در روزهای اخیر صفحات رسانه‌های اجتماعی افغانستان پر از پیام‌های تسلیت و گریه و زاری بستگان شماری از افرادی است که در رویدادهای جرایم جنایی در شهر کابل جان‌شان را از دست داده‌اند. باشندگان کابل می‌گویند که جرایم جنایی در کابل بعد از سقوط حکومت به‌دست طالبان به‌صورت قابل ملاحظه‌ای افزایش یافته است. همه‌روزه شماری از شهروندان قربانی رویدادهای جنایی و دزدی‌های مسلحانه در سطح شهر می‌شوند.
شهروندان اضافه می‌کنند که به‌دلیل افزایش این جرایم، آنان نمی‌توانند حتا با خیال راحت از طرف روز در جاده‌ها و کوچه‌های این شهر گشت‌وگذار کنند. افزون به این، به‌گفته‌ی شهروندان، طالبان نیز در برابر مردم پاسخ‌گو نیستند.
افزایش جرایم جنایی
در تازه‌ترین مورد دزدان مسلح، علی‌سجاد محمدی، یکی از ورزشکاران رشته موی‌تای کشور را در مربوطات حوزه‌ی ششم شهر کابل به‌شدت مجروح کردند که چند روز بعد بر اثر آن در شفاخانه‌ای جان باخت. یکی از بستگان علی‌سجاد محمدی می‌گوید که دزدان مسلح روز یک‌شنبه، ۲۵ جدی ساعت یک بعدازظهر در ساحه‌ی چهارقلعه، از مربوطات حوزه‌ی ششم امنیتی شهر کابل به او حمله کرده‌اند.
بستگان محمدی می‌گویند که دزدان مسلح نخست به او شلیک کرده‌اند و سپس پول و تلفن همراهش را با خود‌شان برده‌اند. جسد او پنج‌شنبه، ۳۰ جدی به خاک سپرده شد.
این درحالی است که در روز سه‌شنبه، ۲۸ جدی مرتضا جوان بیست‌ویک ساله‌ی دیگر در ناحیه‌ی دهم شهر کابل ساعت ۹ شب مورد حمله دزدان مسلح قرار گرفت و جانش را از دست داد.
پیش از این در تاریح ۱۳ جدی نیز دزدان جان یک دانش‌آموز را در ناحیه‌ی یازدهم شهر کابل گرفته بودند. این دانش‌آموز نوزده ساله رامش نام داشت.
خانواده‌ی رامش می‌گویند که دزدان مسلح او را در روز روشن و در پیش روی مرکز آموزش هدف قرار داده‌اند و پس از مقاومت سه‌بار با چاقو به شکمش زده‌اند. به‌گفته‌ی بستگان رامش، دزدان بعد از سه ضربه چاقو تلفن و پول همراه او را می‌ربایند.
علی باشنده کارته سه شهر کابل می‌گوید: «در ساحه‌ی کارته سه نزدیک دانشگاه رابعه بلخی سه نفر دزد مسلح ساعت هفت‌و‌نیم صبح همسایه‌ی ما را ایستاد کردند و ۲۵ هزار افغانی و دو تلفن او را ربودند.»
افزون به این، یکی دیگر از شهروندان کابل نیز می‌گوید که در جریان یک هفته دو بار دزدان به خانه‌ی آنان حمله کرده‌اند و وسایل او را ربوده‌اند.
عبیدالله راشد دیگر باشنده‌ی کابل می‌گوید: «بسیار وضعیت امنیتی خراب است. در منطقه‌ی ما نزدیک باغ چهل‌ستون در یک هفته هشت خانه دزدی شده است. نه پوسته طالب است نه دیگه.»
مختار ناصری، دیگر باشنده‌ی کابل می‌گوید: «در ده روز در کمپنی کوچه بابه بهسود، یک نانوایی، دو دواخانه در بین ساعات هفت و هشت شام طعمه‌ی دزدان شده است.» یکی از شهروندان می‌گوید: «طالبان خود غرق در فساد اند و دزد.»
«جرایم جنایی صفر شده است»
شکایت از افزایش جرایم جنایی و دزدی‌های مسلحانه در کابل درحالی بالا گرفته است که طالبان بعد از فروپاشی حکومت، وعده‌ی تأمین امنیت صددرصدی به مردم را داده و همواره از کاهش بی‌پیشینه این رویدادها خبر داده‌اند.
وزارت داخله‌ی حکومت سرپرست طالبان روز پنج‌شنبه اعلام کرد که دزدی، اختطاف و جرایم جنایی بر اثر تلاش‌های نیروهای آنان به صفر رسیده است. معاون سخن‌گوی وزارت داخله طالبان، روز پنج‌شنبه (۳۰ جدی) در یک نوار تصویری گفت که سطح جرایم در افغانستان به صفر تقرب کرده است.
او جرایمی را که در کشور اتفاق می‌افتد عادی خوانده و تأکید کرده است که چنین جرایمی در کشورهای پیش‌رفته نیز رخ می‌دهد.
معاون سخن‌گوی وزارت داخله طالبان به مردم اطمینان داده است که دزدان و اخلال‌گران نظم عامه تحت تعقیب نیروهای امنیتی آنان قرار دارند و کسانی که از نام طالبان سوء‌استفاده کردند، تحت تعقیب جدی قرار دارند و به هیچ کسی اجازه‌ی اخلال نظم عامه داده نخواهد شد.
وزارت داخله‌ی حکومت سرپرست طالبان درحالی از تقرب سطح جرایم به صفر در کشور سخن می‌گوید که مردم نسبت به وضعیت امنیتی در ولایت‌ها به‌ویژه در کابل ابراز نگرانی می‌کنند.
احمد صمیمی، باشنده‌ی کابل می‌گوید: «مقام‌های وزارت داخله طالبان بی‌شرمانه می‌گویند که جرایم جنایی به صفر رسیده است. شما خود را مسلمان می‌گویید، چرا این قدر دروغ‌گو هستید؟»
افزایش فقر
در همین حال، برخی از آگاهان می‌گویند که نفرت مردم از طالبان، افزایش بیکاری و فقر سبب افزایش میزان بزه‌کاری در جامعه می‌شود و کم‌کاری نیروهای امنیتی طالبان و بی‌ثباتی سیاسی نیز آن را تقویه می‌کند.
فهیم فطرت، روزنامه‌نگار می‌گوید که سرقت‌ها و جرایم جنایی بعد از سقوط حکومت افزایش یافته است و به دو نوع انجام می‌شود. این خبرنگار تصریح می‌کند که بعد از سقوط حکومت شماری از سوی خود طالبان هدف‌مندانه به قتل می‌رسند و شماری نیز به دلیل فقر و دزدی جان‌شان را از دست می‌دهند: «طالبان مخالفانش را هدف‌مندانه به قتل می‌رساند و وانمود می‌کنند که قربانیان در جریان دزدی از بین رفته‌اند. همان‌طور که به صدها مورد نیروهای طالبان از خانه‌های مردم سرقت کرده‌اند و شماری نیز به واقعیت قربانی دزدان می‌شوند.»
به باور آقای فطرت، افزایش فقر و بیکاری شماری از شهروندان را وا داشته است که به دزدی و فعالیت‌های جنایت‌کارانه رو آورند: «اقدامات نیروهای امنیتی طالبان برای کاهش جرایم جنایی کافی نبوده و نیروهای امنیتی این گروه در عمل ناکام بوده‌اند.؛ زیرا فقر مردم را به جان هم انداخته است. از سوی هم، مردم به‌دلیل نفرت و ترس از طالبان با نیروهای امنیتی این گروه همکاری نمی‌کنند.»
سخی یکی دیگر از شهروندان نیز می‌گوید که نفرت مردم از طالبان و عدم همکاری آنان با طالبان در قسمت تأمین امنیت، به جنایت‌کاران فرصت داده اند.
او اضافه می‌کند که آمرین حوزه‌های امنیتی و دیگر سربازان طالبان با دزدان و تبه‌کاران همکاری می‌کنند. این درحالی است که مظفر یکی دیگر از شهروندان می‌گوید که یکی از سربازان طالبان در حوزه‌ی سیزده شهر کابل پس از ضرب‌وشتم او، تلفن و پول همراه او را دزدیده است.
رخشانه سلطانی، یک فعال اجتماعی می‌گوید که در کنار این؛ فقر اقتصادی و بیکاری نیز در افزایش سرقت‌های مسلحانه و سایر جرایم جنایی نقش دارند.
خانم سلطانی اضافه می‌کند: «با گذشت هر روز میزان فقر افزایش پیدا می‌کند و مردم برای نیازمندی اولیه خود مانند تهیه غذا و پوشاک مجبور می‌شوند دست به ناامنی بزنند و با دزدی هزینه‌ی زندگی خود را پیدا کنند.»
به‌گفته‌ی او، بیکاری یکی دیگر از عوامل افزایش جرایم جنایی در شهر کابل است که با گذشت هر روز، جوانان بیشتر بیکار می‌شوند و سبب می‌شود که آنان به کارهای غیرقانونی رو آورند.
بیکاری
سازمان بین‌المللی کار به تازگی اعلام کرده است که از زمان به قدرت رسیدن دوبار‌ه‌ی طالبان در نیمه‌ی ماه آگست به این سو بیش از نیم میلیون نفر در افغانستان شغل‌شان را از دست داده‌اند.
این سازمان گفته است که این بحران، اقتصاد افغانستان را فلج کرده و تأثیر بسیار ناگواری بر بازار کار گذاشته است. به‌گفته‌ی این سازمان، زنان و آنهایی که در بخش‌های زراعت، ادارات دولتی، خدمات اجتماعی و ساختمانی کار می‌کردند، بیشتر از همه متأثر شده‌اند؛ زیرا آن‌ها کارشان را از دست داده و معاش‌شان را دریافت نکرده‌اند.
گزارش سازمان بین‌المللی کار گفته است که بسیاری شرکت‌ها برای سر پا ماندن به شدت تحت فشار هستند، زیرا همه‌روزه هزاران افغان کشور را ترک می‌کنند. طبق معلومات ارایه‌شده‌ی سازمان بین‌المللی کار، بین ۷۰۰ تا ۹۰۰ هزار فرصت شغلی دیگر نیز احتمالا تا ماه جون در افغانستان از میان خواهند رفت که با از بین رفتن آن شمار افراد بیشتر کار و منبع عاید‌شان را از دست خواهند داد. طبق گفته‌ی این سازمان، افزایش بیکاری فقر را نیز به‌صورت گسترده افزایش خواهد داد.
این درحالی است که پیش از این نیز اقتصاد افغانستان به‌دلیل چهار دهه جنگ، خشک‌سالی شدید و شیوع پاندمی کرونا در اوضاع مطلوب نبود و میلیون‌ها نفر در افغانستان از بیکاری رنج می‌بردند.
اما پس از خروج نیروهای خارجی و فروپاشی حکومت به دست طالبان بازار کار در افغانستان راکد شد. دارایی‌های بانک مرکزی افغانستان از سوی امریکا مسدود شد و کمک‌های جامعه جهانی نیز به حالت تعلیق درآمد.
افزون به این، سرمایه‌داران نیز به‌دلیل بی‌ثباتی سیاسی، از سرمایه‌گذاری در کشور صرف نظر کرده‌اند. چیزی که به‌نظر کارشناسان فقر و ناامنی را بیشتر از پیش افزایش خواهد داد.