توافق صلح امریکا با گروه طالبان که در ۱۰ حوت سال گذشته در قطر امضا شد، برای مردم افغانستان امید پی‌پیشینه‌ی در راستای دست‌یافتن به صلح و برقراری آتش‌بس خلق کرد، اما دیری نگذشت که خشونت‌ها و خون‌ریزی از سر گرفته شد. براساس گزارش تازه‌ی کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان، در شش ماه نخست سال ۲۰۲۰ میلادی در ۸۸۰ رویداد مختلف امنیتی، یک هزار و ۲۱۳ غیرنظامی در سراسر کشور کشته و یک هزار و ۷۴۴ تن دیگر زخمی شده‌اند.
هرچند گزارش کمیسیون حقوق بشر نشان می‌دهد که تلفات افراد ملکی در شش ماه نخست سال ۲۰۲۰ میلادی، نظر به شش ماه اول سال ۲۰۱۹ میلادی، ۱۱ درصد کاهش یافته است، اما با توجه به توقع مردم و توافق صلح امریکا و طالبان و احتمال آغاز مذاکرات بین‌الافغانی و برقراری آتش‌بس، از سرگیری خشونت‌ها مأیوس‌کننده گفته شده و افغانستان شاهد «دلخراش‌ترین رویدادهای تلفات افراد ملکی» بوده است. کمیسیون حقوق بشر در مقدمه گزارش خود می‌گوید که افغان‌ها سال ۲۰۲۰ میلادی را در اوج امید به صلح سرتاسری و برقراری آتش‌بس آغاز کردند، اما «متأسفانه امیدهای مردم رنج‌دیده‌ی کشور زمانی به یأس بدل شد که گروه طالبان، باوجود شیوع ویروس کووید۱۹ خواست مردم دردکشیده‌ی کشور و سازمان ملل متحد را برای برقراری آتش‌بس نادیده گرفت.»
به گفته‌ی این کمیسیون، طالبان پس از امضای توافق‌نامه با امریکا حملات نظامی‌شان را علیه نیروهای دولت افغانستان از سر گرفتند و جنگ میان طرفین منازعه نه‌تنها گسترش یافت، بلکه طرف‌های جنگ، به‌ویژه مخالفان مسلح دولت به اصول و قواعد حقوق بین‌الملل بشردوستانه احترام نگذاشته و سبب تلفات «گسترده‌ی» افراد ملکی شدند.
مطابق توافق‌نامه صلح امریکا با طالبان، قرار بود به تاریخ ۲۰ حوت سال گذشته مذاکرات بین‌الافغانی آغاز شود، اما تاکنون که چهار ماه از آن تاریخ می‌گذرد، نه‌تنها که مذاکرات آغاز نشد، بلکه خشونت‌ها دوباره افزایش یافت و روز دوشنبه ولایت سمنگان شاهد یک حمله‌ی خونین طالبان بود که در آن ۱۱ نفر کشته و ۶۳ تن دیگر زخمی شدند. همچنان تاکنون روند رهایی زندانیان دو طرف تکمیل نشده و معلوم نیست که مذاکرات بین‌الافغانی چه زمانی آغاز خواهد شد تا شاید خشونت و خون‌ریزی کاهش یابد.
گزارش کمیسیون حقوق بشر نشان می‌دهد که در شش ماه نخست سال ۲۰۲۰ میلادی، به‌گونه‌ی میانگین هر روز ۱۶ تن از شهروندان غیرنظامی افغانستان قربانی شده‌اند. براساس گزارش، تلفات زنان در این شش ماه نظر به دوره مشابه در سال گذشته میلادی ۰.۵ درصد و تلفات کودکان ۳۳ درصد کاهش یافته است.
چند روز پیش هیأت معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان (یوناما) ضمن ارائه گزارشی از تلفات افراد ملکی، برای آغاز مذاکرات بین‌الافغانی خواهان حفاظت بیش‌تر از افراد ملکی و کاهش خشونت شد. گزارش یوناما نشان می‌داد که در شش ماه نخست سال ۲۰۲۰ میلادی بیش از ۸۰۰ غیرنظامی در حملات عمدی بر افراد ملکی کشته و زخمی شده‌اند. یوناما مسئولیت تقریبا نیمی از تلفات افراد ملکی را به طالبان نسبت داده بود.
عاملان تلفات افراد ملکی براساس گزارش کمیسیون حقوق بشر
کمیسیون مستقل حقوق بشر در گزارش خود می‌گوید که یافته‌های این نهاد نشان می‌هد تمامی طرف‌های درگیر جنگ، هم مخالفان مسلح دولت (شامل گروه‌های طالبان و داعش) و هم در برخی از موارد، نیروهای مسلح دولت افغانستان بدون توجه به رعایت حقوق بشردوستانه بین‌المللی به جنگ‌های خود ادامه داده و سب تلفات افراد ملکی شده‌اند.
در گزارش آمده که از مجموع تلفات افراد ملکی در شش ماه نخست سال ۲۰۲۰ میلادی، ۴۸.۵ درصد آن توسط گروه طالبان، ۶.۳ درصد توسط گروه داعش، ۱۵.۵ درصد توسط نیروهای مسلح دولت افغانستان، ۲.۳ درصد توسط نیروهای بین‌المللی و ۲۶.۷ درصد توسط عاملان نامعلوم قربانی شده‌اند. گزارش افزوده که در این شش ماه یک هزار ۴۳۸ غیرنظامی بر اثر حملات گروه طالبان قربانی شده که شامل ۵۴۲ کشته و ۸۹۶ زخمی می‌شود. در گزارش آمده که این ارقام نشان می‌دهد تلفات افراد ملکی ناشی از حملات طالبان، در مقایسه با شش ماه نخست سال ۲۰۱۹ میلادی، ۲۴ درصد کاهش یافته است.
براساس این گزارش، در این دوره، ۱۵۲ غیرنظامی بر اثر حملات نیروهای امنیتی افغانستان کشته و ۳۱۴ تن دیگر زخمی شده‌اند که نظر به دوره مشابه در سال گذشته میلادی، ۱۶ درصد افزایش را نشان می‌دهد.
همچنان در نتیجه‌ی حملات نیروهای بین‌المللی مستقر در افغانستان، ۴۹ غیرنظامی کشته و ۱۷ تن دیگر زخمی شده‌اند. همین‌طور در نتیجه‌ی حملات گروه داعش، ۷۸ غیرنظامی کشته و ۱۰۹ تن دیگر زخمی شده‌اند. همچنان ۳۸۵ غیرنظامی دیگر از سوی عاملان نامعلوم کشته و ۴۰۶ تن دیگر زخمی شده‌اند.
شورای امنیت ملی افغانستان نیز در ماه‌های اخیر و خصوصا پس از توافق صلح امریکا و طالبان هر هفته آمارهای از حملات طالبان را منتشر می‌کند. آخرین آمار منتشرشده از سوی شورای امنیت ملی که به تاریخ ۱۱ جون یا ۲۱ سرطان منتشر شد، نشان می‌دهد که در هفته‌ی سوم ماه سرطان، ۲۳ غیرنظامی در ۱۶ ولایت کشور از سوی گروه طالبان کشته و ۴۵ غیرنظامی دیگر زخمی شده‌اند.
مسئولان ارشد امنیتی دولت افغانستان به تاریخ ۲۱ سرطان جلسه هفته‌وار خود را روی تهدیدات اخیر امنیتی و وضعیت عمومی امنیتی در سطح کشور اختصاص دادند. دفتر شورای امنیت ملی در خبرنامه‌ای از این نشست گفت که طالبان مسلح خشونت‌های شان در نقاط مختلف کشور در برابر شهروندان کشور نسبت به هر وقت دیگر افزایش داده و به همین ترتیب تلاش‌های که برای صلح آغاز گردیده به تاخیر و چالش روبه‌رو ساخته است.
تفکیک تلفات ملکی به‌لحاظ نوع رویدادها
کمیسیون مستقل حقوق بشر در گزارش خود می‌گوید که استفاده‌ی بی‌باکانه از شیوه‌های متنوع جنگی، استفاد بی‌رویه از ماین‌های کنار جاده‌ای و مواد انفجاری، استفاده از محلات مسکونی و عامه به‌منظور تحرکات نظامی و بی‌توجهی به آسیب‌پذیرشدن مردم ملکی از عوامل افزایش تلفات افراد ملکی در کشور است.
براساس این گزارش، ترور‌های هدف‌مند، استفاده از ماین‌ها و مواد منفجره، حملات راکتی، استفاده از سلاح ثقیله، حملات انتحاری، جنگ‌های زمینی و حملات هوایی به ترتیب سبب بیش‌ترین میزان تلفات افراد ملکی در کشور شده است. به‌عنوان نمونه در شش ماه نخست سال جاری میلادی ۳۱ در صد کل تلفات افراد ملکی را ترور و قتل‌های هدف‌مند تشکیل می‌دهد که شامل ۵۳۳ کشته و ۴۱۲ زخمی می‌شود. در گزارش آمده که ترور و قتل‌های هدف‌مند اکثرا توسط عاملان نامعلوم صورت گرفته و دولت افغانستان نیز نتوانسته که عاملان دقیق این ترورها را شناسایی کند.
هچنان یافته‌های گزارش نشان می‌دهد که در این شش ماه زون جنوب غرب کشور که شامل ولایت‌های قندهار، هلمند، ارزگان و زابل می‌شود بیش‌ترین رقم تلفات افراد ملکی را داشته است. در این زون ۳۱۹ غیرنظامی کشته و ۳۷۳ تن دیگر زخمی شده‌اند.
خواست کمیسیون حقوق بشر: مذاکرات بین‌الافغانی را آغاز و آتش‌بس کنید
کمیسیون حقوق بشر افغانستان در گزارش خود بار دیگر از تمامی طرف‌های درگیر در جنگ افغانستان خواسته که به پیشنهادهای کمیسیون مبنی به رعایت اصلح حقوق بشردوستانه بین‌المللی توجه کنند و به آن احترام بگذارند. همچنان با توجه به خواست عمومی برای برقراری صلح از طرف‌های جنگ خواسته شده که با در نظرداشت عدالت و تضمین حمایت از حقوق بشری شهروندان، گفت‌وگوهای بین‌الافغانی را آغاز و هرچه زودتر آتش‌بس کنند.
در این گزارش از طرف‌های جنگ خواسته شده که هیچ‌گونه آسیبی به افراد ملکی وارد نکنند و از جنگ در محلات مسکونی یا هرجای دیگری که به افراد ملکی آسیب وارد می‌شود، خودداری کنند.