«منتظر بودم، شاید امروز برف ببارد یا فردا. اما نبارید. زمستان خشک و سرد گذشت. نه برف بود و نه باران. امید هم که نیست. گرسنه بمانیم هیچ کس کمک نمی‌کند. نه دولت و نه نهادهای دیگر. نگرانم امسال چگونه بگذرد.» این گفته‌های شیرحسین است که خشکسالی سال پیش رو او را نگران کرده است. او در ولایت بامیان کشاورز و تنها نان‌آور خانواده‌ی هفت‌نفری‌اش است.
شمار زیادی از کشاورزان افغانستان مانند شیرحسین نگران خشکسالی سال ۱۴۰۰ هستند. آن‌ها از نبود آب کافی برای زمینهای زراعتی‌شان شکایت دارند. تعداد زیادی این کشاورزان مدعی‌اند که از طرف دولت و نهادهای مسئول در شرایط خشکسالی با آن‌ها همکاری نمی‌شود.
افغانستان کشوری است که تقریبا ۷۵ درصد مردم آن مصروف کشاورزی، دامداری و باغداری‌اند و از این طریق امرار معاش می‌کنند. اما تأثیرات خشکسالی بر کشاورزی و دامداری در کشور در چند سال اخیر چشم‌گیر بوده است. کشاورزان در روستاها با کمبود آب روبه‌رو می‌شوند و نگران‌اند.
وزارت زراعت، آبیاری و مالداری افغانستان نیز نگران است که کاهش بارندگی در زمستان گذشته بیشترین زیان را بر زراعت افغانستان به‌جا خواهد گذاشت.
علی‌اکبر رستمی، سخن‌گوی وزارت زراعت به اطلاعات روز میگوید امسال به‌دلیل کاهش بارندگی حاصلات زمینهای للمی افغانستان کم خواهد بود. او می‌افزاید ممکن است با کاهش بارندگی علفچرها، چراگاه‌ها و تپه‌ها با کمبود علوفه مواجه شود و مالداری را نیز متأثر خواهد کرد. او با ابراز نگرانی از این وضعیت میگوید در سال ۱۴۰۰ احتمال کاهش تولید گندم للمی نسبت به سال‌های قبل وجود دارد. این در حالی است که در سال ۱۳۹۹ مجموع گندم تولیدشده در افغانستان ۵.۱ میلیون میتریک تُن بوده است اما با توجه به نفوس کشور نیاز سالانه‌ی افغانستان ۶.۴ میتریک تُن است.
او در ادامه میگوید با این میزان تولید در سال گذشته این کشور با ۱.۳ میلیون میتریک تن کمبود گندم روبه‌رو بود. این گفته‌ها در حالی از سوی سخن‌گوی وزارت زراعت مطرح می‌شود که افغانستان در سال ۱۴۰۰ با خشکسالی نیز روبه‌رو خواهد شد.
آقای رستمی تأکید می‌کند که باید دولت، مردم و موسسه‌های خیریه‌‌ی بین‌المللی در این عرصه آمادگی بگیرند و نگذارند مردم متضرر شوند «وزارت طبق معمول برنامه های انکشافی خود را در بخش‌های توسعه‌ی پایدار سکتور آبیاری، زمینه‌سازی برای افزایش غله‌جات مانند برنج و گندم، توسعه پایدار منابع طبیعی و تنظیم علفچرها، جنگلات و باغداری پروژه‌های خود را عملی می‌سازد.»
اشرف یکی از کشاورزان ولایت ننگرهار است. او نیز مانند دیگر کشاورزان نگران زمین زراعتیاش است. او در گفت‌وگویی با روزنامه اطلاعات روز میگوید که اگر امسال خشکسالی شود او هیچ‌راهی برای آبیاری زمین‌هایش ندارد. او با نگرانی می‌افزاید خشکسالی نه‌‌تنها موجب تخریب زمینهای زراعتیاش می‌شود بلکه دام‌هایش را نیز با کمبود علوفه مواجه خواهد کرد: «سال قبل را با هزاران جنجال و جگرخونی زمین‌ها را با چاه‌ها آبیاری کردم. اما امسال نمی‌دانم که چی قسم این همه زمین را آبیاری کنم. چاه‌های منطقه هم رو به خشک‌شدن است. مواشی هم نیاز به علف دارد. کوه‌ها همه خشک‌اند. مطمئن‌ام امسال به تاوانم خلاص می‌شود.»
در افغانستان دو نوع زمین کشت وجود دارد: زمینهای آبی و زمینهای للمی (دیمی). زمینهای آبی نیاز به آبیاری مداوم دارند اما زمینهای للمی که بیشتر در کوه‌ها و تپه‌ها قرار دارند وابسته به برف و باران‌اند.
براساس آمار وزارت زراعت، افغانستان در مجموع ۳.۶ میلیون هکتار زمین آبی و ۳.۸ میلیون هکتار زمین للمی دارد که از این میان تقریبا ۲.۶ میلیون هکتار زمین مورد کشت قرار گرفته است.
1.6میلیون هکتار زمین کشت‌زارهای گندم و بقیه حبوبات، برنج و سایر سکتورها است. در همین حال تقریبا یک میلیون هکتار زمین للمی نیز کشت می‌شود. طبق پروژه‌های وزارت زراعت سالانه نزدیک به صدهزار هکتار زمین جدید زیر کشت قرار می‌گیرد.
شمار زیادی از کشاورزان علاوه بر خشکسالی از نبود سردخانه‌ها و بازار برای فروش فرآورده‌های‌شان شکایت دارند. آن‌ها می‌گویند گندم و میوه عمده‌ترین محصول کشاورزی در افغانستان است و دولت باید برای محصولات کشاورزان سردخانه‌هایی اعمار کند تا این قشر جامعه متضرر نشود.
شمس‌الدین از کشاورزان ولایت قندهار است. او ۲۰ سال است که از راه کشاورزی روزگار می‌گذراند. این کشاورز با انتقاد از مسئولان و کم‌توجهی نهادهای مسئول میگوید، برای حفظ و نگهداری محصولات‌شان سردخانه‌ای وجود ندارد و همه‌ساله بخشی از محصولات کشاورزی آن‌ها به علت نبود سردخانه از بین می‌رود: «از یک طرف آب کافی برای آبیاری نیست. از طرف دیگر نمی‌توانیم بدون سردخانه‌ها محصولات‌مان را نگهداری کنیم. نیاز به کمک دولت داریم تا ما را حمایت کند. ما زحمت میکشیم تا فایده به تمام مردم برسد. هم ما گرسنه نمانیم و هم مردم از محصولات زراعتی ما با قیمت ناچیز بهره‌مند شوند.»
گزارش اداره‌ی هواشناسی بارندگی در سال ۲۰۲۰ از ۲۲ استیشن مرکزی و ولایات کشور به‌طور مقایسوی نشان می‌دهد که میزان بارندگی ۲۰ تا ۲۵ درصد کاهش یافته است. نسیم مرادی، آمر پیش‌گویی هواشناسی به روزنامه اطلاعات روز میگوید که میزان بارندگی در سال ۲۰۲۱ نسبت به سال‌های دیگر کاهش یافته است.
سیدپادشاه هاشمی، کارشناس امور کشاورزی به روزنامه اطلاعات روز میگوید: «خشکسالی یک حادثه طبیعی است. زمستانی که بدون برف و باران بگذرد، خشکسالی را به بار می‌آورد. امکان دارد امسال افغانستان نیز با خشکسالی روبه‌رو شود. چون زمستان برف و باران نبود.» آقای هاشمی می‌افزاید باران‌های فصلی تا اندازه‌ای به فصل اول کشت کمک می‌کند اما به‌علت کاهش بارندگی‌ها کشت و کار در فصل دوم سال ممکن است بیشتر متضرر شود.
آقای هاشمی ضمن نگرانی از خشکسالی امسال می‌افزاید وزارت زراعت و مسئولان نهادهای ملی و بین‌المللی باید تدابیر جدی در این زمینه روی دست گیرند، تا مردم و دولت با رکود اقتصادی روبه‌رو نشوند: «خشکسالی در افغانستان عوارض جانبی زیادی به‌وجود می‌آورد. مردم با کمبود مواد غذایی روبه‌رو می‌شود. سکتور مالداری نیز به کمبود علوفه مواجه می‌شود؛ چون آن‌ها از چراگاه‌های و علفچرها تغذیه می‌کنند. چون دولت افغانستان راهکار خوب برای هدرنرفتن باران‌های موسومی ندارد، این باران‌ها به زمین می‌ریزد و دوباره به شکل سیلاب هدر می‌رود و جذب زمین نمی‌شود.»