کانورسیشن – ایان هال
مترجم: جلیل پژواک
روز دوشنبه واحد گشت مرزی هند و سربازان چینی در دره «گالوان» در بلندی‌های همالیا درگیر شدند. براساس گزارش‌ها در این درگیری اسلحه‌ای استفاده نشده است اما دست‌کم 20 سرباز هندی بر اثر جراحات ناشی از سنگ، چماق و سقوط از صخره‌های تند این دره کشته شده‌اند.
هرچند رویارویی و حتا مشت و لگد بین سربازان چینی و هندی در سال‌های اخیر نسبتا معمول بوده است، اما طی چند دهه‌ی گذشته این درگیری‌های مرزی کشته‌ای نداشت. چنین رویارویی‌هایی معمولا از طریق گفت‌وگوی فرماندهان ساحوی حل می‌شد و سربازان دو طرف عقبنشینی می‌کردند.
در قضیه روز دوشنبه به‌نظر می‌رسد که روش حل مناقشه بین فرماندهان ساحوی، آن‌هم در لحظه‌ای که روابط چین و هند، دو کشور هسته‌ای، تنش‌آلود شده است، ناکام مانده است.
منشأ اختلاف
در سال 1947 هنگامی که هند استقلال خود را به دست آورد، مناطق مرزی ناآرامی را در مرز مشترک با چند همسایه‌ی خود به ارث برد. این وضعیت سه سال بعد با تصمیم «مائو تسه‌تونگ»، رهبر وقت چین، مبنی بر به دست گرفتن کنترل تبت -که تا آن‌زمان یک دولت حائل بود- تشدید شد.
بیش از یک دهه مذاکرات برای رسیدن به توافق بر سر مرز به جایی نرسید. سپس در اکتبر 1962 و در بحبوحه‌ی بحران موشکی کوبا، مائو دستور حمله‌ی ناگهانی بر نیروهای هندی را صادر کرد. چین با قاطعیت در این «جنگ آموزشی» که برای درس‌دادن به دهلی نو طراحی شده بود، به پیروزی رسید. بیجینگ قلمرو دهلی‌نو را به دست آورد اما بعدا نیروهای خود را عقب کشید و به مواضع اولیه‌ی‌شان برگرداند.
از آن‌زمان تاکنون خط مرزی‌ای به نام «خط کنترل واقعی» مرز بین هند و چین را تشکیل می‌دهد.
چندین دور گفت‌وگو برای کشیدن مرز رسمی بین بیجینگ و دهلی‌نو برگزار شد، اما به نتیجه نرسید. از آن‌زمان تاکنون چندین رویارویی نظامی بین نیروهای دو کشور در امتداد خط کنترل واقعی صورت گرفته است، از جمله در سال 1975 که در آن چهار سرباز هندی کشته شد.
افزایش تنش‌ها و خطر جنگ
حادثه دره گالوان تاکنون نگران‌کننده‌ترین حادثه مرزی بوده که در امتداد خط کنترل واقعی اتفاق افتاده است. این حادثه در حالی اتفاق می‌افتد که روابط بین چین و هند در چند سال اخیر و به‌ویژه از زمان به قدرت رسیدن رییس‌جمهور شی جین‌پینگ رو به وخامت رفته است.
از سال 2013 دهلی‌نو از یک سلسله کارزارهای تهاجمی سربازان چینی به درون آنچه هند قلمرو خود می‌داند، گزارش داده است. بازدیدهای «لی که‌چیانگ»، نخست وزیر جمهوری خلق چین در ماه می 2013 و شی جین‌پینگ در سپتامبر 2014 متأثر از چنین حوادثی بود.
در اواسط سال 2017، نیروهای مرزی چین و هند در بوتان و در منطقه‌ی مورد مناقشه به نام «دوکلام»، به مدت ده هفته در حالت آماده‌باش قرار گرفتند. در طی این بحران، بیجینگ آشکارا هشدار داد که اگر دهلی‌نو عقبنشینی نکند، چین ممکن است وارد جنگ شود.
اختلاف بر سر سایر مسائل
چین و هند در کنار مناقشات مرزی، بر سر تعدادی از مسائل دیگر نیز اختلاف و رقابت داشته‌اند. دهلی‌نو به‌عنوان منتقد صریح ابتکار «کمربند و راه» رییس‌جمهور شی جین‌پینگ ظهور کرده و سعی کرده است که سایر دولت‌های جنوب آسیا و منطقه اقیانوس هند را از پیوستن به پروژه‌های کمربند و راه باز دارد. هند با اشاره به کاهش کسری تجاری با همسایه‌ی شمالی خود و همچنین به گفته دهلی‌نو، تلاش‌های بیجینگ برای تأثیرگذاری بر سیاست‌های کشورهای کوچک‌تر مانند نیپال، از شیوه‌های تجاری چین شکایت کرده است.
بزرگ‌ترین آزمون برای مودی
بدون شک می‌توان گفت که آنچه تازه در دره گالوان اتفاق افتاده است، بزرگ‌ترین آزمونی است که حکومت مودی تاکنون با آن روبرو شده است. نخست وزیر هند دیری‌ست به عنوان «قلدر» به تصویر کشیده می‌شود. این تصویر از مودی بر اثر حملات تلافی‌جویانه‌ی وی علیه اهداف مرتبط با پاکستان در سال 2016 و 2019 و همچنین با مقاومت دولت وی در جریان بحران دوکلام، برجسته‌تر شده است.
افکار عمومی در هند قبل از قبل به علت شیوع کووید19 مخالف چین است و برخی رسانه‌ها و همچنین سیاست‌مداران اپوزیسیون پس از حادثه مرگبار در امتداد خط کنترل واقعی، خواستار تلافی شده‌اند.
با این‌حال گزینه‌های مودی محدود است.
اگر او عقب بکشد یا حتا منطقه اطرف دره گالوان را که برخی فکر می‌کنند در حال حاضر تحت تصرف سربازان چینی است، واگذار کند، امکان دارد با واکنش سیاسی منفی رای‌دهندگان هندی روبه‌رو شود.
اگر مودی دستور نوعی واکنش نظامی علیه سربازان چینی را صادر کند، در واقع خطر درگرفتن یک جنگ گسترده‌تر را ایجاد می‌کند. گزارش‌هایی منتشر شده که می‌گوید تعداد سربازان مرزی در امتداد 3500 کیلومتر مرز با چین در حال افزایش است.
هیچ تضمینی وجود ندارد که یک اقدام محدود از جانب هند منجر به تحولی بزرگ‌تر نشود. همچنین هیچ تضمینی وجود ندارد که دوستان و شرکای هند از جمله ایالات متحده، از چنین اقدامی حمایت کند.
چشم‌ها به چین دوخته شده است
اکنون آنچه اهمیت دارد این است که بیجینگ در پی چه چیزی است.
اگر شی جین‌پینگ صرفا به دنبال تحقیر هند برای تجاوزات مرزی -و بازداشتن دهلی‌نو از تعمیق روابط با شرکای امنیتی‌اش- باشد، ممکن است اکنون با رساندن پیام خود به مودی، به سربازان چینی دستور عقبنشینی بدهد.
اما اگر رییس‌جمهور چین در پی جابجایی مرز کشورش با هند و فرستادن پیام به دیگران -تایوان، جاپان، آسیای جنوب شرقی و کشورهای دیگر- مبنی بر این باشد که چین مصمم است آنچه را ادعا می‌کند به دست بیاورد، آن‌وقت تنش‌زدایی اوضاع برای دهلی‌نو بسیار دشوار خواهد بود.