حکومت افغانستان و طالبان این روزها در یک آتشبس غیررسمی و اعلامنشده قرار دارند. دو طرف بهشکل ضمنی پذیرفتهاند که برای یک هفته علیه مواضع یکدیگر دست به حمله نزنند. اما بهنظر میرسد طالبان توان برقراری آتشبس را ندارند. در مدتی که دو طرف در آتشبس بهسر میبرند، گروه طالبان در گوشه و کنار افغانستان دست به خشونت زده است. حتا در روزهای عید که آتشبس از طرف طالبان اعلام شده بود، جنگجویان این گروه دست به کشتار نظامیان و غیرنظامیان در افغانستان زدهاند. در یک هفته آتشبس غیررسمی نیز این گروه نتوانسته دل از خشونت بکند. روز جمعه هفته گذشته طالبان با حمله بر پاسگاه نیروهای امنیتی در ولایت پکتیا 14 سرباز نیروهای امنیتی را کشتند. دو روز پیش نیز در حملهی طالبان بر پاسگاههای نیروهای دولتی در دایکندی دو سرباز کشته شدند. اینرویدادها نقض آشکار آتشبس بهشمار میرود.
در تازهترین رویداد جنگجویان طالبان در ولسوالی سنگتخت ولایت دایکندی یک پایه آنتن شرکت مخابراتی سلام را تخریب کردهاند. این اتفاق دو شب پیش در منطقه سیاهچوب ولایت دایکندی رخ داده و طالبان نگهبان نوجوان آن را بهشکل فجیع و در خواب کشتهاند. به رگباربستن یک غیرنظامی در خواب، رفتار سبوعانه و دور از انسانیت است. این کار نشان میدهد که گروه طالبان به ارزشهای انسانی پایبند نیست. این رفتار نقض آشکار آتشبس و مصداق روشن جنابت جنگی است. وابستگی طالبان به خشونت از دو حال خارج نیست: یک، این گروه توان برقراری آتشبس را ندارد. دلیلش هم این است که طالبان احتمالا کنترل کافی بر جنگجویان خود ندارند. ظاهرا گزارشهایی از دودستگی طالبان بر سر مسأله رهبری درست است. دو، این گروه از کشتن غیرنظامیان برای رسیدن به اهداف سیاسی استفاده میکند. در هر دو سناریو، نتیجه یک چیز است؛ اینکه گروه طالبان هنوز متکی به خشونت است و توان برقراری آتشبس را ندارد.
بسیاریها از اینکه طالبان برای اولینبار در برقراری یک آتشبس پیشگام شدند، این تفسیر را ارائه کردند که طالبان آمادهاند در روند صلح حسن نیت نشان دهند و از طرف دیگر ثابت کنند که بر جنگجویان خود کنترل کافی دارند. خشونتهای طالبان در روزهای آتشبس هر دوی این تصور را غلط ثابت کرد. هرچند هنوز هفته غیررسمی آتشبس تمام نشده و بهرغم درخواست همهی طرفها برای ادامه آتشبس، طالبان برای حملات گسترده آمادگی میگیرند. از جمله در ولایت دایکندی گزارشهایی وجود دارد که گروه طالبان در تدارک یک حمله بزرگی است. ظاهرا گریزی نیست که رهبری حکومت افغانستان دوباره دستور حملات تهاجمی را علیه طالبان به نیروهای امنیتی صادر کند.
بارها گروه طالبان در توجیه افزایش حملات خود گفته است در راستای عملیشدن توافقنامه صلح کمتوجهی میشود. اشاره این گروه به رهایی زندانیان طالب توسط حکومت افغانستان است. تا کنون دلیل اصلی عملینشدن توافقنامه امریکا و طالبان خشونتطلبی این گروه بوده است. رهایی جنگجویان طالبان زمانی که این گروه حاضر نیست از خشونت دست بردارد، منطق سیاسی-نظامی ندارد. در سه روزی که طالبان حاضر شدند از خشونت دست بردارند، جمهوری اسلامی افغانستان بیدرنگ فرمان رهایی دوهزار زندانی این گروه را امضا کرد و تا کنون صدها زندانی آزاد شده است. اگر قصد طالبان این است که دوباره خشونتها را از سر بگیرند، خواست مردم افغانستان این است که روند رهایی جنگجویان طالب توقف و حملات تهاجمی علیه طالبان از سر گرفته شود.
گروه طالبان ظاهرا باورمندند که پس از خروج خارجیها از افغانستان نیاز به صلح ندارند و میتوانند از راه نظامی به قدرت در افغانستان برگردند. موضعگیریهای اخیر ریاستجمهوری امریکا که گفته است تا دو سال دیگر از افغانستان خارج میشود، این برداشت طالبان را تقویت کرده است. روی این لحاظ ظاهرا طالبان حاضر نیستند امتیازی در میز مذاکره به افغانستان دهند. اما این تصور طالبان اشتباه است. این گروه نمیتواند از راه جنگ به قدرت در افغانستان برگردد. از یک طرف، امریکا تا زمانی که راه حل سیاسی جنگ کلید نخورد، در افغانستان میماند. براساس گزارشها، طالبان دچار اختلاف در رهبری شده که سرنوشت این گروه را بار دیگر بهسوی بحران اختلاف درونی میکشاند. بنابراین، جنگ افغانستان راه حل سیاسی دارد.