دو هفته قبل وقتی هنوز هواپیمای حامل هیأت افغانستان در میدان هوایی کابل بود، اختلاف میان اشرف غنی و عبدالله عبدالله با ورود اتمر به داخل هواپیما بر ملا شد؛ اتمر دوسیهای را به عبدالله سپرد که در آن متن بیانیه جمهوری اسلامی افغانستان گنجانیده شده بود.
تا زمانی که مراسم افتتاحیه با حضور وزیر خارجه امریکا، وزیر خارجه قطر، هیأت طالبان و کشورهای متعدد دیگر با سخنرانی عبدالله عبدالله آغاز شد، عبدالله حسابی از بیخوابی خسته بود. به نقل از منابعی، عبدالله تا حوالی ساعت سه آن شب در اتاقش مصروف تنظیم بیانیهاش بود که بهدلیل اختلاف دیدگاه میان غنی و عبدالله، نیاز به تنظیم و ترتیب دوباره داشت.
اختلاف اصلی از اینکه کدام بیانیه خوانده شود، آغاز شد؛ بیانیه نوشتهشده توسط حکومت و در رأس آن اشرف غنی یا بیانیهای که عبدالله عبدالله، رییس شورای عالی مصالحه نوشته است؟ اصرار اتمر بر اجرای دستور اشرف غنی بود. انکار عبدالله اما حکایت از برخورد و دیدگاه متفاوت نسبت به روند صلح داشت. نتیجهی این جدال در مرحله اول، خشم اتمر و بیخوابی عبدالله بود. در مرحله دوم، این کشمکش حتا بر سر نشستن چه کسی در کجا، رسید. قطریها چهار چوکی را در رأس مجلس افتتاحیه کنار هم چیده بودند تا وزیر خارجه امریکا، وزیر خارجه قطر، رییس شورای عالی مصالحه به نمایندگی از افغانستان و ملابرادر به نمایندگی از طالبان، در میز اصلی مراسم افتتاحیه کنار هم بنشینند. اما دعوای وزیر خارجه و درخواست اتمر برای اضافهکردن چوکی پنجم باعث شد که عبدالله و اتمر هر دو در میان اعضای مذاکرهکننده جمهوری اسلامی و ملابرادر در میان هیأت سیاسی طالبان بنشینند و در رأس مجلس جای نماینده افغانستان خالی بماند.
ریشه اختلاف در متن اعلامیه و پروتوکل و تشریفات برای اتمر بود. در متن اعلامیهی سپردهشده به عبدالله بخش «من به نمایندگی از رییسجمهور افغانستان» و «دولت افغانستان آماده سهیمساختن طالبان در قدرت» مشکلساز بود و در بخش پروتوکل جایگاه اتمر در صحن مجلس افتتاحیه و حضورش در نشستهای عبدالله عبدالله.
حدود دو هفته پس از آن زمان و افتتاح مذاکرات رسمی میان جمهوری اسلامی افغانستان و گروه طالبان، اکنون عبدالله عبدالله، در پی چهارمین دعوتی که پاکستان از او برای سفر به این کشور به عمل آورد، دیروز در رأس یک هیأت به اسلامآباد رفت. گرمی استقبال از او توسط مقامات پاکستان و پرتوکل دیپلماتیکی که برای این سفر رییس شورای مصالحه تدارک دیده شده، همتراز یک رییسجمهور است. در آجندای سفر عبدالله با پاکستان، دیدار با رییسجمهور، صدراعظم، رییس پارلمان، وزیرخارجه و رییس ستاد ارتش این کشور برنامهریزیشده است. هیجان و گرمی استقبالی که از عبدالله صورت گرفت/میگیرد، در طول دو دههی گذشته در روابط پاکستان و افغانستان کمنظیر است.
ارگ ریاستجمهوری افغانستان اما از سفر عبدالله به پاکستان و مهمتر، کیفیت استقبال و پروتوکل دیپلماتیکی که برای او چیده شده، ناراحت است. بهدلیل مخالفت ارگ با سفر عبدالله به پاکستان، رییس شورای مصالحه سه دعوت قبلی را که از او برای سفر به اسلامآباد شده بود، بیپاسخ گذاشته بود.
فارغ از ظواهر اتوکشیدهی دیپلماتیک و آرایشهای صوری، در عمل آنچه در حوزهی جمهوری اسلامی افغانستان در رابطه به پروسهی صلح جریان دارد، ریتم جنگ در ارگ ریاستجمهوری و ساز صلح در قصر سپیدار است. ارگ ریاستجمهوری اگرچه در شکلیات و تشریفات در پروسه مشارکت کرده اما مواضع مستقیم و تلویحی تیم سیاسی رییسجمهور غنی و پیششرطهای انعطافناپذیرش، شواهدیست که نشان میدهد در موضع جنگ قرار دارد و به آمادگی برای شدتگرفتن جنگ اذعان دارد. دلیل این تضاد میان دو قصر قدرت در کابل، اختلاف نظری است که ساکنان ارگ و سپیدار نسبت به پروسه دارند.
خلاصه و فشردهی دیدگاه و طرح رییسجمهور غنی در مورد مصالحهی افغانستان، شریکشدن این گروه در قدرت براساس فرمولی است که توافق صلح دولت با حزب اسلامی به رهبری گلبدین حکمتیار صورت گرفت. در سوی دیگر، ایالات متحده، پاکستان و طالبان به دنبال تشکیل حکومت مؤقت و برپایی «حکومت اسلامی پس از توافق» است. عبدالله عبدالله، برخلاف طرح و ایدهی غنی، بیآنکه پیششرط سفت و سختی داشته باشد، در هماهنگی با ایالات متحده و پاکستان، دستکم تا اینجا مشارکت فعال و انعطافپذیری در پروسه داشته است. عبدالله عبدالله تا کنون نه از «فرمول حکومت مؤقت» حمایت کرده و نه در برابر آن به مخالفت صریح برخاسته است. بهنظر میرسد ساکن قصر سپیدار بیآنکه جانباز جمهوریت شود یا پیشقراول برپایی حکومت مؤقت، ترجیح میدهد در فرصتی که با حضور و مشارکت ایالات متحده و پاکستان فراهم آمده، این پروسه را پا به پای ایالات متحده، پاکستان و طالبان ادامه دهد.