شهریار فرهمند
جنجال‌های انتخاباتی به روندی ملول و خسته کننده‌ای مبدل شده است. با گذشت بیش از چندماه از زمان برگزاری انتخابات، هنوز هم نتیجه این پروسه معلوم نشده، روند بازشماری آرا تکمیل نگردیده و رفت و آمدهای جان کری برای حل بن بست و میانجی‌گری میان هر دو تیم فعلا به نتیجه‌ای چشم‌گیر نرسیده است.
این در حالی است که قرار بود روند بازشماری آرای دور دوم انتخابات ریاست جمهوری در طول سه هفته تکمیل؛ و نتیجهی آن به مردم افغانستان اعلام شود. اکنون به نظر میرسد که این پروسه؛ روزها و هفته‌‌ها از آن‌چه که وعده داده شده بود، به درازا کشید و مردم افغانستان باید هفته‌‌ها و ماه‌‌های بیش‌تری؛ در آشفتگی، اضطراب و سراسیمگی ناشی از جدال ناتمام سیاسیون سر کنند و کشور نیز برای مدت بیش‌تری گروگان بازی‌های تیم‌های انتخاباتی باشد.
جنجال‌های انتخاباتی ماهیت سیاسی دارند. روند بازشماری آرا میکانیسم سیاسی برای حل جنجال‌ها و رفع بن‌بست انتخاباتی است که برمبنای یک توافق سیاسی میان هردو نامزد انتخابات استوار است. روند بازشماری آرا خارج از روند اصلی و قانونی روند برگزاری انتخابات بوده و هیچ جایگاهی در قانون اساسی و قوانین انتخاباتی کشور ندارد. در حال حاضر انتخابات ریاست جمهوری از روند اصلی و قانونی‌اش منحرف شده و در مسیر غیرقانونی روان است. هرگونه مشکل و اختلاف نظر تیم‌های انتخاباتی در جریان بازشماری آرا و تفتیش صندوق‌ها، اختلاف سیاسی بوده و هیچ‌گونه راه و ریشه‌ای در قانون اساسی و قوانین انتخاباتی کشور ندارد. از این رو، حل اختلاف‌های تیم‌های انتخاباتی در جریان بازشماری آرا، دشوار است و حفظ ثبات در روند و سیر عادی و طبیعی روند دشوار‌تر از آن. مشکل زمانی جدی می‌شود که تیم‌های انتخاباتی ارادهی سیاسی برای حل مشکل، رفع بن بست انتخاباتی و خاتمه یافتن ماجرا ندارند. به نظر میرسد که هردو تیم انتخاباتی با نگاه مطلق و فزون‌خواهانه به نتیجهی انتخابات می‌نگرند. علی‌رغم میانجی‌گری‌ها و گفتگوهای داخلی و بین‌المللی و با وجود امضای توافق‌نامه‌ی سیاسی میان هر دو تیم انتخاباتی، هنوز هم هریک از نامزدان به کم‌تر از پیروزی و رفتن به ارگ ریاست جمهوری؛ قناعت ندارند. توافق سیاسی‌ای که میان آن‌ها امضا شده نیز سست و تعهد نامزدان به رعایت مفاد این توافق سیاسی نیز متزلزل به نظر میرسد. با گذشت بیش از یک هفته از امضای توافق‌نامه و علی‌رغم شروع پروسه‌ی عملیاتی آن، هنوز هم تیم‌های انتخاباتی زبان مشترکی در مورد محتوای حقیقی آن پیدا نکرده‌اند. در حالی که دسته‌ی اصلاحات و هم‌گرایی و برخی از اعضای دسته‌ی تحول و تداوم از حکومت مشارکتی سخن زده و پست ریاست اجرایی را تأیید می‌کنند؛ اما برخی از سران تیم تحول و تداوم حکومت مشارکتی که مبنا و محتوای اصلی توافق سیاسی است را رد نموده و گفته‌اند که انتخابات تنها یک برنده دارد و تیم بازنده باید اپوزیسیون باشد.
هرگونه مشکلی که در روند بازشماری آرا پیش می‌آید، ماهیت سیاسی داشته و باید با میکانیسم‌ها و ابزار‌های سیاسی حل شود. دست و پای قانون در این مورد بسته است و نمی‌توان راه حل مشکلات و اختلافات را در سطرهای قوانین کشور جست وجو کرد . ارادهی صادقانه‌ی تیم‌های انتخاباتی برای حل این بحران، تنها راه‌حل اختلافات و به نتیجه رسیدن روند بازشماری آرا‌ست. تیم‌های انتخاباتی نباید بیش از این مردم را در التهاب و آشفتگی‌های سیاسی نگه دارند و عادلانه نیست که دو نامزد انتخابات ریاست جمهوری، کشور و مردم را برای ماه‌ها گروگان فزون طلبی‌ها و حرص قدرت‌طلبی شان نگه دارند. مردم از طولانی شدن بن بست انتخاباتی به شدت خسته شده و برای رفع بن بست و اعلان نتیجهی نهایی انتخابات ریاست جمهوری، ثانیه شماری می‌کنند. تداوم این وضعیت کشور را به ورطه‌های فقر، آشفتگی، خصومت و ناامنی‌های بیش‌تر سوق خواهد داد.