حدود سه ماه پس از تسلط گروه طالبان در کشور و سقوط حکومت محمداشرف غنی، رییس‌جمهور فراری افغانستان، تنها گروهی از زنان که به کار بازگشته‌اند، اکنون از کار دلسرد هستند. پزشکان زن ماه‌هاست که معاش دریافت نکرده‌اند و «پرداخت‌نشدن معاش» این روزها بزرگ‌ترین چالش کاری آنان است.
طالبان در ۲۴ اسد سال جاری و به دنبال فرار اشرف غنی از افغانستان وارد کابل شدند و اعلام پیروزی کردند. سقوط حکومت پیشین و تسلط طالبان تغییرات گسترده‌ای را به دنبال خود آورد و یکی از بزرگ‌ترین تغییرات، ممانعت از رفتن زنان به کار و اداره است. زنان در افغانستان دیگر مانند گذشته از حق کار و تعلیم برخوردار نیستند و طالبان تنها به پزشکان زن اجازه بازگشت به کار را داده‌اند.
شماری از این پزشکان به شرط فاش‌نشدن هویت‌شان به روزنامه اطلاعات روز گفته‌اند که نه‌تنها ماه‌هاست معاش دریافت نکرده‌اند که برخی از کارمندان صحی برای تهیه‌ی غذای روزانه‌ی خود نیز در محل کار از همدیگر پول جمع‌آوری می‌کنند.
نرگس (نام مستعار)، یکی از پزشکان متخصص در یکی از مراکز صحی در شهر کابل است. او می‌گوید کارمندان صحی با دلسردی به کار حاضر می‌شوند و از سه ماه به این طرف معاش دریافت نکرده‌اند. این پزشک در گفت‌وگو با روزنامه اطلاعات روز می‌گوید که پرداخت‌نشدن معاش سه‌ماهه، آنان را با مشکلات اقتصادی مواجه کرده است: «اگر روزهای اول از حضور طالبان هراس داشتند اما با عادی‌شدن وضعیت چیزی که پس از گذشت سه ماه آن‌ها را رنج می‌دهد، عقب‌افتادن معاش آن‌هاست.»
به گفته‌ی او، کارمندان در برخی از مراکز صحی، غذایی برای خوردن ندارند: «در پهلوی این‌که آن‌ها معاش ندارند، نان چاشت هم ندارند. نان و غذا هم در شفاخانه ندارند. بعضی روزها از کارمندان پول روغن یا بادمجان رومی گرفته می‌شود. تنها یک مقدار برنج در شفاخانه موجود است که برای پختن آن، برای روغن یا مصاله هر روز ۲۰ افغانی، ۱۰ افغانی یا هر مقداری که ضرورت بود، جمع می‌شود.»
گلچهره (مستعار)، دیگر پزشک متخصص نیز مانند سایر همکاران و هم‌مسلکان خود با توجه به تعهد به شغل خود و مردم، به کارش ادامه داده است. او در روزهای نخست به قدرت‌رسیدن طالبان نگران از دست دادن کار خود بود زیرا با شناختی که از طالبان داشت، می‌دانست که دیگر زنان مانند گذشته به کار برنخواهند گشت.
گلچهره در یکی از مراکز صحی در شهر کابل کار می‌کند و می‌گوید وقتی طالبان به کابل رسیدند، همه ترسیده بودند اما او برای مراقبت از بیماران داخل بستر در مرکز صحی، محل کارش را ترک نکرد و شب را با ترس و نگرانی پشت سر گذاشت.
او به روزنامه اطلاعات روز گفت: «فردای آن روز جلسه با نماینده‌های طالبان در شفاخانه دایر می‌شود و به آن‌ها گفته می‌شود که به محل کارشان برگردند و معاش آن‌ها به همان روال عادی پرداخت خواهد شد. اما تا حال هیچ معاشی برای ما پرداخت نشده است. به جز یک ماه که از زمان پیش از امارت بود، بعد از آن‌که حکومت طالبان آمده، سه ماه شد که هیچ معاشی را دریافت نکرده‌ایم. نبودن معاش و پول برای هرکسی، به‌خصوص برای ما بسیار دشوار است که به وظیفه می‌آییم. تا حال همین کرایه‌ی موتر را هم از جیب خود می‌دهیم.»
وضع محدودیت‌ها برای پزشکان زن
پیش از به قدرت رسیدن، طالبان همواره ادعا می‌کردند که برای برپایی نظام اسلامی در افغانستان با اشغال‌گران جنگ می‌کنند. حالا که به قدرت رسیده‌اند، حکومت خود را امارت اسلامی افغانستان می‌خوانند و محدودیت‌های زیادی را در بخش‌های مختلف وضع کرده‌اند.
برخی از پزشکان زن در شهر کابل می‌گویند طالبان محدودیت‌هایی را برای کار آنان وضع کرده‌اند و به پزشکان دستور داده‌اند در بخش‌های داخله که بیماران مختلط اند، پزشکان زن، بیماران زن را و پزشکان مرد بیماران را مرد را معاینه کنند.
زهرا (مستعار)، یک پزشک متخصص در بخش کودکان است. او می‌گوید پس از به قدرت‌رسیدن طالبان، پزشکان با محدودیت‌های کاری مواجه شده‌اند. به گفته‌ی او، پزشکان زن که در بخش کودکان کار می‌کنند، همکاران مرد نیز در آنجا حضور دارند اما طالبان می‌گویند نباید زنان و مردان در یک جا دیده شوند. به گفته‌ی او: «ما سر بستر یک مریض می‌رویم و برای معالجه‌اش باید تصمیم بگیریم اما در عین حال چندین بار اخطار شنیدیم.»
طالبان همواره بر برپایی نظام اسلامی و تطبیق احکام شریعت اسلامی تأکید کرده‌اند اما مادامی که از آن‌ها درباره چگونگی آن پرسیده شده است، پاسخ روشن نداده‌اند. قرائت طالبان از شریعت اسلامی در جهان اسلام با مخالفت‌های جدی مواجه شده و در خصوص زنان، طالبان شرایط سخت‌گیرانه‌ای دارند.
برخی از پزشکان زن در کابل می‌گویند که طالبان برای جداسازی مردان و زنان در بیمارستان‌ها اقدام می‌کنند اما برای جداسازی «ورودی‌ها» امکانات وجود ندارد. زهرا می‌گوید وضع محدودیت‌ها و نبود امکانات، برای پزشکان زن مشکلات زیادی را ایجاد کرده است.
پزشکان و پرستاران زن تنها در محل کار با مشکلات و محدودیت‌ها مواجه نیستند. در سه ماه گذشته برخی از این کارمندان صحی در مسیر رفت‌وآمد خانه و بیمارستان نیز با مشکلاتی مواجه شده‌اند. داکتر زحل (مستعار)، پزشک یکی از شفاخانه‌های کابل می‌گوید نیروهای طالبان در مواردی جلوی کارمندان صحی را می‌گیرند و آنان را مورد بازپرسی قرار می‌دهند.
او به روزنامه اطلاعات روز گفت: «طالبان یکی از قابله‌ها را با یکی از فعالان مدنی اشتباه گرفته و راه او را سد کرده بودند. در راه ایستاد کردند و گفتند تو فعال مدنی هستی. [او] از خود صحت عامه هم کارت داشت و کارت شفاخانه هم پیش‌شان بود. قبول نمی‌کردند. بالاخره این گپ حل شد اما قابله‌ی ما خیلی ترسیده بود.»
مقام‌های طالبان گفته‌اند تمام کارمندان زن در بخش‌های صحی به کار برگشته‌اند. به‌تازگی سخنگوی وزارت مالیه طالبان نیز گفته است که معاش سه ماه گذشته‌ی کارمندان دولتی پرداخت می‌شود. انعام‌الله سمنگانی، معاون سخنگوی طالبان هم در ۲۹ عقرب گفته است که «از امروز معاش سه‌ماهه (سنبله، میزان و عقرب) همه کارمندان دولتی یکجایی پرداخته می‌شود.»
یادداشت: نام تمامی مصاحبه‌شونده‌ها مستعار است و این تغییر برای حفاظت از هویت منابع انجام شده است.