گزینه «کم‌تر بد» بایدن در افغانستان

گزینه «کم‌تر بد» بایدن در افغانستان

رییس‌جمهور بایدن درحالی به لحظه تصمیم‌گیری در مورد ۲۵۰۰ سرباز باقی‌مانده امریکایی در افغانستان نزدیک می‌شود که روی میزش خبری از گزینه خوب یا بهتر نیست. بایدن فقط گزینه «کم‌تر بد» را در اختیار دارد، گزینه‌ای که انتخاب آن برای ایالات متحده و متحدانش کم‌ترین ضرر را داشته باشد. این گزینه احتمالا نگه‌داشتن نیروهای باقی‌مانده امریکایی برای مدت طولانی‌تر در افغانستان است تا از خروج پر هرج‌ومرج و آشفتگی جلوگیری به عمل آید.

بایدن در دوراهی پابندماندن یا زیرپاگذاشتن مهلت اول می برای خروج کامل نیروهای امریکایی از افغانستان قرار دارد. وضعیت دشوار بایدن به خاطر قرارگرفتن در چنین شرایطی، برای من در جریان سفر جنرال فرانک مک‌کنزی، فرمانده فرماندهی مرکزی ایالات متحده به پاکستان آشکار بود. مک‌کنزی روز جمعه با جنرال قمر جاوید باجوا، رییس ستاد ارتش پاکستان ملاقات داشت. باجوا نگران است که دولت جدید واشنگتن برنامه روشنی برای گام بعدی‌اش در افغانستان نداشته باشد.

پس از ملاقات باجوا و مک‌کنزی، یک مقام نظامی پاکستان در مصاحبه‌‌ای گفت که رهبران نظامی این کشور، در صورتی که ایالات متحده تاریخ خروج خود را از افغانستان عقب بیاندازد، «خوشحال نخواهند شد.» او اصرار داشت که خروج ایالات متحده از افغانستان باید خروج «مسئولانه» باشد، نه یک خروج آشفته و بی‌نظم که می‌تواند بر پاکستان و سایر کشورهای منطقه تأثیر بد بگذارد.

مک‌کنزی هنگام سفرش به پاکستان گفت که ایالات متحده با توجه به مهلت نزدیک‌شونده ۱ می، اکنون در «نقطه شکننده‌ای» قرار دارد. او مشخص نکرد که کدام گزینه را ترجیح می‌دهد. اما سایر مقامات ارشد در واشنگتن به من گفته‌اند که رهبران ارتش با توصیه جنرال بازنشسته، جوزف دانفورد، رییس سابق ستاد مشترک ارتش ایالات متحده موافقند. جنرال دانفورد اخیرا توصیه کرده است که ایالات متحده باید ۲۵۰۰ سرباز خود را در کنار حدود ۵ هزار سرباز ناتو در افغانستان برای یک مأموریت پشتیبانی طولانی‌مدت نگه دارد.

مشاوران نظامی و اطلاعاتی بایدن، سه گزینه‌ی ناخوشایند را پیش او گذاشته‌اند: گزینه اول، خروج تا اول ماه می طبق توافق دوحه حتا اگر این خروج به معنای سقوط دولت کابل و بازگشت افغانستان به جنگ داخلی باشد. گزینه دوم، ماندن برای مدت محدود در افغانستان از طریق مذاکره با طالبان (گزینه‌ای که فقط پیروزی نهایی این گروه را به تأخیر می‌اندازد). گزینه سوم، ماندن برای مدت نامشخص که می‌تواند به معنای ادامه آنچه که هم‌اکنون طولانی‌ترین جنگ ایالات متحده خوانده می‌شود باشد.

هر کدام از این سه راه‌، خطرات خاص خودش را دارد. مهم نیست که ایالات متحده چه تصمیمی اتخاذ می‌کند، واقعیت این است که حکومت افغانستان به رهبری رییس‌جمهور اشرف غنی فاسد و شکننده‌تر از آنی است که دوام بیاورد. سیاست ایالات متحده هرچه باشد، پاکستان و سایر همسایه‌های افغانستان از منافع خودشان محافظت خواهند کرد. و طالبان ممکن است آن‌قدر پیروزی‌شان را حتمی بدانند که صرف‌نظر از این که رهبران این گروه با تمدید مهلت خروج موافقت کنند یا خیر، حملات خود را شدت ببخشند.

اگر بایدن گزینه مذاکره با طالبان را برای ماندن برای مدت محدود انتخاب کند، طالبان ممکن است امتیازی سنگین، و احتمالا آزادی زندانیان‌شان یا سایر انواع امتیازات را طلب کنند. اگر بایدن یک‌جانبه تصمیم به ماندن بگیرد، طالبان احتمالا حملات خود را بر نیروهای امریکایی (پس از یک سال) از سر خواهند گرفت. ایالات متحده مقابله به مثل خواهد کرد و چرخه خشونت دوباره از سر گرفته خواهد شد.

حفظ نیروی ضدتروریسم در خارج از افغانستان ممکن است یک گزینه جذاب به نظر برسد. اما کارشناسان هشدار می‌دهند که این گزینه ممکن است از نظر نظامی عملی نباشد. یک نیروی ضدتروریسم قوی مستلزم حضور هواپیماهای بدون سرنشین بر فراز افغانستان خواهد بود، اما کشورهای همسایه احتمالا پایگاهی در اختیار پنتاگون قرار نخواهد داد و این به این معناست که هواپیماهای بدون سرنشین پنتاگون مجبور خواهد بود از امارات متحده عربی یا عربستان سعودی با ساعت‌ها فاصله از افغانستان به پرواز درآید.

ترک افغانستان برای اعتبار ایالات متحده خطرناک است. موفقیت طالبان می‌تواند به دلگرمی جهادی‌ها و احتمالا احیای جنبش‌های جهادی که در این چند سال درحال عقب‌نشینی بودند، منجر شود. متحدان واشنگتن در خاورمیانه، اروپا و آسیا شوکه خواهند شد. و تاوان آن برای اعتبار امریکا غیرقابل اندازه‌گیری خواهد بود. استدلال آخری، منطق ایالات متحده برای جنگ طولانی و در نهایت ناکام امریکا در ویتنام بود، بنابراین مطرح‌شدن دوباره آن مأیوس‌کننده است.

مسأله‌ی بغرنج دیگر این است که اگر سربازان امریکایی بروند و طالبان قدرت را دوباره تصاحب کنند، حقوق بشر بیشترین آسیب را می‌بیند. زنان به ویژه که در افغانستانِ پسا ۲۰۰۱ آزادی بیشتری به دست آوردند، بدترین ضربه را می‌خورند.

بایدن مسلما بین این گزینه‌های ناخوشایند سرگردان است. یک دهه پیش بایدن به عنوان معاون رییس‌جمهور باراک اوباما، هشدار داد که ایالات متحده باید تعهداتش نسبت به افغانستان را محدود کند. اما اکنون مشاورانش به او هشدار می‌دهند که خروج ناگهانی می‌تواند منطقه را بی‌ثبات کند، دشمنان جهادگرای واشنگتن را تشجیع کند و به القاعده امکان دهد لانه‌هایش را دوباره در افغانستان برپا کند تا بتواند از آن طی ۱۸ تا ۳۶ ماه آینده نقشه حمله دوباره بر خاک ایالات متحده را بکشد.

قلب بایدن حتما به او می‌گوید که این جنگ طولانی و بی‌حاصل را پایان دهد، درست‌ همان‌طور که دونالد ترمپ وعده داده بود. اما مغز وی (و مشاورانش) هشدار می‌دهند ترک افغانستان، آن‌هم حالا، ممکن است به ضرر اعتبار و منافع ملی ایالات متحده تمام شود.

تحلیل‌گران معمولا هنگام تصمیم‌گیری‌های دشوار مزایا و معایب تصمیم‌شان را می‌سنجند. هزینه حفظ یک نیروی کوچک اما ماندنی در افغانستان، از این نظر که می‌تواند تروریست‌ها را مهار کند، متحدان ناتو را حمایت کند و برای حکومت افغانستان فرصت دوباره دهد، نسبتا پایین به نظر می‌رسد.

اما این بایدن است که باید به خانواده اولین امریکاییِ که در این جنگ بد در دوره ریاست‌‎جمهوری او جان خود را از دست می‌دهد، تسلیت‌نامه بنویسد. او باید برای توجیه چنین قربانی‌ای، دلیل و توضیح قانع‌کننده‌ای داشته باشد.

دیوید ایگناتیوس ستون‌نویس واشنگتن‌ پست در زمینه امور خارجه است. آخرین اثر او، رمانی به نام «پولادین» است.