حدود دو سال پس از گذشت انتخابات «پرچالش» پارلمانی سال ۱۳۹۷ افغانستان، شبکه‌ی منطقوی زنان می‌گوید که زنان رأیدهنده و نامزد در این انتخابات با چالش‌های جدی از جمله درخواست‌های جنسی روبه‌رو بوده‌اند.
در تحقیقی که روز گذشته (سه‌شنبه، ۴ سنبله) تحت عنوان «زنان و چالش‌های انتخاباتی» از سوی شبکه‌ی منطقوی زنان به نشر رسیده، از چالش‌های امنیتی، فرهنگی، مالی، فساد اخلاقی و ساختاری در کمیسیون انتخابات افغانستان، به‌عنوان عمده‌ترین این چالش‌ها نام برده شده است.
این تحقیق در مصاحبه‌ی کتبی با ۳۲۳ زن در ولایت کابل، پروان و لوگر انجام شده است. از این میان، ۱۹۹ زن در کابل، ۴۰ زن در پروان و ۸۴ زن در لوگر به پرسش‌های شبکه‌ی منطقوی زنان در مورد چالش‌های زنان در انتخابات پارلمانی ۱۳۹۷ پاسخ داده‌اند.
همچنان در این تحقیق، با پنج تن از زنان رأیدهنده و نامزد انتخابات، به‌صورت اختصاصی در مورد انتخابات پارلمانی گذشته‌ی افغانستان مصاحبه شده است. افزون برآن‌ها، نتایج چندین بحث گروهی نیز در این تحقیق شامل شده است.
این انتخابات در تاریخ ۲۸ و ۲۹ میزان سال ۱۳۹۷ خورشیدی در ۳۲ ولایت کشور و در ولایت قندهار به تاریخ ۵ عقرب این سال برگزار شد. در ولایت غزنی انتخابات هنوز برگزار نشده است. در نتیجه‌ی این انتخابات ۶۲ زن به مجلس نمایندگان راه یافتند.
مشکلات امنیتی
مسأله‌ی امنیت زنان در انتخابات پارلمانی سال ۱۳۹۷ خورشیدی، یکی از چالش‌های عمده این انتخابات در تحقیق «زنان و چالش‌های انتخاباتی» خوانده شده است. براساس یافته‌های تحقیق، برخی از مراکز انتخاباتی در محلات نظامی موقعیت داشته و به همین دلیل امکان حضور زنان برای رأی‌دادن در آن‌ها سلب شده بود.
همچنان در ولایات دوردست به‌دلیل حاکم‌بودن وضعیت جنگی زنان نتوانسته‌اند همانند مردان در محلات و مراکز رأی‌دهی شرکت کنند.
از جمع ۳۲۳ مصاحبه‌شونده، ۵۹ نفر آنان گفته‌اند که امنیت زنان برای رأی‌دادن در انتخابات پارلمانی ۱۳۹۷، به‌خوبی تأمین نشده بود. متباقی ۱۵۹ نفر گفته‌اند که امنیت انتخاباتی به‌خوبی تأمین شده بود و ۱۰۴ نفر دیگر در این مورد پاسخی نداده‌اند.
همین‌طور ۲۳۳ مصاحبه‌شوند، ناامنی و حضور مخالفان مسلح در برخی از مناطق را بزرگ‌ترین چالش برگزاری این انتخابات پارلمانی خوانده‌اند.
علاوه بر چالش‌های امنیتی در مورد زنان رأی‌دهند، تهدید نامزدان زنان توسط زورمندان نیز از چالش‌های دیگر فراراه زنان در انتخابات پارلمانی دو سال پیش افغانستان در تحقیق «زنان و چالش‌های انتخاباتی» ذکر شده است. در این تحقیق تأکید شده است که یکی از زنان نامزد قبل از به‌قتل‌رسیدن توسط زورمندان محلی تهدید شده بود.
همچنان ۱۲۸ اشتراک‌کننده در این تحقیق گفته‌اند که در محل زندگی‌شان نامزدان زن از طرف زورمندان محلی تهدید می‌شدند. در تحقیق گفته شده است که زورمندان محلی به‌دلایل مختلفی از جمله «دیدگاه‌ها و باورهای سنتی نسبت به زنان» و «شرم‌پنداشتن مردان نسبت به پیشی‌گرفتن زنان از آنان»، زنان نامزد انتخابات پارلمانی را تهدید می‌کردند.
چالش‌های فساد اخلاقی در انتخابات ۱۳۹۷
در تحقیق «زنان و چالش‌های انتخاباتی» به نقل از گفته‌های شماری از نامزدان زن انتخابات گذشته‌ی پارلمانی افغانستان گفته شده است که تعدادی از کمیشنران و کارمندان کمیسیون‌های انتخاباتی در بدل رأی از این زنان، «خواست نامشروع» کرده‌اند.
مطرح‌شدن درخواست جنسی از سوی کمیشنران و کارمندان کمیسیون‌های انتخاباتی برای زنان «به‌شدت تکان‌دهنده» توصیف شده است. در تحقیق گفته شده است که برخی از نهادهای مسئول در این مورد دست‌به‌کار شده، اما به‌دلیل «کافی‌نبودن اسناد» این موضوع همچنان مجهول باقی مانده است: «اسنادی چون پیام‌های صوتی و تلفنی وجود داشت، اما با این اسناد مستندسازی و رسیدگی در دادگاه ممکن نبود.»
با این حال تعدادی از زنان نامزد انتخابات پارلمانی در آن هنگام آرام ننشستند و ادعاهایی در این مورد مطرح کردند، اما هیچ یک از نهادهای رسمی به این ادعاها رسیدگی نکرد. در تحقیق شبکه‌ی منطقوی زنان براساس گفته‌های زنان مصاحبه‌شونده تأکید شده است: «خطرناک و فاحش‌ترین چالش زنان که ممکن است در آینده نیز گسترش یابد، مسأله‌ی سوءاستفاده‌ی جنسی از زنان در بدل رأی میباشد.»
با این حال شبکه‌ی منطقوی زنان تأکید کرده است که این ادعاها در صورت واقعیت، می‌تواند صدمه‌ی بزرگی بر دموکراسی وارد کند.
این شبکه همچنان پیشنهاد کرده است که برای مستندسازی اتهامات فساد اخلاقی، کمیسیونی متشکل از اعضای نهادهای مدنی، نهادهای انتخاباتی و نهادهای عدلی و قضایی تشکیل شود. این کمیسیون باید هر اتهام مطرح‌شده را به‌گونه‌ی درست، ارزیابی کند.
چالش‌های فرهنگی در برابر زنان؛ «مردان معتقدند که زنان توانایی اداره‌ی امور مهم را ندارند»
چالش‌های فرهنگی از دیگر چالش‌های عمده فراراه زنان نامزد و زنان رأیدهنده در انتخابات پارلمانی سال ۱۳۹۷ بوده است. در تحقیق «زنان و چالش‌های انتخاباتی» از موضوعات باور نادرست نسبت به توانایی زنان، ممکن‌نبودن نصب عکس زنان در پوسترهای تبلیغاتی و استفاده‌ی نادرست از شبکه‌های اجتماعی از این چالش‌ها یاد شده است.
در تحقیق آمده که «مردان معتقدند که زنان توانایی اداره‌ی امور مهم را ندارند». این چالش سبب شده تا زنان نامزد نسبت به مردان نامزد، کم‌تر رأی بیاورند و همچنان زنان در انتخابات کم‌تر شرکت کنند. علاوه بر این، اکثریت زنان به‌دلیل ممکن‌نبودن عکس‌شان در پوسترهای تبلیغاتی در بعضی مناطق، نتوانستند در انتخابات پارلمانی گذشته، کارزارهای مؤثر و درستی راه‌اندازی کنند. همچنان از مجموع ۳۲۳ مصاحبهشوندهی «زنان و چالش‌های انتخاباتی» بدین نظرند که فرهنگ‌های سنتی جامعه باعث شده است تا زنان کم‌تر به‌عنوان نامزد در انتخابات شرکت کنند.
همچنان در این تحقیق در مورد چالش استفاده‌ی نادرست از شبکه‌های اجتماعی در برابر زنان نامزد انتخابات توضیح داده شده است: «به‌نام زنان صفحات جعلی ساخته شده و جهت بدنام‌سازی آن‌ها عمل می‌نمود. این مسأله باعث شده بود تا بسیاری از زنان صدمات روحی دیده و در کارزارهای انتخاباتی با چالش روبه‌رو شوند.»
۱۲۵ نفر از ۳۲۳ اشتراک‌کننده‌ی مصاحبه در این تحقیق نیز گفته‌اند که در مناطق‌شان، زنان نامزد نمی‌توانستند به‌راحتی کارزاهای انتخاباتی‌شان را انجام دهند. این مشکل به‌میزان دوری و نزدیکی مناطق از بزرگ‌شهرهای کشور بستگی داشته است؛ یعنی هرچه‌قدر مناطق دوردست‌تر بوده‌اند، کارزارهای انتخاباتی زنان در آن جاها، کم‌رنگ‌تر بوده است.
از سویی هم، ۱۹۰ نفر مصاحبهشوندهی تحقیق، معتقدند که جنسیت زنان در میزان رأی‌شان تأ‌ثیرگذار است؛ بدین مفهوم که میزان رأی نامزد زن، کم‌تر از میزان رأی نامزد مرد در یک ولایت میباشد.
مشکلات مالی
مشکلات مالی دیگر چالش عمده در برابر اشتراک زنان در روند انتخابات است. این چالش در انتخابات گذشته‌ی افغانستان بسیار واضح و آشکار بوده است. مصاحبه‌شوندگان تحقیق «زنان و چالش‌های انتخاباتی» نیز گفته‌اند که زنان به‌دلیل عدم خودکفایی در عرصه‌ی مالی، نتوانسته‌اند «به‌درستی (چون مردان) کارزارهای انتخاباتی‌شان را راه‌اندازی کنند».
در تحقیق تأکید شده است که در انتخابات گذشته‌ی پارلمانی افغانستان، نهادهای کمک‌کننده توجه اندکی به این مسأله داشته است.
۱۲۶ مصاحبهشوندهی این تحقیق نیز گفته‌اند که اغلب زنان از امکانات مالی ضعیف در این انتخابات برخورد بوده‌اند.
با این حال، شبکه‌ی منطقوی زنان پیشنهاد کرده است که در هر انتخابات باید مؤسسات بین‌المللی کمک‌کننده زنانی را که از توانایی مالی مناسب برخوردار نیستند، همکاری کنند.
فساد مالی در کمیسیون‌های انتخاباتی
فساد مالی در کمیسیون‌های انتخاباتی از دیگر چالش‌هایی است که شبکه‌ی منطقوی زنان از آن به‌عنوان چالش فراراه اشتراک زنان در روند انتخابات یاد کرده است. این نهاد تأکید کرده است که این چالش سبب شده تا از طرفی، به زنان کم‌توجهی شود و از طرفی هم، به شکایت زنان رسیدگی صورت نگیرد.
شبکه‌ی منطقوی زنان به نقل از مصاحبه‌شوندگان این تحقیق گفته است: «فساد حاکم در کمیسیون مستقل انتخابات و تقاضاهای مادی از نامزدان زن باعث شده بود تا برخی از زنان از گرفتن رأی ناامید شده و به کارزارهای انتخاباتی نپردازند.» اکثر مصاحبه‌شوندگان معتقدند که کمیسیون انتخابات قبل و بعد از روز رأی‌دهی در انتخابات پارلمانی ۱۳۹۷، به‌گونه‌ی شفاف عمل نکرده است.
آنان علاوه بر فساد مالی در کمیسیون انتخابات، چالش‌های ساختاری در محلات رأی‌دهی، جدیدبودن استفاده از از دستگاه‌های بیرومتریک و دیرآمدن کارمندان در روز انتخابات را دیگر چالش‌ها خوانده است.
در تحقیق به نقل از این زنان گفته شده است که آرای زنان حین شمارش دست‌کاری شده است. آنان معتقدند که کمیسیون انتخابات و کمیسیون رسیدگی به شکایت‌های انتخاباتی حین رسیدگی به شکایت‌های انتخاباتی تنها به «شکایت و خواست‌های زورمندان» رسیدگی کرده‌اند. به همین سبب آری حقیقی تعداد زیادی از زنان توسط این کمیسیون‌ها اعلام نشده است.
همچنان ۱۵۳ نفر از مجموع ۳۲۳ مصاحبهشوندهی این تحقیق گفته‌اند که فساد در کمیسیون‌های انتخاباتی سبب شده است تا زنان نتوانند با مردان در انتخابات پارلمانی سال ۱۳۹۷ خورشیدی، رقابت کنند.
با این حال، شبکه‌ی منطقوی زنان پیشنهاد کرده است که یک هیأت «باصلاحیت» از نهادهای ناظر انتخابات و نهادهای مدافع حقوق زنان تشکیل شده و از نزدیک روند رسیدگی به شکایت‌های زنان در کمیسیون رسیدگی به شکایت‌های انتخاباتی را تعقیب کند.