فرهاد خراسانی
دیروز رییس جمهور احمدزی به مناسبت بزرگ‌داشت از روز معلم از طالبان و سایر مخالفان دولت خواست که دست از جنگ بردارند، از صلح حمایت کنند و فرزندان خویش را از تعلیم و تربیه محروم نسازند. او در این مراسم گفت که صلح آرزوی هر کودک افغانستانی میباشد. سالانه پنج میلیارد دالر هزینه‌ی تأمین امینت در کشور میباشد. در صورتی که این مشکل حل شود، می‌خواهیم سالانه این پنج میلیارد دالر را در عرصه‌ی تأمین امنیت، صحت و ساخت و ساز به مصرف برسد و برنامه‌های آموزشی کشور باید تغییر کرده و بتواند نیروی انسانی قوی را تقدیم جامعه نماید. اکنون فارغان صنف دوازدهم فرصت کاری نمی‌یابند. افغانستان نیازمند نیروی قوی انسانی میباشد. رییس جمهور به معلمان کشور وعده داده که یکی برنامه‌های او در پنج سال آینده، بهبود کیفیت معارف کشور میباشد و تا شش ماه آینده در زمینه‌ی اصلاح قوانین، حقوق متناسب به وضعیت و محل کار و توزیع زمین برای خانه‌ی مسکونی و اصلاح شیوه‌ی استخدام معلمان کار خواهد کرد.
تغییر در وضعیت معارف و باز شدن دروازه‌های مکاتب از بزرگ‌ترین دست‌آوردهای سیزده سال گذشته میباشد. اما خدمات در عرصه‌ی معارف کشور با توجه به از بین رفتن شالوده‌ی نظام معارف کشور از اثر بیش از سی سال جنگ دوام‌دار، هنوز هم بسنده و کافی نیست. در بسیاری ولایت‌های کشور به‌خاطر سطح پایین فرهنگی و تسلط طالبان، کودکان و نوجوانان واجد شرایط مکتب رفتن از فرصت آموزش و پرورش محروم می‌باشند و نمی‌توانند درس بخوانند. این جوانانی که از تحصیل محروم می‌باشند، با دو سرنوشت رو‌به‌رو میشوند. یک، به‌خاطر فقر و نا‌آگاهی به‌طور کلی از آموزش محروم می‌شودن و مجبور میشوند برای تأمین نیازهای زندگی خود و خانواده‌های‌شان کار کنند و به شغل کارگری رو بیاورند و دوم، دسته‌ای از این‌ها شکار گروه‌های افراطی-مذهبی میشوند و سر از مدارس افراط‌گرایی مذهبی درمی‌آورند و طالبان و تندروان مذهبی آن‌ها را آموزش‌های افراط‌گرایی مذهبی داده و از آن‌ها برای انجام علمیات‌های انتحاری کار می‌گیرند.
یکی از نارسایی‌های مهم در مورد نهاد معارف کشور که در سیزده سال به آن توجه نشده است، بهبود کیفیت در معارف میباشد و کدام برنامه‌ی کارشناسانه برای بلند بردن کیفیت معارف تا هنوز تطبیق نگریده است و در زمینه‌هایی چون مدیریت آموزشی، تربیه‌ی کادر‌های مسلکی و توزیع عادلانه‌ی خدمات معارف در سر‌تا‌سر کشور و ساختن ساختمان‌های مکاتب کار اساسی نشده است و این‌ها از جمله‌ی ضرورت‌های جدی می‌باشند که باید دولت جدید به آن توجه کرده و در آن زمینه‌ها تغییرات لازم را به‌و‌جود آورد.
در بسیاری جاها دانش‌آموزان بر علاوه‌ی این‌که از نبود مواد درسی و معلم مسلکی رنج می‌برند، در زیر خیمه‌ها و در مکان‌های نامناسب مصروف آموزش می‌باشند. این دانش‌آموزان در چنین شرایط نمی‌توانند مطابق به شرایط روز پرورده شوند و به عنوان یک نیروی انسانی توان‌مند و ماهر به جامعه تقدیم شوند. از همین جهت است که سالانه هزارها دانش‌آموز‌ی که از مکتب‌های کشور فارغ میشوند، به‌خاطری که در دوره‌ی مکتب به علت نارسایی‌هایی که در نظام آموزشی وجود دارند، به گونه‌ای که انتظار می‌رود، پرورنده نمی‌شوند. مسئله‌ی اصلی در این خصوص این میباشد که این مشکل به گونه‌ی چشم‌گیر عمومیت دارد و تمامی مکتب‌های کشور، در شهرها و روستا‌ها، با این افت تحصیلی مواجه می‌باشند.
پس آن‌چه رییس جمهور کشور از آن یاد کرده است و می‌خواهد که در پنج سال آینده بیش‌ترین توجه را به بالا بردن کیفیت معارف و صحت نماید، امیدوار کننده است. اگر رییس جمهور کشور در پنج سال آینده بتواند کارکرد نهادهای آموزشی را بهبود بخشد و زیرساخت‌های معارف را بسازد و شیوه‌های مدیریت نظام آموزشی را اصلاح کند، با توجه به علاقه‌مندی جامعه به تحصیل و درک از ضرورت آن، کارکرد نظام معارف کشور بهبود می‌یابد و می‌تواند در زمینه‌ی توان‌مندی نیروی انسانی جامعه کارکرد شایسته‌ای داشته باشد. همه‌ی این امیدواری‌ها زمانی تحقق می‌یابند که به آن‌چه شعار داده می‌شود، عمل شود.