نویسنده: ولادیمیر موگان
برگردان: مهدی زرتشت
منبع: آژانس اطلاعاتی بین المللی فرغانه
بخش دوم
در هر حال، اما روسیه چنین چیزی را در خاک خود عملی کرده است و افغانستانِ به ظاهر دور، آنقدرها هم با مرز این کشور فاصله ندارد. این گفته، به این معناست که بی ثباتی افغانستان ابتدا کشورهای همجوار روسیه همچون تاجکستان، ازبکستان و ترکمنستان را متأثر خواهد ساخت و این یعنی خطری باالقوه برای روسیه. در همین حال، روسیه تنها در تاجکستان می تواند نیروهای خود را برای مقابله با خطرات آینده، داشته باشد. ازبکستان و ترکمنسان خود قادر به تأمین امنیت مناطق مرزی در جنوب کشورهای مستقل متشرک المنافع هستند. این امر البته برای امنیت فدراسیون روسیه، یک مشکل است که در سطح عموم، مسکو نمی تواند تحمل کند. بازتاب تهدیدات احتمالی آینده افغانستان، روسیه را در شرایطی قرار داده است که آمادگی خود را برای مقابله با هر نوع تهدیدهای احتمالی، از طریق برنامه ریزی دو پایگاه نظامی مستقر در تاجکستان و قرغیزستان، روی دست گیرد.
در مورد این مانور، وزارت دفاع [روسیه] گزارش داد که در فاصله زمانی 21 الی 27 جولای سال جاری، تقریباً تمام نیروهای روسی در زمینه های آموزش نظامی- جایی که آنها مهارت های رزمی در تیر اندازی و استفاده از سلاح های استندارد را آموختند- پیشرفت قابل ملاحظه ای دیده می شود. علاوه بر این، ستاد کل [ارتش روسیه] با افزایش رقم سربازان در حالت آماده باش، قصد داشت تمرکز آنها را برای شرکت در سه تمرین اصلی سازمان گفتگوی امنیت جمعی (ОДКБ) جلب کند.
همانطور که وزارت دفاع فدراسیون روسیه گزارش می دهد، […] در منطقه چیبارولسکی فرماندهی تمرینات فرمان سریع نیروهای استقرار جمعی (КСБР) منطقه «آسیای مرکزی 2014» تصریح شد. [این مقام روسی گفته بود] آنها به هدف «عملی کردن پوشش مرزی افغانستان- تاجکستان» آنجا گماشته می شوند. از 29 جولای تا اول آگست سال روان در خاک قرغیزستان در مرکز آموزشی «آله- تَو» تمرینات حافظ صلح «برادری خدشه ناپذیر- 2014» سازمان گفتگوی امنیت جمعی بود. مانور در قرغیزستان «آماده سازی و انجام عملیات به هدف حفط صلح از سوی نیروی محافظان سازمان گفتگوی امنیت جمعی در آسیای مرکزی» بود. [این نیروها] از 18 آگست تا 22 اگست در خاک قزاقستان برای برگزاری مانور «تعامل- 2014» نیروهای قطعه سریع سازمان گفتگوی امنیت جمعی (ОДКБ) حضور داشتند.
در ارتباط به این موضوع، مسکو و متحدان آن که در حال آماده سازی تمرینات در مقیاس بزرگ در چندین کشور مشترک المنافع هستند، گفت که رفع بی ثباتی در افغانستان نه تنها برای مسکو بلکه برای شرکای مسکو در سازمان گفتگوی امنیت جمعی نیز تأثیر گذار خواهد بود. با این حال، ناگفته نباید گذاشت که این برنامه به شکل ازبکستان و ترکمنستان نیست. ازبکستان- آنطور که می دانیم- با تشکیل نیروهای ائتلاف در آسیای مرکزی، با اینکه موافق نیست اما نمی خواهد عضویت خود را در سازمان مذکور به حالت تعلیق در آورد و ترکمنستان هنوز بر بی طرفی خود تأکید می کند. در رابطه به موضوع، این سوال مطرح می شود که: آیا این کشورها قادر است از تأثیر و نفوذ بی ثباتی افغانستان در این سوی مرز، جلوگیری کنند؟
ریسک اضافی برای ازبکستان و ترکمنستان
تجزیه و تحلیل ها حاکی از این است که ازبکستان و ترکمنستان به لحاظ نظامی کشورهای خود کفا باشد. بگوییم به لطف کمک های زیاد کشورهای عضو ناتو با تأسیس یک دفتر دائمی و تصمیم ایالات متحده آمریکا مبنی بر بازگشایی یک پایگاه هوایی در تاشکند، ازبکستان امنیت خود را تأمین می کند. همزمان، اسلام کریموف رهبر ازبکستان در همکاری با همتای ازبک خود عبدالرشید دوستم به اندازه کافی موفق به کنترول ولایت های شمالی افغانستان هستند که عمدتاً ازبک نشین اند. در اصل، این منطقه مرزی [شمال افغانستان] با یک تصویب مخفیانه همراه ناتو، در کنترول ازبکستان قرار گرفته است. [اما] مرز مشترک میان ترکمنستان و افغانستان- شامل ولایت کوچک در حال حاضر تحت نفوذ ایران است. بنابراین، ترکمنستان نیز از نفوذ ناامنی ناشی از خروج نیروهای بین المللی از افغانستان، در حد لازم محافظت می شود. با وجود این، اما این دو کشور کاملاً از خطرات، مصئون نخواهند ماند. به دلائلی که در ذیل بر شمرده می شود.
یک؛ ازبکستان. روابط نزدیک تاشکند و ناتو، طالبان را به اتخاذ واکنش تهاجمی تحریک می کند. مادامی که مأموریت آیساف در افغانستان به پایان خود برسد، طالبان البته با همکاری جنبش اسلامی ازبکستان، سعی خواهند کرد تا بهتر از قبل فعالیت خود را نه تنها در منطقه تحت کنترول دوستم که به طور کلی در خاک ازبکستان گسترش دهد. احتمال نمی رود که امکانات ناتو در این کشور، در وهله اول در مقابل حملات اسلام گرایان، کافی باشد. با توجه به تنش های خاص سیاسی و اجتماعی در ازبکستان، جمعیت ناراضیان رژیم اسلام کریموف، از فعالیت های طالبان و جنبش اسلامی ازبک در این کشور حمایت می کنند. و از همین جاست که یک درگیری- شبیه آنچه در حال حاضر در قفقاز و منطقه شمالی روسیه در جریان است- اتفاق می افتد و بعید است که ناتو فعالانه به کمک دولت اسلام کریموف بشتابد.