کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان اعلام کرده است که در جریان شش ماه نخست سال جاری میلادی، یک‌هزار و ۶۷۷ غیرنظامی کشته و سه‌هزار و ۶۴۴ غیرنظامی دیگر زخمی شده‌اند. در گزارش این کمیسیون آمده است که این تعداد غیرنظامیان در نتیجه‌ی یک‌هزار و ۵۹۴ رویداد ضد امنیت کشته و یا زخمی شده‌اند. آمارهای کمیسیون نشان می‌دهد که تلفات غیرنظامیان در این مدت در مقایسه به زمان مشابه در سال گذشته، ۸۰ درصد افزایش یافته است. در جریان شش ماه نخست سال گذشته‌ی میلادی، یک‌هزار و ۲۱۳ غیرنظامی کشته و یک‌هزار و ۷۴۴ غیرنظامی دیگر زخمی شده بودند.
یافته‌های گزارش کمیسیون حقوق بشر نشان می‌دهد که در نیمه‌ی اول سال جاری میلادی ۱۵۴ زن کشته و ۳۵۰ زن دیگر زخمی شده‌اند. این آمار نشان‌دهنده‌ی افزایش ۶۹ درصدی در میزان تلفات زنان در مقایسه به زمان مشابه در سال گذشته است. در نیمه‌ی نخست سال گذشته‌ی میلادی، ۱۲۶ زن کشته و ۱۷۱ زن دیگر زخمی شده بودند.
همین طور، در گزارش کمیسیون حقوق بشر آمده است که از اول جنوری تا پایان ماه جون سال جاری میلادی، ۳۷۳ کودک در نتیجه‌ی «روی‌کردهای نظامی» طرف‌های جنگ کشته و یک‌هزار و ۸۳ کودک دیگر زخمی شده‌اند. تلفات کودکان در مقایسه به زمان مشابه در سال گذشته سه برابر افزایش یافته است. در نیمه‌ی نخست سال گذشته‌ی میلادی، ۲۲۵ کودک کشته و ۴۰۵ کودک دیگر زخمی شده بودند. کمیسیون حقوق بشر گفته است که طرف‌های درگیر از قواعد جنگ عدول و حقوق بشردوستانه‌ی بین‌المللی را نقض کرده‌اند.
عاملان تلفات غیرنظامیان
در گزارش کمیسیون مستقل حقوق بشر آمده است که در جریان شش ماه نخست سال جاری میلادی، در مجموع ۹۱۷ غیرنظامی در اثر حملات گروه طالبان کشته و دوهزار و ۶۱ غیرنظامی دیگر زخمی شده‌اند. این آمار نشان می‌دهد که تلفات غیرنظامیان در حملات طالبان در مقایسه به زمان مشابه در سال گذشته دو برابر افزایش یافته است. در شش ماه نخست سال گذشته ۵۴۲ غیرنظامی در حملات طالبان کشته و ۸۹۶ غیرنظامی دیگر زخمی شده بودند.
گروه داعش عامل تلفات ۳۴۳ غیرنظامی (۱۰۴ کشته و ۲۳۹ زخمی) در شش ماه گذشته دانسته شده است. براساس گزارش کمیسیون حقوق بشر، در نیمه‌ی نخست سال گذشته‌ی میلادی، ۱۴۵ غیرنظامی در اثر حملات داعش کشته و ۲۸۴ غیرنظامی دیگر زخمی شده بودند. آمار این کمیسیون نشان می‌دهد که میزان تلفات غیرنظامیان در اثر حملات داعش در مقایسه به زمان مشابه در سال گذشته، ۲۰ درصد کاهش یافته است. با این حال، کمیسیون حقوق بشر گفته است که حمله بر دانش‌آموزان مکتب سیدالشهدا در غرب کابل و حمله بر نمازگزاران در مسجد جامع ولسوالی شکردره‌ی کابل که داعش مسئولیت آن را بر عهده گرفت، در زمره‌ی جنایت‌کارانه‌ترین حملات نیمه‌ی نخست سال جاری میلادی به حساب می‌آید.
براساس این گزارش، در نیمه‌ی نخست سال جاری میلادی، ۲۲۹ غیرنظامی در حملات نظامیان دولتی کشته و ۵۶۵ غیرنظامی دیگر زخمی شده‌اند. سال گذشته این آمار به ۱۵۲ کشته و ۳۱۴ زخمی می‌رسید. مقایسه‌ی این دو آمار، نشان‌دهنده‌ی افزایش ۷۰ درصدی در میزان تلفات غیرنظامیان در حملات نظامیان دولتی است.
کمیسیون حقوق بشر تلفات یک‌هزار و ۱۹۰ غیرنظامی (۴۲۵ کشته و ۷۶۵ زخمی) را به افراد نامعلوم نسبت داده و گفته است که هیچ گروهی مسئولیت قتل این تعداد غیرنظامیان را بر عهده نگرفته است. به‌گفته‌ی این کمیسیون، در شش ماه نخست سال جاری میلادی، دو غیرنظامی در اثر پرتاب راکت و شلیک گلوله از خاک پاکستان به قلمرو افغانستان در ولایات مرزی کشته و ۱۴ غیرنظامی دیگر زخمی شده‌اند.
دولت افغانستان و گروه طالبان تا کنون به این گزارش کمیسیون مستقل حقوق بشر واکنشی نشان نداده‌اند.
نوعیت حوادث
یافته‌های گزارش کمیسیون حقوق بشر نشان می‌دهد که در نیمه‌ی نخست سال جاری میلادی، ۴۵۱ رویداد انفجار ماین‌های کنارجاده، موتربمب و انفجار مواد منفجرناشده‌ی باقی‌مانده از جنگ، جان ۵۸۷ غیرنظامی را گرفته و یک‌هزار و ۴۰۰ غیرنظامی دیگر را زخمی کرده است. این رقم ۳۷ درصد کل تلفات غیرنظامیان در مدت زمان یادشده را در بر می‌گیرد. در مدت زمان مشابه در سال گذشته‌ی میلادی، ۲۵۹ غیرنظامی در نتیجه‌ی انفجار ماین‌های کنارجاده، موتربمب و سرگلوله‌های منفجرناشده کشته و ۵۰۷ غیرنظامی دیگر زخمی شده بودند. مقایسه‌ی آمار دو سال نشان می‌دهد که میزان تلفات غیرنظامیان در رویدادهای انفجاری، سه برابر شده است.
براساس اطلاعات کمیسیون حقوق بشر، ۳۰ درصد تلفات غیرنظامیان در شش ماه نخست سال جاری ناشی از قتل‌ها و ترورهای هدفمند بوده است، طوری که در این مدت، ۶۹۶ غیرنظامی در ترورها، قتل‌ها و کشتارهای هدفمند کشته و ۹۳۸ نفر دیگر زخمی شده‌اند. این آمار در مقایسه با سال گذشته بیش از دو برابر افزایش یافته است. در نیمه‌ی اول سال گذشته‌ی میلادی، ۵۳۳ غیرنظامی به‌گونه‌ی هدفمندانه کشته و ۴۱۲ غیرنظامی دیگر زخمی شده بودند.
کمیسیون حقوق بشر گفته است که ۱۸ درصد تلفات غیرنظامیان ناشی از حملات راکتی و استفاده از سلاح‌های سنگین بوده است. حملات راکتی در شش ماه گذشته جان ۲۱۲ غیرنظامی را گرفته و ۷۲۸ غیرنظامی دیگر را زخمی کرده است. بیشترین قربانیان حملات راکتی کودکان و زنان گفته شده است. این آمار نسبت به سال پار، سه برابر افزایش را نشان می‌دهد. در مدت زمان مشابه در سال گذشته ۳۷۸ غیرنظامی در نتیجه‌ی حملات راکتی کشته و زخمی شده بودند.
همین طور، یافته‌های کمیسیون حقوق بشر نشان می‌دهد که در شش ماه نخست سال جاری میلادی، ۱۲ غیرنظامی در حملات انتحاری کشته و ۷۹ غیرنظامی دیگر زخمی شده‌اند. سال گذشته این رقم ۱۱۰ کشته و ۲۳۷ زخمی اعلام شده بود. میزان تلفات غیرنظامیان در حملات انتحاری، ۷۴ درصد کاهش یافته است.
هفت درصد کل تلفات غیرنظامیان (۸۱ کشته و ۳۲۶ زخمی) ناشی از درگیری‌های زمینی بوده و در مقایسه به زمان مشابه در سال گذشته ۲۴.۵ درصد افزایش یافته است. افزایش درگیری‌های مسلحانه میان نیروهای طرفدار دولت و طالبان علت اساسی افزایش تلفات غیرنظامیان در درگیری‌های زمینی گفته شده است.
همچنین، در نیمه‌ی نخست سال جاری میلادی، ۷۷ غیرنظامی در حملات هوایی کشته و ۱۳۶ غیرنظامی دیگر زخمی شده‌اند. این رقم در مقایسه با زمان مشابه در سال گذشته ۱۲ درصد افزایش یافته است. در عملیات‌های شبانه نیز ۱۲ غیرنظامی کشته و ۳۷ غیرنظامی دیگر زخمی شده‌اند.
کمیسیون حقوق بشر گفته است که ۴۰ درصد تلفات غیرنظامیان (۶۸۱ کشته و ۱۴۵۰ زخمی) در زون جنوب‌غرب (قندهار، هلمند، ارزگان و زابل) و ۱۸ درصد کل تلفات غیرنظامیان (۳۱۲ کشته و ۶۴۶ زخمی) در زون مرکز (کابل، میدان‌وردک، کاپیسا، پروان، پنجشیر، غزنی، بامیان و دایکندی) به ثبت رسیده است. کم‌ترین میزان تلفات غیرنظامیان در زون جنوب (پکتیا، پکتیکا، خوست و لوگر) به ثبت رسیده است.
حمله بر تأسیسات عامه و خصوصی
در گزارش کمیسیون مستقل حقوق بشر آمده است که در جریان شش ماه نخست سال جاری میلادی، دست‌کم ۳۹ پایه‌ی برق توسط افراد ناشناس در ولایت‌های کابل، پروان، بغلان و قندوز تخریب شده است که مشکلات متعددی را به میلیون‌ها شهروند کشور ایجاد کرده است. در این شش ماه، در اثر جنگ، ۱۳۰ پایه پُل و پُلچک، ۱۳ باب مکتب و سه باب کلینیک نیز تخریب شده است. کمیسیون حقوق بشر این آمار را تکان‌دهنده خوانده و از مصداق‌های روشن عدول از قواعد جنگ محسوب کرده است.
پیشنهادهای گزارش
کمیسیون مستقل حقوق بشر در این گزارش پیشنهاد کرده است که معضلات کشور به جای میدان‌های جنگ، باید در پشت میز مذاکره حل شود. این کمیسیون از دولت افغانستان و گروه طالبان خواسته است که با درکِ درد و رنج مردم، رعایت منافع و مصالح کشور و احترام‌گذاشتن به حقوق و خواست جمعی شهروندان کشور، به میز مذاکره و گفت‌وگوی معنادار برگشته و زمینه را برای آتش‌بس دوامدار و صلح پایدار فراهم کنند.
کمیسیون حقوق بشر از سازمان ملل متحد، سازمان‌ها و نهادهای اثرگذار داخلی و بین‌المللی بر جنگ و صلح در افغانستان و جامعه جهانی خواسته است که پیش از وقوع فاجعه‌ی انسانی، از تمامی امکانات، فرصت‌ها و ظرفیت‌های‌شان برای پایان دادن به خشونت‌ها و جنگ ویران‌گر کنونی، استفاده کنند.
کمیسیون حقوق بشر افزوده است که نقض قواعد جنگ پیامد سنگین بر ناقضان خواهد داشت و در تمامی حالات قابل پی‌گرد عدلی و قضایی خواهد بود.
این نهاد پیشنهاد کرده است که هیچ طرف درگیر نباید از انسان‌ها به‌حیث سپر دفاعی استفاده کنند. همچنین، کمیسیون حقوق بشر از طالبان خواسته است که با اسیران جنگی طبق موازین حقوق بشردوستانه‌ی بین‌المللی برخورد کرده و اسیران را با روی‌کرد دادگاه صحرایی قرار ندهند. از طالبان همچنین خواسته شده است که در ساحات تحت کنترل‌شان از تخریب بندهای آب‌گردان، آبدات تاریخی و فرهنگی، منابع تولید برق و منابع دارای انرژی خطرناک جلوگیری کنند.
کمیسیون حقوق بشر «اظهارات احساساتی» و صدور دستورهای مغایر با اصول حقوق بشر و حقوق بشردوستانه‌ی بین‌المللی از سوی برخی از مسئولان دولت افغانستان را نگران‌کننده خوانده و از رهبری دولت خواسته است که جلوی این گونه «روی‌کردهای تخریش‌کننده و فراقانونی» را بگیرد.
در گزارش این کمیسیون از حکومت افغانستان خواسته شده است که پالیسی‌ها و طرزالعمل‌های جنگی خود را یک بار دیگر مورد بازبینی قرار داده و مواردی را که باعث تلفات غیرنظامیان می‌شود، رفع کند. به‌گفته‌ی این کمیسیون، حکومت برای تأمین امنیت بهتر شهروندان به‌ویژه اقلیت‌های قومی و مذهبی، عالمان دین، مدافعان حقوق بشر و فعالان رسانه‌ای و جامعه مدنی اقدامات دوامدار روی‌دست بگیرد.
کمیسیون حقوق بشر در اخیر از دادگاه کیفری بین‌المللی خواسته است که تحت هیچ نوع فشار سیاسی هیچ مرجعی قرار نگیرد و هرچه زودتر به جرایم بین‌المللی که در افغانستان رخ داده است، به‌صورت جدی و همه‌جانبه رسیدگی کند.