پنجشیر و اندراب؛ فشار بر طالبان، سربازگیری و کارزار توقف تاجیک‌کُشی

در آغاز، حکومت سرپرست طالبان حمله‌های نیروهای وابسته به جبهه‌ی مقاومت را در ولایت پنجشیر، تخار و اندراب بغلان را قاطعانه رد کردند، اما پس از مدتی پرسنل نظامیِ زیادی به سمت دره‌ی پنجشیر سوق دادند. ادعاهای مبنی بر کشتار، شکنجه، لت‌وکوب و بدرفتاری غیرنظامیان در پنجشیر و اندراب که دو پایگاه‌ مهم جبهه‌ی مقاومت است، وجود دارد.

ویدیوها و عکس‌های منسوب به دره‌ی پنجشیر در میان کاربران شبکه‌های اجتماعی دست‌به‌دست می‌شود که نشان می‌دهد پرسونل نظامی طالبان با تجهیزات‌ شان حضور دارند. هرازگاهی چرخبال‌های طالبان نیز بر فراز آسمان پنجشیر و اندراب گشت‌زنی می‌کنند تا مکان‌های نیروهای جبهه‌ی مقاومت را کشف کنند.

برخی از افراد برجسته‌ی نظامی طالبان، جنگ در پنجشیر را رهبری می‌کنند. با اوج‌گیری درگیری‌ها در پنجشیر و اندراب، گفته می‌شود که حاجی مالی‌خان، معاون وزیر دفاع طالبان به پنجشیر سفر کرده است. شماری از افراد طالبان در توییتر عکسی از سفر این مقام طالبان نشر کرده‌اند.

به نظر می‌رسد که طالبان از پیامدهای منفی حمله‌های نیروهای وابسته به جبهه‌ی مقاومت در پنجشیر هراس دارند و از روزی می‌ترسند که موج حمله‌ها علیه شان در دیگر نقاط کشور شکل بگیرد و یا وضعیت از کنترل خارج شود و یا دشوار شود.

یک ویدیو در شبکه‌های اجتماعی نشر شده که نشان می‌دهد جنگجویان طالبان با قنداق تفنگ ساکنان پنجشیر را لت‌وکوب می‌کنند؛ اتهام آنان همکاری با جبهه‌ی مقاومت است.

محمد رحیم ۲۵ ساله از ساکنان پنجشیر است. او به روزنامه اطلاعات روز روایت می‌کند که طالبان شمار زیادی از نیروهای ویژه‌ی‌شان را به این ولایت فرستاده‌اند و هرازگاهی بازرسی خانه‌به‌خانه در بخش‌های مظنون به همکاری با جبهه‌ی مقاومت جریان دارد.

او از طالبان می‌خواهد که مانع آزار و اذیت افراد غیرنظامی شوند: «هفته‌ی سختی در پنجشیر آغاز شد و جنگ شدید میان نیروهای جبهه‌ی مقاومت با طالبان در چندین بخش جریان داشت. طالبان کشته زیاد دادند و حالا می‌خواهند که جلو تلفات بیشتر خود را بگیرند.»

تصاویری در فضای مجازی به نشر رسیده که نشان می‌دهد طالبان اجساد کشته‌شدگان‌ شان را از طریق هلی‌کوپتر از پنجشیر منتقل می‌کنند.

اما تاکنون طالبان شمار تلفات شان را در جنگ‌های اخیر پنجشیر و اندراب مشخص نکرده‌اند.

منابع مردمی در اندراب بغلان مدعی هستند که شماری از غیرنظامیان از سوی طالبان در روستای «قاسان» تیرباران شده‌اند و حتا طالبان اجازه‌ی برپایی مراسم خاک‎‌سپاری آنان را نداده‌اند.

این منابع به روزنامه اطلاعات روز گفته‌اند که چهار غیرنظامی از سوی طالبان کشته شده‌اند.

واکنش طالبان

ذبیح‌الله مجاهد، معین وزارت اطلاعات و فرهنگ طالبان در حساب کاربری‌اش در توییتر بدون اشاره به جبهه‌ی مقاومت نوشته است که شماری از افراد مسلح سلاح‌های‌شان را در ولسوالی «دره» ولایت پنجشیر به زمین گذاشتند و به آنان تسلیم شده‌اند.

او شمار این افراد را مشخص نکرده و از واژه‌ی «باغی» به این افراد استفاده کرده است.

اما شماری از ساکنان پنجشیر به شرط افشا نشدن هویت‌شان به روزنامه اطلاعات روز گفته‌اند که افرادی که طالبان بازداشت کرده‌اند، هیچ ارتباطی با جبهه‌ی مقاومت ندارند.

به کاربردن واژه‌ی «باغی» به افراد منسوب به جبهه‌ی مقاومت با موجی از انتقادها در توییتر مواجه شده است.

«وهاب صدیقی» استاد پیشین دانشگاه هرات در پاسخ به ذبیح‌الله مجاهد نوشته است: «تا دیروز می‌گفتی، هیچ‌گپ در پنجشیر نیست، همه تبلیغات است. شما ظالمان مردم بی‌گناه را بازداشت، شکنجه و تیرباران می‌کنید، نام شان را باغی می‌گذارید.»

پس از درگیری میان نیروهای جبهه‌ی مقاومت با طالبان، عبدالحمید خراسانی، یک فرمانده محلی طالبان در پنجشیر به مردم بومی هشدار داده است که با جنگیدن در مقابل طالبان، خود را به دست خود «هلاک» نسازند.

او مانند سابق بر سرکوب نیروهای جبهه‌ی مقاومت تأکید دارد: «اگر عقل و منطق داری، عزت و آبروی خود را حفظ کن و بشین و از نظام اسلامی به‌خاطر خدا حمایت کن. تو سلاح برمی‌داری و بغاوت در برابر پرچم نظام اسلامی می‌کنی، سرکوب تو مشروعیت شرعی دارد.»

نیروهای تازه‌نفس طالبان به سمت پنجشیر در حرکت هستند.
نیروهای تازه‌نفس طالبان به سمت پنجشیر در حرکت هستند.
عکس: شبکه‌های اجتماعی

سربازگیری طالبان

گزارش‌های غیررسمی می‌رساند که طالبان از جوانان خوستی، قندهاری و هلمندی خواسته‌اند که به جنگ‌های پنجشیر و اندراب شرکت کنند.

سربازگیری از جوانان در دوران جنگ با نظام جمهوریت نیز از سوی طالبان صورت می‌گرفت. در آخرین ماه‌های حکومت سابق، شمار زیادی از ساکنان روستاهای افغانستان با تأثیرپذیری از تبلیغات طالبان برای سقوط شهرها اعزام شده بودند و پس از سقوط حکومت دست از جنگ کشیدند و به مناطق شان برگشتند.

تصور می‌شود که طالبان پتانسیل سربازگیری از مناطق پشتون‌نشین را دارند، اما منتقدان هشدار می‌دهند که اعزام جوانان پشتون‌تبار به پنجشیر، اندراب و تخار، شکاف قومی را بیشتر می‌کند.

شماری از شهروندان کشور به‌شمول فیروزاحمد، ساکن کابل از ساکنان ولایت‌های جنوبی و شرقی می‌خواهد که به جای شرکت در جنگ‌ پنجشیر و اندراب، در زمان حمله‌های هوایی و توپخانه‌ی پاکستان بر کنر و خوست واکنش نشان می‌دادند.

او به روزنامه اطلاعات روز گفت که افزایش تنش‌ها و کشتار غیرنظامیان در پنجشیر، نفرت تاجیک‌تباران را از طالبان بیشتر خواهد کرد: «افزایش نیرو در پنجشیر باعث خواهد شد که اختلافات قومی بیشتر شود. در گذشته بهانه‌ی طالبان این بود که کشورهای غربی در افغانستان حضور دارند، اما حالا که هیچ عسکر غربی نیست، چرا با شهروندان افغانستان می‌جنگند.»

توقف تاجیک‌کشی

با افزایش نیرو و تجهیزات نظامی طالبان در پنجشیر، اندراب و تخار، شماری از کاربران شبکه‌های اجتماعی به‌ویژه توییتر، هشتگ «نسل‌کشی تاجیک‌ها را بس کنید» را به‌ کار برده‌اند.

این کاربران از جامعه جهانی می‌خواهند که چشم خود را به روی رویدادهای افغانستان زیر سلطه‌ی طالبان نبندد و جلو آسیب به غیرنظامیان در پنجشیر و تخار گرفته شود.

داوود ناجی، مشاور پیشین شورای امنیت حکومت سابق در توییتر نوشت: «کشتن غیرنظامی و حتا کشتن فرد مسلحی که تسلیم شده و اسیر شده، جنایت جنگی است. طالبان به کرات این جنایات را مرتکب شده‌اند.»

آسیه حمزه‌ای، روزنامه‌نگار در توییتر نوشت: «امروز منِ هزاره، سراپا تاجیکم. روا نیست که در برابر جنایت جنگی و نسل‌کشی طالبان در پنجشیر، اندراب و تخار سکوت اختیار کنیم. فراموش نکنیم که کاین درد مشترک/هرگز جدا/درمان نمی‌شود.»

پیشتر در واکنش به کشتار «هدفمند هزاره‌ها»، هشتگ «نسل‌کشی هزاره‌ها را بس کنید» نیز در میان کاربران شبکه‌های اجتماعی ترند شده بود.

شماری از کاربران شبکه‌های اجتماعی به‌ویژه توییتر، هشتگ «نسل‌کشی تاجیک‌ها را بس کنید» را برای جلب توجه جهان به پنجشیر و ولایت‌های شمالی راه‌اندازی کرده‌اند.

ونت برانت، سفیر و رئیس نمایندگی اتحادیه اروپا در افغانستان گفته است که نگران گزارش‌ها مبنی بر کشتار و بدرفتاری با غیرنظامیان در پنجشیر است. او در توییتر نوشت که باید حکومت فراگیر در افغانستان شکل بگیرد.

با اوج‌گرفتن تنش‌ها در پنجشیر، توماس نیکلسون، نماینده ویژه‌ی اتحادیه اروپا برای افغانستان با سراج‌الدین حقانی، سرپرست وزارت داخله و امیرخان متقی، سرپرست وزارت خارجه‌ی طالبان دیدار کرده است.

آقای حقانی در دیدار روز (سه‌شنبه، ۲۰ ثور) با توماس نیکلسون گفته است که جهان نباید از هیچ گروه مسلح در افغانستان حمایت کند و طالبان بر بنیاد موافقت‌نامه‌ی دوحه به هیچ گروه اجازه نمی‌دهند که از افغانستان علیه دیگر کشورها استفاده کند.

او اطمینان داده است که دروازه‌ی گفت‌وگو به روی تمام مخالفان طالبان باز است.

اما در کنار جبهه‌ی مقاومت به رهبری احمد مسعود، چندین جبهه‌ی دیگر جنگی علیه طالبان به فعالیت آغاز کرده است. این جبهه‌ها بر افزایش حمله‌های‌شان بر مواضع طالبان تأکید دارند.