با افزایش موارد ابتلا به کووید۱۹ در ایالات متحده و سراسر جهان، دانشمندان درحال کشف نشانههاییاند که میگوید مصونیت در برابر ویروس کرونا برای کسانی که یکبار به کووید۱۹ مبتلا شده باشند، اگر نه بیشتر، امکان دارد دستکم شش ماه دوام بیاورد.
مطالعات نشان میدهد که پروتئینهای دفاعی بدن که بهنام آنتیبادی یاد میشود شش ماه پس از بهبودی مبتلایان به کووید۱۹ هنوز در بدن این افراد وجود دارد. علاوه براین، پژوهشگران در گزارشی از یک مطالعه اولیه که در ۵ نوامبر در bioRxiv.org منتشر شد، نوشتهاند که آنتیبادیهای بدنِ مبتلایان کووید۱۹ در مبارزه با ویروس کرونا ماهرتر شدهاند. ذرات باقیماندهی ویروس کرونا در بدن، پس از از بین رفتن علائم، ممکن است به سیستم ایمنی بدن کمک کند تا از خود واکنش بهتری در برابر این ویروس نشان دهد.
این یافته همچنین امیدواریهایی را در خصوص مدت زمانی که واکسن ویروس کرونا میتواند از فرد محافظت کند، خلق کرده است. انتظار میرود که مصونیت ناشی از واکسن طولانیتر از مصونیت ناشی از آنتیبادیهای طبیعی باشد که پس از ابتلا به کووید۱۹ در بدن فرد ایجاد میشود.
آنتیبادیها که پروتئینهای ایمنی بدن هستند و برای مقابله با عفونت به میکروبها متصل میشوند، بخشی از حافظه سیستم ایمنی بدن بهشمار میروند. بهطور معمول طیف گستردهای از آنتیبادیها هنگام آلودهشدن یک فرد به یک ویروس در بدن فرد ایجاد میشود. این پروتئینها میتوانند سطوح مختلف ویروسها را تشخیص دهند و با گذشت زمان برای تشخیص بهتر اهدافشان تکامل یابند.
بهنظر میرسد که بدن افراد شش ماه پس از ابتلا به کووید۱۹، زرادخانهای از آنتیبادیها را توسعه میدهد که نهتنها از آنتیبادیهایی که اوایل دوره عفونت شکل میگیرند، قویتر هستند، بلکه مشابه آنتیبادیهایی هستند که بدن در برابر سایر ویروسها تولید میکند. پژوهشگران دریافتهاند که این آنتیبادیها قادر به شناسایی نسخههای جهشیافته ویروس نیز هستند. سلولهای ایمنی موسوم به «سلولهای B خاطره» که باعث تولید آنتیبادیها میشوند، علاوه بر بهروزرسانی آنتیبادی، در خون فرد میچسبند و آماده هستند که در صورت مواجهه مجدد با ویروس، یک واکنش سریع و مؤثر از خود نشان دهند.
جولیو لورنزی، ایمونولوژیست در دانشگاه راکفلر شهر نیویورک میگوید: «نکته اصلی این است که واکنش سیستم ایمنی دوام میآورد. ما میبینیم که سلولهای بی میتوانند زنده بمانند و آنتیبادیها شش ماه پس از عفونت، حتا بهتر از روزهای اول عفونت عمل کنند.»
لورنزی و همکارانش در مطالعهای، آنتیبادیهایی را که ۸۷ نفر شش ماه پس از مشاهده علائم ابتلا به کووید۱۹ در بدن خود علیه ویروس کرونا تولید کرده بودند، مورد تجزیه و تحلیل قرار دادند. آنها دریافتند که هرچند سطح آنتیبادی در خون با گذشت زمان کاهش مییابد، اما پروتئینهای ایمنی بدن پس از شش ماه هنوز در بدن قابل تشخیصاند. مهمتر اینکه ارزیابی آنتیبادیها ۲۱ نفر از این ۸۷ نفر نشان داد که سطح سلولهای بی خاطره ثابت میماند؛ نشانهای از اینکه این سلولها ممکن است برای مدتی طولانیتر در بدن باقی بمانند.
سایر مطالعات نشان دادهاند که سلولهای بی میتوانند بیش از شش ماه در وجود بیماران بهبودیافته از کووید۱۹ باقی بمانند. نتایج اولیه یک مطالعه نشان داده است که سلولهای بی خاطره ـ و همچنین سایر سلولهای دخیل در حافظه سیستم ایمنی بدن معروف به سلولهای تی ـ به آرامی در خون کاهش مییابند. این کاهش آهسته میتواند به این معنا باشد که در برخی افراد، مصونیت در برابر کرونا ممکن است سالها دوام بیاورد.
علاوه براین، لورنزو و تیمش دریافتهاند که سلولهای بی آنتیبادیهایی را که در مدت ۵ ماه ساختهاند تقویت کنند تا پروتئینهایی در بدن تولید شوند که در شناسایی ویروس کرونا بهتر عمل میکنند. پژوهشگران با تجزیه و تحلیل سلولهای شش نفر متوجه تغییراتی در دستورالعملهای ژنتیکی شدند که سلولهای بی از آن برای ساخت آنتیبادی استفاده میکنند. این میتواند نشانهای از این باشد که سلولهای بی تغییرات جدید را ایجاد میکنند.
برخی از آنتیبادیهای جدید در جلوگیری از آلودهشدن سلولهای جدید توسط ویروسها بهتر عمل میکنند و برخی حتا میتوانند ویروسهای جهشیافته را شناسایی کنند. این آنتیبادیها کار سیستم ایمنی بدن را در شناسایی ویروسهایی که در غیر اینصورت میتوانستند از چنگ سیستم ایمنی فرار کنند، آسانتر کرده است.
کارشناسان میگویند این یافتهها دلگرم کننده است، هرچند هنوز مشخص نیست که آیا افرادی که دارای علائم مصونیت مانند آنتیبادیها هستند، کاملا از عفونت مجدد در برابر ویروس کرونا در امان هستند یا اینکه در صورت آلودهشدن مجدد، فقط بیماریشان خیلی شدید نخواهد بود.
نینا لونینگ پراک، ایمونولوژیست از دانشگاه پنسیلوانیا میگوید: «هنگامی که اولین مطالعات در مورد واکنش آنتیبادیها در برابر ویروس کرونا شروع شد، همه نگران ناقصبودن این واکنش بودند.» نتایج اولیه حاکی از آن بود که سلولهای بی تولیدکننده آنتیبادی برای ساخت پروتئینهای ایمنی بسیار ضعیف عمل میکنند و دلیل آن شاید این بوده که ساختارهایی که به سلولها میآموزند که آنتیبادیها به کدام بخش از ویروس متصل شوند، به درستی شکل نمیگرفتند. این مسأله باعث میشد که سلولهای بی نتوانند آنتیبادیهای مؤثرتری را تولید کنند. پراک میگوید: «در نتیجه برخی دانشمندان تصور میکردند که شاید سلولهای بی هرگز نتوانند آنتیبادیهای مؤثر تولید کنند.»
اما به باور پراک این امر ممکن است بخشی از یک واکنش ایمنی طبیعی بدن باشد، یا آنتیبادیها ممکن است در موارد شدید ابتلا به کووید۱۹ نامؤثر ظاهر شوند. او میگوید محققان دریافتهاند که واکنشهای آنتیبادی شش ماه پس از بهبودی بیماران کووید۱۹ قابلقبولتر بهنظر میرسند.
اکنون دانشمندان براین باورند که سلولهای بی ممکن است با گذشت زمان و با کمک ذخیره پروتئینهای ویروسی که پس از بهبودی فرد از کووید۱۹ در رودهها پنهان باقی میماند، یاد بگیرند که چگونه آنتیبادیهای بهتر بسازند.