ششمین دور «جشنواره جهانی فیلم زنان هرات» بعدازظهرِ دیروز در قصر دارالامان، با حضور هنرمندان داخلی و خارجی، آغاز شد. دست‌اندرکاران ششمین دور جشنواره فیلم زنان هرات می‌گویند «امسال برای دوره ششم، بیش از سه‌هزار فیلم از 122 کشور جهان در دو بخش «سینمای جهان» با موضوع آزاد و «سینمای زنان» متمرکز بر مسائل مرتبط به زنان، توسط فیلم‌سازان زن و مرد به دبیرخانه جشنواره رسیده است که از این میان 73 فیلم منتخب از 27 کشور در دو دو بخش سینمای زن، سینمای جهان و نمایش ویژه راه یافته است.»
جشنواره بین‌المللی زنان هرات امسال در بخش‌های بین‌المللی و داخلی تندیس جشنواره را اهدا می‌کند. در واقع تندیس یک جشنواره عبارت از اعتبار و حیثیت همان جشنواره است. بنیان‌گذاران این جشنواره درباره تندیس جشنواره فیلم بین‌المللی زنان هرات و چگونگی اهدای آن، می‌گویند: «بدنه تندیس و قسمت پایین آن از سنگ لاجورد، و گوشواره‌ها همه از برنز ساخته شده، ولی سه گوشواره در سه تندیس با آب طلا زرین شده‌اند. تندیس گوشواره‌های زرین به دو بهترین فیلم بلند داستانی با موضوع سینمای جهان و سینمای زنان تعلق می‌گیرد و یک تندیس دیگر گوشواره زرین به بهترین فیلم در بخش داخلی یعنی به بهترین فیلم افغانستان داده خواهد شد. آنچه از نگاه زیبابی‌شناسی در این تندیس اهمیت پیدا کرده و شاخه‌های لورل را خاص می‌کند، تبدیل‌شدن آن به یک شی و یا عنصر زنانه است که به تندیس جشنواره فیلم زنان هرات، هویت مستقل می‌دهد تا نشان برنده‌شدن، ستایش کوچکی باشد به زنان و مردانی که برای برابری پا به پای هم مبارزه کرده‌اند».
بیم و امید
برگزاری ششمین دور جشنواره فیلم زنان هرات در شرایط فعلی چالش‌های فراوان را پیش پای جشنواره گذاشته است. رویا سادات، رییس و بنیان‌گذار این جشنواره می‌گوید حتا تعیین تاریخ مشخص برگزاری جشنواره با توجه به وضعیت خراب امنیتی کار آسان نبوده است: «امسال جشنواره نسبت به جشنواره‌های قبلی کاملا برای خودم متفاوت بود. شور و شوقی که سال‌های قبل بود به چند دلیل وجود نداشت که مشخص‌ترین دلیل آن اخبار مرگ و کشتار جوانان و ناامنی‌ها در کشور است.»
اما خانم سادات می‌گوید هنر رسالت اجتماعی دارد و نباید در این فضای خفقان‌آور سکوت اختیار کند: «در این فضای پیچیده و ناامن که انتظار صلح را در کام تلخی‌ها و خشونت‌های روزافزون فرو برده است، ما تلاش می‌کنیم تا از دریچه هنر و فرهنگ به سهم خویش صدا شویم و با نمایش آثار برجسته‌ی دنیا و افغانستان با موضوع زنان و سینمای جهان پیام مهر و انسان‌دوستی را وسیله شویم. ما به انتظار روزهای عاشقانه کار می‌کنیم و باور داریم که سهم کوچک هر کدام ما برای تغییر، نویدبخش فردای بهتر است. ما روزهای دشواری را سپری می‌کنیم هرچند در این روزها بیشتر سهم ما از این وطن بغض مانده در گلوست و تپه‌های که جوانمرگ‌های ما را با هزاران امیدشان، در زیر خاک نمناک جای دادند.»
سینمای افغانستان در این جشنواره
همین چند روز قبل بود که سینما پارک، به‌عنوان یکی از باسابقه‌ترین سینماهای افغانستان، توسط حکومت ویران شد. این موضوع واکنش‌های زیاد در پی داشت. صحرا کریمی، رییس افغان‌فیلم به تنهایی در سینما پارک رفت و دست به اعتراض زد. رییس افغان فیلم خواهان ممانعت تخریب سینما پارک شد، اما در نهایت پولیس با زور او را از داخل سینما بیرون کشید و سینما پارک به خاک یکسان شد. به باور شخصیت‌های فرهنگی، این اقدام حکومت بی‌توجهی و خطای جبران‌ناپذیر در بخش هنر و سینمای افغانستان است. اما با این‌حال سینمادوستان و هنرمندان افغانستان در پی زنده‌کردن نام سینمای افغانستان و بخشیدن هویت مستقل به آن است.
در این جشنواره ده فیلم ساخته‌ی فیلم‌سازان و هنرمندان افغانستان برای بردن تندیس جشنواره با هم رقابت می‌کنند. این فیلم‌ها اکثرا توسط فیلم‌سازان جوان و گم‌نام افغانستان ساخته شده است. موضوع‌های چون فقر، اعتیاد، بنیادگرایی، خشونت و تبعیض جنسی پی‌رنگ این فیلم‌ها را شکل می‌دهد. سازندگان این فیلم‌ها از این طریق در پی بازگویی حقایق و بهبودی وضع جامعه‌اند.
فیلم‌های داخلی این جشنواره عبارت است از «رسوایی قرن 21» به کارگردانی بشیر ماشام، «بی‌رنگ» به کارگردانی عبدالحمید ماندگار، «خانه امن» به کارگردانی سید زهیر موسوی، «قطرات طلایی» به کارگردانی شکرالله عصمت، «داستان یک داستان» به کارگردانی سید ادریس فخری، «بانویی با کفش‌های بنفش» به کارگردانی سیدجلال روحانی، «آخرین خیابان» به کارگردانی بشیر ستایش‌پور، «غارتگران» به کارگردانی خادم‌حسین بهنام، «فریاد بی‌صدا» به کاگردانی نسرین حسینی و «خانم دریایی» به کارگردانی مرسل عزیزی.
راه دراز سینمای افغانستان
سینما به‌عنوان یکی از تأثیرگذارترین بخش هنر در تمام کشورها از اهمیت و جایگاه ویژه برخوردار است. اگرچند هنر به‌صورت کل و هنر سینما به‌صورت خاص، در افغانستان جایگاه مورد قبول برایش تثبیت نتوانسته، اما با این‌حال هنرمندان این کشور در تلاش‌اند تا جایگاه شایسته این هنر را برایش بازگردانند. اما سینمای افغانستان راه درازی در پیش دارد. رویا سادات، می‌گوید که هنر رسالت اجتماعی بزرگ دارد. جامعه‌ی بی‌ثبات و بحران‌زده‌ی افغانستان به هنر نیاز دارد: «هنر و فرهنگ در قبال جامعه مسئولیت و رسالت دارد. اگرچند تصمیم برگزاری این جشنواره بسیار دشوار بود، اما وقتی به این مسأله به‌عنوان یک هنرمند رسالت‌مند نگاه کنیم همه‌ی کارها آسان می‌شود.»