‌عام گفت که طالبان آن‌ها را برای چند روز محاصره کرده و جاده‌ها را ماین‌گذاری کرده بودند و تدارکات را مشکل ساخته بودند. آن‌ها سرانجام با طالبان صحبت کرده بودند تا مسیر امن عقب‌نشینی به شهر لشکرگاه را در اختیار آن‌ها بگذارد. الله داد گفت: «این نیروها حدود ساعت دوونیم صبح عقب‌نشینی را آغاز کردند. اما طالبان به وعده‌ی‌شان عمل نکردند».
نیروهای به‌شدت رو به کاهش افغان با بازخیزش طالبان مواجه‌اند
نیویارک تایمز/مجیب مشعل و فهیم عابد
ترجمه: حمید مهدوی