استارز اند استرایپس – جی.پی. لارنس و زبیر بابکرخیل
مترجم: جلیل پژواک
فاضلاب خام شهری، از جمله فاضلاب سفارت ایالات متحده و مراکز نظامی حمایت قاطع، هر روز به آب‌های متعفن رودخانه کابل می‌ریزد.
مقامات افغان می‌گویند که تنها تصفیه‌خانه دولتی در کابل تقریبا دو سال است که به‌دلیل عدم حفظ و مراقبت، غیرفعال است و این باعث شده که فاضلاب تصفیه‌نشده در رودخانه کابل ریخته شود و سلامتی هزاران خانواده به خطر بیفتد.
ماهانه دست‌کم 21 هزار گالن فاضلاب خام از توالت‌های سیار سفارت امریکا در تصفیه‌خانه مکروریان خالی می‌شود و سپس به گفته مقامات افغانستان و نماینده شرکت پیمان‌کار «اوریکس-افغانستان»، که فاضلاب و زباله سفارت امریکا را تخلیه می‌کند، تصفیه‌خانه مکروریان فاضلاب تصفیه‌نشده را به رودخانه پمپ می‌کند.
به گفته شرکت «ملکه و رفا» یا (Malika and Refa Environmental Solutions) که برای دفاتر ناتو در شهر کابل و میدان هوایی بگرام خدمات ارائه می‌کند، هر ماه حدود 12 هزار گالون فاضلاب از نیروهای امریکایی و نیروهای ائتلاف نیز به این رودخانه ریخته می‌شود.
مقامات افغان می‌گویند که این رقم درصدی اندکی از فاضلاب تصفیه‌نشده را تشکیل می‌دهد که از منازل و کارخانه‌های سراسر شهر به تصفیه‌خانه مکروریان می‌آید. این تصفیه‌خانه تنها تسهیلات دولتی قانونی تخلیه فاضلاب در کابل است.
محمداسحاق یادگاری، معاون رییس این تصفیه‌خانه که در نزدیکی میدان هوایی کابل و در دهه 1970 توسط مهندسان شوروی ساخته شده است، میگوید که این مرکز در اثر سیلاب در ماه مارچ 2019 به شدت آسیب دیده است.
ما در بازدید از این تصفیه‌خانه، ماشین‌آلات را خاموش و لوله‌ها و کانال‌های مورداستفاده برای انتقال فاضلاب را به‌شدت آسیب‌دیده یافتیم.
یادگاری میگوید: «از آن‌جایی که تصفیه‌خانه فاضلاب کار نمی‌کند و کانال‌های آن آسیب دیده است، فاضلاب تصفیه‌خانه مکروریان مستقیما به رودخانه کابل می‌ریزد.»
در بیانیه سفارت امریکا آمده است که بیش‌تر فاضلاب این سفارت‌خانه به جز «مقدار کمی از فاضلاب توالت‌های سیار ما» که پیمان‌کاران محلی به آن رسیدگی میکنند، بقیه در جا تصفیه می‌شود.
شفیق‌الله سیفی، مدیر عملیاتی شرکت اوریکس-افغانستان، که قراردادش با سفارت را به استارز اند استرایپس نشان داد، میگوید که هرماه 12 هزار گالن فاضلاب از سفارت امریکا خارج می‌شود.
فاضلاب نیروهای امریکایی و ائتلاف در یک تصفیه‌خانه خصوصی که توسط شرکت پیمان‌کار ملکه و رفا در حدود 10 مایلی کابل ساخته شده است، تصفیه می‌شود.
با این‌حال، نماینده این شرکت میگوید که هنوزهم درصدی کمی از فاضلاب مراکز ناتو و حمایت قاطع در مرکز شهر کابل، به رودخانه می‌ریزد.
امید سادات، مدیر پروژه تصفیه‌خانه ملکه و رفا، میگوید که ماهانه حدود سه لاری این شرکت که هرکدام حامل حدود 4 هزار گالون فاضلاب است، به خاطر راه‌بندان کابل، باید در تصفیه‌خانه مکروریان خالی شود.
مقامات اداره ملی حفاظت از محیط‌زیست افغانستان که از تصفیه‌خانه مکروریان بازدید کردند، تأیید میکنند که فاضلاب تصفیه‌نشده به رودخانه کابل می‌ریزد. عزت‌الله صدیقی، معاون رییس عمومی این اداره میگوید که این فاضلاب به منابع آب زیرزمینی که مردم محل از آن به‌‌عنوان آب آشامیدنی استفاده میکنند، نفوذ می‌کند و «کاملا واضح است که باعث مشکلات صحی می‌شود.»
حدود 3 هزار خانواده در اطراف مکروریان زندگی میکنند و برخی از آن‌ها به ما گفتند که از مشکلات مداوم دستگاه گوارشی رنج می‌برند.
کمال، پسر 7 ساله‌ای که با پدر و برادرش در کنار رودخانه بازی می‌کرد، گفت که او اغلب اسهال دارد. او گفت که آب «معده‌ام را آزار می‌دهد.»
قیام‌الدین 28 ساله میگوید که اخیرا به بیماری حصبه مبتلا شده است که از آب آشامیدنی آلوده ناشی می‌شود. او میگوید که سه نفر از اعضای خانواده‌اش نیز بیمار هستند.
شرکت (DynCorp International in McLean, Va) خدمات فاضلاب سفارت امریکا را با شرکت اوریکس و یک شرکت دیگر به نام (ACCL International) به‌‌عنوان پیمان‌کاران فرعی، قرارداد کرده است. شرکت DynCorp در بیانیه‌ای گفته که هردو شرکت پیمان‌کار طبق به قوانین و مقررات افغانستان عمل میکنند.
شرکت اورکس، ملکه و رفا و سفارت ایالات متحده نیز بیانیه‌های مشابهی صادر کردند. دفتر مطبوعاتی حمایت قاطع به پرسش‌های ما پاسخ رسمی نداد.
سلیمان خیل، نماینده اوریکس در ایمیلی گفت که «تصفیه‌خانه مکروریان تنها گزینه ارائه‌شده توسط حکومت افغانستان است که به پیمان‌کاران امکان می‌دهد فاضلاب خود را در آن خالی کنند. آنچه پس از آن اتفاق می‌افتد در کنترل ما نیست.»
او گفت که شرکتش از غیرفعال‌بودن کارخانه مکروریان بی‌اطلاع است و او از حکومت، که هربار که پیمان‌کاران فاضلاب را در این کارخانه غیرفعال خالی میکنند پول می‌گیرد، می‌خواهد که مطمئن شود سیستم فعال است.
شرکت آب و فاضلاب شهری افغانستان برای درازمدت در حال تهیه طرحی برای ساخت تصفیه‌خانه‌های فاضلاب در سراسر کابل است. اما سید نوید سعیدی، سخن‌گوی این شرکت میگوید که این تلاش‌ها سال‌ها طول می‌کشد تا نتیجه دهد.
آقای یادگاری میگوید که بازسازی تصفیه‌خانه مکروریان به دلیل اختلافات بر سر زمین و مشکل در تعویض قطعات بسیار قدیمی ماشین‌آلات این کارخانه، به تأخیر افتاده است.
یادگاری میگوید که طرح‌هایی برای بازسازی این تصفیه‌خانه در نظر گرفته شده است که هزینه آن حدود 5 میلیون دالر است، اما جدول زمانی آن مشخص نشده است. او علاوه می‌کند که «تا ساخت مرکز تصفیه جدید، تمام فاضلاب‌ها به رودخانه کابل می‌ریزد.»
برخی از پیمان‌کاران گزینه‌های بدیل برای تصفیه‌خانه مکروریان یافته‌اند. مقامات اداره محیط‌زیست می‌گویند که تعدادی از این شرکت‌ها زباله‌ها را مستقیما به رودخانه می‌ریزند. الکس مومند، یکی از بنیان‌گذاران شرکت ملکه و رفا میگوید که این شرکت تصفیه‌خانه خود را به‌‌عنوان بخشی از تلاش‌های این شرکت برای برآورده‌کردن شرایط جواز اداره محیط‌زیست، چهار سال پیش با هزینه حدود 150 هزار دالر ساخته است.
شاه‌زمان میوندی، رییس عمومی اداره محیط‌زیست میگوید با این‌که تنها جامعه بین‌المللی مسئول فاضلابی که به رودخانه کابل می‌ریزد، نیست، اما آن‌ها باید پیمان‌کاران خود را ملزم به رعایت استانداردهای بالاتر کنند و از آن‌ها بخواهند که تصفیه‌خانه‌های خود را بسازند.
میوندی گفت: «ما از این شرکت‌ها می‌خواهیم که خودشان تصفیه‌خانه بسازند و فاضلاب و زباله‌ها را به صورت مناسب آن مدیریت کنند.»