اطلاعات روز

فروپاشیِ ارتش افغانستان؛ فقدان اطلاعاتی رهبران افغان و توافق‌نامه‌ی رمزآلود دوحه

نویسنده: کورتنی کوبه

در یک جلسه‌ی توجیهی با اشرف غنی، رئیس‌جمهور وقت افغانستان در ۹ اپریل ۲۰۲۱، مقامات امنیتی این کشور خبری مهم به او دادند: ایالات متحده قصد داشت عقب‌نشینی کامل نظامی را اعلام کند. اما غنی پس از آن که معاون رئیس‌جمهور وقت به او گفت که این «نقشه‌ امریکا» است، به این اطلاعات اهمیتی نداد.

اطلاعات ارایه شده در جلسه‌ی توجیهی بسیار دقیق بود. پنج روز بعد، رئیس‌جمهور جو بایدن تصمیم خود را برای آغاز خروج نیروهای امریکایی از افغانستان در اول ماه می اعلام کرد.

این بخش از شرح وقایع که به صورت گزارش توسط بازرس ویژه برای بازسازی افغانستان (سیگار) توضیح داده شده، بر بی‌اعتمادی و ناکارآمدی حاکم بر دولت افغانستان قبل از فروپاشی آن در تابستان گذشته تأکید می‌کند.

در این گزارش آمده که ارتش این کشور تا حد زیادی به دلیل از دست دادن حمله‌های هوایی ایالات متحده در حمایت از افغان‌ها قادر به محافظت از خود نبود.

یکی از فرماندهان پیشین فرماندهی عملیات ویژه‌ی مشترک در افغانستان به سیگار گفت: «۹۸ درصد حمله‌های هوایی ایالات متحده در طول شب متوقف شد.»

در سال ۲۰۱۹، ایالات متحده هفت هزار و ۴۲۳ حمله‌ی هوایی انجام داد، اما در سال ۲۰۲۰ نیروهای امریکایی تنها یک‌ هزار و ۶۳۱ حمله انجام داد که تقریبا نیمی از آن‌ها قبل از امضای توافق‌نامه‌ی صلح ایالات متحده با طالبان در فبروری ۲۰۲۰ رخ داده است.

بدون حمایت ایالات متحده از عملیات تهاجمی، ارتش افغانستان مجبور شد تا عمدتا در سراسر کشور در مواضع دفاعی قرار گیرد. بر اساس توافق با طالبان، هواپیماهای امریکایی نمی‌توانستند گروه‌های طالبان را که در فاصله‌ی حدود ۵۰۰ متری منتظر بودند، هدف قرار دهند و این به طالبان در هدف قرار دادن واحدهای نظامی افغانستان برتری می‌داد.

توافق ایالات متحده با طالبان هم‌چنین به مشکلات روحی در ارتش و پولیس افغانستان دامن زد. این گزارش به نقل از یکی از فرماندهان ارتش افغانستان می‌گوید که سربازان عادی به دلیل روحیه‌ی ضعیف، مستعد معامله‌گری با طالبان بودند.

پس از فروپاشی دولت افغانستان در آگست ۲۰۲۱، رهبران نظامی ایالات متحده بارها فقدان اراده برای مبارزه و رهبری را علی‌رغم هزینه‌ی دو تریلیون دالری ایالات متحده برای جنگ و ملت‌سازی در طول ۲۰ سال، دلیل شکست معرفی کردند.

رئیس‌جمهور بایدن در ۱۶ آگست ۲۰۲۱ گفت: «ما نیروی نظامی افغانستان را با حدود ۳۰۰ هزار نیرو، بسیار مجهز آموزش دادیم و تجهیز کردیم؛ نیرویی بزرگ‌تر از نیروی نظامی بسیاری از متحدان ما در ناتو. ما به آن‌ها هر فرصتی برای تعیین آینده‌‌ی‌شان دادیم، چیزی که ما نتوانستیم برای آن‌ها فراهم کنیم اراده‌ی مبارزه برای آن آینده بود.»

این گزارش می‌گوید که توافق صلح بین ایالات متحده و طالبان باعث ایجاد بی‌اعتمادی و عدم اطمینان در میان افغان‌ها شد، تا حدی به این دلیل که بسیاری از بخش‌های آن علنی نشد و حتا با دولت افغانستان به اشتراک گذاشته نشد.

یک جنرال سابق افغان گفت که ایالات متحده اساسا نقش یک داور را برعهده گرفت و نظاره‌گر جنگ دولت افغانستان و طالبان بود، چیزی که او آن را «یک بازی آزاردهنده» ‌خواند. فقدان اطلاعات هم‌چنین به طالبان اجازه داد تا در مورد این توافق‌نامه تبلیغات و اطلاعات نادرست منتشر کنند، از جمله متقاعد کردن پولیس محلی و واحدهای نظامی مبنی بر این‌که ایالات متحده مناطق را به طالبان واگذار کرده و آن‌ها باید پست‌های خود را رها کنند.

این گزارش هم‌چنین نشان می‌دهد که دولت افغانستان نسبت به کاستی‌های لوجستیکی و پشتیبانی ارتش آگاه نبودند، به‌طوری که یک مقام ارشد افغان به نقل از یک مقام ارشد دیگر افغان گفت که نزدیک‌ترین مشاوران غنی نمی‌دانستند که ارتش آن‌ها نمی‌تواند از خود حمایت کند تا زمانی که بایدن اعلام کرد همه نیروهای ]ایالات متحده[ افغانستان را ترک خواهند کرد.

گزارشی که روز سه‌شنبه منتشر شد، تصویری از سقوط نیروهای امنیتی افغانستان ارایه می‌کند. انتظار می‌رود که نسخه‌ی نهایی در پاییز امسال منتشر شود.