نیم میلیارد دالر برای هواپیما که حدود یک سال پرواز کرد. هتل مجلل ۸۵ میلیون دالری که هرگز افتتاح نشد و در حال ویرانی است. لباس استتار برای ارتش افغانستان که الگوی فانتزی آن ۲۸ میلیون دالر دیگر هزینه داشت. یک مرکز صحی که در دریای مدیترانه واقع شده است.
این‌ها بخشی از فهرست شکایات «اتلاف، کلاهبرداری و سوءاستفاده» علیه تلاش‌های بازسازی ایالات متحده در افغانستان است، مجموع تلاش ۱۴۵ میلیارد دالر در ۲۰ سال، که توسط بازرس کل ایالات متحده در جنگ انجام شده است. اما ممیزی‌های عمیق که جزئیات این یافته‌ها را مشخص می‌کند، به دلیل نگرانی‌های امنیتی، در بیشتر موارد به درخواست وزارت خارجه آفلاین شده است.
هزینه‌ی کل جنگ، به گفته پنتاگون، ۸۲۵ میلیارد دالر بود، کم‌ترین هزینه‌ی برآورد شده: حتا رییس‌جمهور جو بایدن نیز برآوردی را نقل‌قول کرده است که براساس آن مبلغ هزینه‌شده بیش از دو برابر، یعنی بیش از ۲ تریلیون دالر است، رقمی که هزینه‌های بلندمدت مانند معاش بازنشستگان در آن منظور شده است. بهره‌ی بدهی‌ها در حال حاضر به صدها میلیارد می‌رسد.
نظارتی روی بازسازی‌های ۱۴۵ میلیارد دالری صورت نمی‌گرفت، و کنگره در سال ۲۰۰۸ مجبور به ایجاد سازمان «بازرس ویژه بازسازی افغانستان» (سیگار) شد. منتقدان گفتند که سیگار گزارشات فصلی منتشر کرد که در آن زمان نسبت به هزینه‌هایی که به آن پرداخته بودند، توجه چندانی به خود جلب نکرد. و گاهی اوقات پنتاگون از ارائه اطلاعات مورد نیاز خودداری می‌کرد، به‌ویژه زمانی که نوبت به ارزیابی امنیت در کشور می‌رسید.
سخن‌گوی وزارت امور خارجه به سی‌ان‌ان گفت که آن‌ها از سیگار خواسته‌اند «به دلیل» نگرانی‌های امنیتی و ایمنی در مورد تلاش‌های جاری تخلیه ما «گزارش‌ها را به‌طور موقت» حذف کند. آن‌ها افزودند که سیگار این اختیار را دارد که «در مواقع مناسب» آن گزارش‌ها را بازگرداند.
آن‌چه در زیر می‌آید ۱۰ مورد قابل توجه است که طی سال‌ها توسط سی‌ان‌ان گردآوری شده است. از آوردن جزئیات مربوط به هویت افراد خودداری شده است.
1) تدارکات همه‌جانبه‌ی زمستانی برای کابل
نیروگاه ترخیل در سال ۲۰۰۷ به‌عنوان تولیدکننده پشتیبان پایتخت، در صورت به‌خطرافتادن تأمین برق ازبکستان، راه‌اندازی شد.
این سازه وسیع و مدرن با توربین‌های سوخت دیزلی کار می‌کرد که توسط یک غول انجینیری مشهور تأمین می‌شد. یک مشکل وجود داشت: افغانستان مشکلات عرضه گازوئیل مختص به خود را داشت و سوخت باید با کامیون حمل می‌شد. این مشکل باعث می‌شد این کارخانه بسیار پرهزینه شود.
هزینه‌ی ساخت این تأسیسات ۳۳۵ میلیون دالر بوده و هزینه سوخت آن سالانه ۲۴۵ میلیون دالر برآورد شده است. در جدیدترین ارزیابی سیگار گفته شد که در بهترین حالت از ظرفیت ۲.۲ درصدی استفاده می‌شود، زیرا دولت افغانستان توان تأمین سوخت را ندارد. یواساید از اظهارنظر خودداری کرد.
۲) ناوگان نیم میلیارد دالری هواپیماهای باری که به مدت یک سال پرواز کردند
نیروی هوایی نوپای افغانستان به هواپیماهای باری نیاز داشت. در سال ۲۰۰۸ ، پنتاگون جی۲۲۲ را انتخاب کرد، هواپیمایی با طراحی ایتالیایی که برای برخاست و فرود در باندهای ناهموار طراحی شده بود. در همان سال اول، براساس سخنرانی جان سوپکو، رییس سیگار، به نقل از یکی از افسران نیروی هوایی ایالات متحده امریکا، هواپیماها بسیار شلوغ بودند.
اما آن‌ها پایدار نخواهند بود. سیگار تنها زمانی متوجه این هواپیماها شد که سوپکو متوجه توقف آن‌ها در میدان‌هوایی کابل شد و دلیل بودن آن‌ها در آن‌جا را پرسید.
شش سال پس از راه‌اندازی تدارکات، ۱۶ فروند هواپیمای تحویل‌داده‌شده به افغانستان به قیمت اوراقی به قیمت ۴۰ هزار و۲۵۷ دالر فروخته شد. هزینه پروژه: ۵۴۹ میلیون دالر بود.
۳) مقر ۳۶ میلیون دالری تفنگداران دریایی در بیابان، نه نیازی به آن بود و نه از آن استفاده شد
سوپکو در سخنرانی خود گفت که این مرکز کنترل ۶ هزار متر مربعی در هلمند نشان می‌دهد که چگونه زمانی که پروژهای شروع می‌شود، اغلب نمی‌توان آن را متوقف کرد.
در سال ۲۰۱۰، تفنگداران دریایی در هلمند، مرگ‌بارترین بخش افغانستان، در حال افزایش تعداد سربازان خود بودند. به‌عنوان بخشی از این تلاش، یک مرکز فرماندهی و کنترل در پایگاه اصلی کمپ لیدرنک مقرر شد، اگرچه سوپکو، فرمانده پایگاه و دو جنرال دیگر دریایی را فراخواند و گفت نیازی به آن نیست، زیرا در زمان موردنظر به پایان نمی‌رسد.
سوپکو گفت که فکر بازگرداندن بودجه اختصاص‌داده‌شده به کنگره «برای فرماندهان قرارداد بسیار ناخوشایند بود، به هر حال ساخته شد. این تأسیسات هرگز استفاده نشد، کمپ لیدرنک (Leatherneck) به افغانها واگذار شد، و آن‌ها آن را رها کردند.»
این پروژه ۳۶ میلیون دالر هزینه داشت، هرگز مورد استفاده قرار نگرفت و به‌نظر می‌رسد بعدا توسط افغانها، که به‌نظر نمی‌رسد از آن استفاده می‌کنند، ویران شود.
سرگرد روبرت لودویک، سخن‌گوی وزارت دفاع امریکا، در بیانیه‌ای اعلام کرد که گزارش سیگار حاوی «اشتباهات واقعی» است، به نحوه دلالت بر «تخلف» برخی افسران اعتراض کرد و گفت که رقم ۳۶ میلیون دالر شامل هزینه‌های جانبی مانند جاده‌های منتهی به مقر فرماندهی است.
۴) ۲۸ میلیون دالر با الگوی استتار نامناسب
در سال ۲۰۰۷، لباس‌های جدید برای ارتش افغانستان سفارش داده شد. وردک، وزیر دفاع افغانستان گفت که او می‌خواهد یک الگوی استتار نادر، از شرکت کانادایی هایپراستیلس داشته باشد.
در مجموع ۱میلیون و ۳۰۰ هزار دست یونیفرم سفارش داده شد که هزینه هر کدام ۴۳ تا ۸۰ دالر بود، در حالی که در ابتدا ۲۵ تا۳۰ دالر برآورد شده بود. یونیفرم‌ها هرگز در میدان جنگ استفاده نشدند و در سراسر افغانستان فقط ۲.۱ درصد پوشش جنگلی وجود دارد.
در گواهی، سوپکو گفت که خرید یونیفرم‌های متحدالشکل با الگوی ثبت‌شده برای مالیات‌دهندگان ۲۸ میلیون دالر دیگر هزینه داشته است، و سیگار در سال ۲۰۱۷ با انتخاب الگوی متفاوت، می‌توانست ۷۲ میلیون دالر در دهه آینده صرفه‌جویی کند.
لودویک، سخن‌گوی وزارت دفاع امریکا گفت که این گزارش هزینه را «بیش از حد» ارزیابی کرده و «ارزش الگوی انتخاب‌شده به اشتباه بی‌اعتبار شده»، و افزود که بسیاری از نبردها در افغانستان در مناطق جنگلی رخ داده است.
۵) روزانه ۱.۵ میلیون دالر برای مبارزه با تولید تریاک
ایالات متحده (از سال ۲۰۰۲ تا ۲۰۱۸) روزانه ۱و نیم میلیون دالر برای برنامه‌های مبارزه با مواد مخدر هزینه کرد. براساس آخرین گزارش سیگار، تولید تریاک در سال ۲۰۲۰ نسبت به سال قبل ۳۷ درصد افزایش یافته است. این سومین عملکرد برتر از زمان شروع رکوردها در سال ۱۹۹۴ بود.
در سال ۲۰۱۷، تولید چهار برابر ۲۰۰۲ بود. سخن‌گوی وزارت امور خارجه خاطرنشان کرد «طالبان عامل اصلی مؤثر در تداوم تولید خشخاش در سال‌های اخیر بوده‌اند» و «اکنون طالبان متعهد به ممنوعیت مواد مخدر شده‌اند».
۶) ۲۴۹ میلیون دالر در یک جاده‌ی ناقص
هزینه ساخت یک جاده کمربندی وسیع در اطراف افغانستان توسط کمک‌های مالی متعدد و اهداکنندگان، به مبلغ میلیاردها دالر در طول جنگ تأمین شد. در پایان پروژه، برای ساخت یک بخش ۲۳۳ کیلومتری در شمال، بین شهرهای قیصر و لمان، ۲۴۹ میلیون دالر به پیمانکاران واگذار شد، اما تنها ۱۵ درصد از جاده ساخته شده است.
بین مارچ ۲۰۱۴ و سپتامبر ۲۰۱۷، هیچ ساخت‌وسازی در این بخش انجام نشد و آن‌چه ساخته شده بود خراب شد. یواساید از اظهارنظر خودداری کرد.
۷) هتلی ۸۵ میلیون دالری که هرگز افتتاح نشد
مجتمع هتل و آپارتمان گسترده‌ای در کنار سفارت امریکا در کابل راه‌اندازی شد که دولت ایالات متحده ۸۵ میلیون دلار وام به آن اختصاص داد.
در سال ۲۰۱۶، سیگار به این نتیجه رسید که «وام ۸۵ میلیون دالری از بین رفته است، ساختمان‌ها هرگز تکمیل نشده و قابل سکونت نیستند و سفارت امریکا اکنون مجبور است امنیت این مکان را با هزینه اضافی برای مالیات‌دهندگان امریکایی تأمین کند.»
این حسابرسی به این نتیجه رسید که پیمانکار وعده‌های غیرواقعی برای تأمین وام‌ها داده است. شاخه‌ای از دولت ایالات متحده که بر پروژه نظارت داشته و همچنین شرکتی که بعدا برای نظارت بر پروژه استخدام شده بودند، هرگز از سایت بازدید نکرده‌اند. سخن‌گوی وزارت امور خارجه گفت که آن‌ها ساخت‌وساز را مدیریت نکرده‌اند و این «یک تلاش خصوصی» بوده است.
۸) بودجه‌ای که بیشتر از افغانستان برای خود هزینه کرد
پنتاگون گروه ویژه‌ای را برای عملیات تجاری و ثبات (TFBSO) ایجاد کرد که از عراق در سال ۲۰۰۹ آغاز شد و به افغانستان راه یافت، که برای عملیات آن در کنگره افغانستان ۸۲۳ میلیون دالر اختصاص داده شد.
سیگار در حسابرسی خود به این نتیجه رسید که بیش از نیمی از پول واقعا توسط TFBSO مصرف شده بود، یعنی ۳۵۹ میلیون از ۶۷۵ میلیون دالر، «صرف هزینه‌های غیرمستقیم و پشتیبانی شده است، نه صرف پروژه‌های افغانستان به صورت مستقیم».
آن‌ها ۸۹ مورد از قراردادهایی را که TFBSO منعقد کرد، مرور کردند و دریافتند «۷ قرارداد به ارزش ۳۵ میلیون ۱۰۰ هزار دالر به شرکت‌هایی تعلق گرفت که از کارکنان سابق TFBSO به‌عنوان مدیران ارشد استفاده می‌کردند.»
حسابرسی همچنین به این نتیجه رسید که این صندوق حدود ۶ میلیون دالر برای حمایت از صنعت شال کشمیری، ۴۳ میلیون دالر برای یک ایستگاه گاز طبیعی فشرده و ۱۵۰ میلیون دالر برای ویلاهای گران‌قیمت برای کارمندان خود هزینه کرده است.
لودویک، سخن‌گوی وزارت دفاع گفت که سیگار هیچ‌کس را به کلاهبرداری یا سوءاستفاده از وجوه متهم نمی‌کند، در ممیزی «ضعف‌ها و کاستی‌ها» را مورد بررسی قرار می‌دهد و می‌گوید «۲۸ پروژه از ۳۵ پروژه TFBSO به اهداف مورد نظر خود رسیده یا تا حدی برآورده شده است.»
۹) مرکز مراقبت‌های صحی در دریا
گزارش سال ۲۰۱۵ درباره بودجه یواساید برای تأسیسات مراقبت‌های صحی در افغانستان می‌گوید که بیش از یک سوم از ۵۱۰ پروژهای که مختصاتش به آن‌ها داده شده بود، در آن مکان‌ها وجود نداشت. سیزده مورد «در افغانستان واقع نشده‌اند، یکی در دریای مدیترانه واقع شده است». سی مورد «در ولایتی غیر از ولایت گزارش‌شده توسط یواساید واقع شده بود.»
و «در ۱۸۹ مورد، هیچ ساختار فیزیکی در فاصله ۴۰۰ فوتی از مختصات گزارش‌شده نشان نداد. فقط در نیمی از این مکان‌ها، هیچ ساختار فیزیکی در نیم مایلی مختصات گزارش‌شده نشان داده نشد.» حسابرسی گفت که یواساید و وزارت صحت عامه افغانستان فقط می‌توانند «نظارت بر این تأسیسات [در صورتی که بدانند کجا هستند] را ارائه دهند.» یواساید از اظهارنظر خودداری کرد.
۱۰) حداقل ۱۹ میلیارد دالر به دلیل «اتلاف، کلاهبرداری و سوءاستفاده» از دست رفته است
یک گزارش در اکتبر ۲۰۲۰ مجموع شگفت‌انگیزی از هزینه‌های جنگ ارائه کرد. کنگره در آن زمان از سال ۲۰۰۲ برای بازسازی افغانستان ۱۳۴ میلیارد دالر اختصاص داده بود.
سیگار توانست ۶۳ میلیارد دالر از آن را بررسی کند، یعنی تقریبا نیمی از آن. آن‌ها به این نتیجه رسیدند که ۱۹ میلیارد دالر از آن، یعنی تقریبا یک سوم آن «در اثر اتلاف، کلاهبرداری و سوءاستفاده از بین رفته است.»
لودویک، سخن‌گوی وزارت دفاع امریکا گفت که آن‌ها و «چندین اداره و آژانس دیگر دولت ایالات متحده در حال حاضر شکایاتی را نسبت به برخی از این گزارش‌ها ثبت کرده و آن‌ها را نادرست و گمراه‌کننده خوانده‌اند» و نتایج آن‌ها «به‌نظر می‌رسد تفاوت بین تلاش‌های بازسازی را که ممکن است عمدا/ از روی سهل‌انگاری سوء‌مدیریت شده باشد و تلاش‌هایی که در زمان گزارش، صرفا از اهداف استراتژیک دور مانده‌اند، را نادیده گرفته باشد.»