پیام عیدی رییسجمهور غنی که لحظاتی پس از شلیک سه موشک به سمت ارگ ریاستجمهوری آن را اعلام کرد، حاوی بزرگترین چرخش در موضع سیاسی رییسجمهور نسبت به طالبان بود. در طول بیش از شش سال، از زمان روی کار آمدن رییسجمهور غنی در قدرت تا کنون، او هیچگاه چنین صریح و قاطع از ضرورت جنگ با طالبان سخن نگفته بود. رییسجمهور غنی گفت طالبان صلح نمیخواهند و به این دلیل، راهی جز تمرکز حکومت بر دفاع از کشور در برابر حملات این گروه باقی نمانده است. رییسجمهور غنی تصریح کرد دفاع در برابر حملات طالبان اکنون از حدود دفاع از نظام خارج شده و این مقاومت و دفاع مشترک توسط دولت و مردم، جنگ برای حفاظت از زندگی است.
مردی که در طول شش سال گذشته، همواره از ضرورت تعقیب روند صلح و پافشاری بر راهحل سیاسی بهجای گزینههای نظامی سخن میگفت و گام به گام در برابر مطالبات طالبان انعطافهای مرحله به مرحله از خود نشان داد، اکنون عملا شیپور یک جنگ و مقاومت فراگیر در سراسر افغانستان علیه طالبان را نواخته است. این تغییر موضع، پیام تلخی برای افغانستان است؛ خونریزیها از سطح فعلی نیز بیشتر خواهد شد.
زمانی که براساس توافقنامهی دوحه، مذاکرات بینالافغانی آغاز شد، انتظار میرفت تا موعد خروج نیروهای خارجی از افغانستان، این مذاکرات به پیشرفتهای چشمگیر دست یافته و روند سیاسی برای حل منازعهی افغانستان به مراحل باثبات و قابل اعتمادی برسد. طالبان اما از حضور در میز مذاکرات بینالافغانی طفره میرفتند یا سعی میکردند هرچقدر که ممکن است، وقتکشی کنند. طالبان از طرف مردم و دولت افغانستان و برخی جناحهای دخیل در روند صلح کشور متهم میشدند که این گروه نیت و ارادهای برای صلح ندارند. طالبان اما خارج نشدن نیروهای خارجی از افغانستان به موجب مفاد توافقنامهی دوحه را دلیل عدم حضور جدیشان در مذاکرات بینالافغانی میخواندند.
به محض اعلام رسمی آغاز خروج بیقید و شرط نیروهای خارجی از افغانستان، طالبان موج حملاتشان برای تسخیر قلمروهای بیشتر و تحت فشار قرار دادن حکومت افغانستان را آغاز کردند. در یک موج سنگین حملات، طالبان موفق شدند در طول نزدیک به دو ماه، بیش از صد ولسوالی را تصرف کنند. حملات طالبان در عمل ثابت کرد که این گروه همزمان با فعالیت در دفتر سیاسیشان در دوحه، همچنان گزینهی نظامی را بهعنوان اولویت اول روی میز دارند.
پیش از عید، هیأتی عالیرتبه و باصلاحیت از طرف حکومت و جناحهای سیاسی کشور برای مذاکره با طالبان به دوحه رفتند. از فهوای مواضع و سخنان برخی از نخبگان سیاسی در کابل، چنین برداشت میشد که دیدار این هیأت با اعضای دفتر سیاسی طالبان یکی از آخرین شانسها و فرصتها برای زنده نگهداشتن روند دوحه است و اگر این مذاکرات به دستآوردهای چشمگیری نرسد، افغانستان وارد جنگهای خونین و دشواری خواهد شد.
طالبان در مذاکره با هیأت عالیرتبهی دولت افغانستان، باز هم انعطاف خاصی نشان ندادند. حاصل این سفر که انتظار میرفت چرخ به گل نشستهی مذاکرات بینالافغانی را آزاد و پیشرفت آن را تسریع کند، چیزی جز چند بند تعارفات سیاسی و توافق بر سر دوام مذاکرات نبود.
رییسجمهور غنی در پیام عیدیاش به تلویح گفت در شش ماه آینده، سرنوشت جنگ افغانستان تعیین و نیروهای امنیتی بر طالبان غالب خواهد شد. در دو ماه گذشته، افغانستان خشونتهای خونبار و طاقتفرسایی را پشت سر گذاشت. هزاران نفر از نیروهای امنیتی ملی، جنگجویان طالبان و مردم ملکی، کشته و مجروح شدند و دهها هزار خانواده آواره. به نظر میرسد سطح شدیتر و رقتبارتری از خشونت و خونریزی در ماههای پیشرو بر کشور تحمیل خواهد شد.
مسئول خونریزی جاری و شدت گرفتن آن در هفتهها و ماههای آینده، طالبان است. این گروه چند بار، فرصتهای کافی، انعطافپذیری قابل قبول و تحمل و صبر حکومت و مردم افغانستان برای مذاکره، توافق سیاسی و برقراری صلح و آشتی را مچاله کرده و بر حملاتشان ادامه دادند. اکنون نیز، این گروه به جای باور به یک راهحل سیاسی برای منازعهی جاری، به تسلیمشدن حکومت و مردم افغانستان و «فتح کشور» فکر و برای تحقق آن برنامهریزی میکند. طالبان باید بدانند که تمام مسئولیتهای حقوقی و سیاسی شدت گرفتن جنگ و ریختهشدن خونهای بیشتر بر عهدهی این گروه خواهد بود.