جو بایدن، چهلوششمین رییسجمهور ایالات متحده امریکا در اول دلو امسال سوگند یاد کرد و قدرت را در امریکا به دست گرفت. او در سخنرانیاش با بیان اینکه دموکراسی و اراده مردم در امریکا به پیروزی رسیده گفت که چالشهای زیادی پیش رو است که باید امریکا بر آنها فایق آید، از جمله افراطگرایی و تروریزم.
پیروزی جو بایدن در امریکا با واکنشهای زیادی در افغانستان مواجه شده است. رهبران سیاسی افغانستان، بهویژه رییسجمهور اشرف غنی ماهها چشم به راه پیروزی بایدن بودند. سلف آقای بایدن، دونالد ترمپ مرد غیرقابل پیشبینی بود و هرچند در زمان او روابط کابل و واشنگتن خوب بود اما آقای ترمپ در دو سال اخیر حکومت خود تلاش کرد با گروه طالبان صلح کند؛ صلحی که تاکنون باب میل رهبران سیاسی و حکومت افغانستان نبوده است و برداشتها این است که ترمپ میخواست صلح با طالبان را بهحیث یک کالای سیاسی در انتخابات امریکا بفروشد. حکومت ترمپ امتیازات بسیاری را به طالبان داد و توافقنامهی سیاسی را با این گروه امضا کرد. حتا ترمپ میخواست با رهبران طالبان ملاقات کند و در کمپ دیوید با رهبران این گروه عکس بگیرد.
در افغانستان بسیاریها، بهویژه رهبران حکومت این کشور از روند صلح امریکا و طالبان رضایت چندان ندارند. توافقنامهی سیاسی امریکا و طالبان چهار بخش اساسی دارد: قطع روابط طالبان با گروههای تروریستی از جمله القاعده، خروج نیروهای خارجی از افغانستان، گفتوگوهای بینالافغانی و آتشبس. انتظار میرفت با امضای توافقنامهی صلح امریکا و طالبان و شروع مذاکرات مستقیم میان جمهوری اسلامی افغانستان و گروه طالبان خشونتها در افغانستان کاهش یافته و مذاکرات صلح به نتیجهی ملموس برسد اما برخلاف آن سطح خشونتها در این کشور بالا رفته است و حملات هدفمند تروریستی که حکومت طالبان را عامل آن میخواهد، نمادهای برجستهی دستاوردهای دو دههی اخیر افغانستان را نشانه گرفته است.
از طرف دیگر سیاست دونالد ترمپ در قبال طالبان، ناامیدی گستردهای را در افغانستان خلق کرده بود. دستاوردهای دو دههی پسین در افغانستان که در سایهی حضور نظامی و سیاسی امریکا ممکن شده است، در هالهای از ابهام قرار دارد. طالبان احساس میکنند که در صورت خروج کامل نیروهای خارجی از افغانستان میتوانند قدرت را از طریق زور و و با استفاده از نیروی نظامی بهدست گیرند. این گروه در مذاکرات مستقیم با جمهوری اسلامی افغانستان مسائلی را مطرح کرده است که نشان میدهد آنها در پی اعمال خواستههای خود بر افغانستان و ایجاد حکومت مورد علاقهی خود هستند. همزمان از دوحه شنیده میشود که هیأت مذاکرهکنندهی طالبان پس از پایان وقفهی بیست روزه، اکنون با خشم بیشتر برگشتهاند و تمایل چندان برای پیشبرد مذاکرات مستقیم ندارند و در انتظار خروج کامل نیروهای خارجی از افغانستاناند.
رویکارآمدن جو بایدن هرچند تغییرات جدی را در سیاست امریکا در قبال روند صلح افغانستان ایجاد نخواهد کرد اما انتظار میرود دولت جو بایدن روند صلحی را که در دوران آقای ترمپ شروع شد، با تغییراتی ادامه داده و این مسأله را بهگونهی مسئولانهتر دنبال کند. رهبران حکومت افغانستان و مردم این کشور در نخست انتظار دارند که دولت آقای بایدن مسألهی افغانستان را جز اولویتهای دولت خود قرار دهد. افغانها انتظار دارند دولت بایدن سیاستی را که دونالد ترمپ در قبال طالبان در پیش گرفته بود، دنبال نکند.
پس از برگزاری مراسم سوگند آقای بایدن، اشرف غنی در پیامی پیروزی او را تبریک گفت و اذعان کرد که مشارکت استراتژیک افغانستان با امریکا ادامه خواهد یافت. او همچنان گفته است که این مشارکت در روند مبارزه با تروریزم و برقراری صلح و ثبات در افغانستان تقویت و تداوم خواهد یافت. همزمان با آن شاهمحمود قریشی، وزیر خارجه پاکستان از جو بایدن خواسته است که روند صلح افغانستان و خروج نیروهایی امریکایی از افغانستان را پیگیری کند. او گفته است که دولت بایدن باید درک کند در افغانستان فرصتی وجود دارد و روندی که به راه افتاده است، باید به عقب برگردانده نشود زیرا «بعد از مدتها ما در مسیر درست حرکت کردهایم.»
هرچند هنوز دولت آقای بایدن در خصوص روند صلح افغانستان بهصورت رسمی سخن نگفته است اما چند روز پیش لوید جی آستین، نامزد پیشنهادی بایدن برای وزارت دفاع امریکا در سخنرانی در کمیته خدمات نظامی سنای امریکا گفت که نگرانیهای مقامات ارشد نظامی کشورش راجع به طالبان و میزان خشونتهای جاری در افغانستان را جدی میگیرد. او گفته است که رییسجمهور منتخب متعهد شده است جنگ در افغانستان را بهگونهی مسئولانه پایان دهد و دولت جدید با تلاش دیپلماتیک سطح بالا، از روند صلح بین دولت افغانستان و طالبان حمایت خواهد کرد. این تلاش برای کمک به دولت افغانستان و طالبان برای دستیابی به یک توافق سیاسی و آتشبس طولانیمدت است.
اکنون انتظاری که مردم افغانستان از جو بایدن دارند، این است که ایالات متحده امریکا در خصوص سیاست امتیازدهی یکطرفه به گروه طالبان که توسط دولت ترمپ اعمال گردیده است، تجدید نظر کند و ضمن پیشبرد روند صلح، فشارهای معناداری را بر گروه طالبان و حامیان آنان بیاورد تا این گروه به آتشبس و کاهش خشونت تن دهد. همچنین رویای فتح و سقوط نظام از راه جنگ و خشونت را کنار بگذارد و با حسن نیت و ارادهی جدی وارد گفتوگوهای صلح شده و به جنگ جاری در افغانستان پایان دهند.