پولهای مندرسشده در حال حاضر در کشور به یک معضل بزرگ تبدیل شده است؛ اما توزیع این پولها به آموزگاران، در کنار مشکلات آنها مشکل دیگری است که به آن افزوده شده است.
مسئولین طالبان در ولایت فاریاب تصمیم گرفتهاند به هر نحوی که شده این پولها گردش کند و به کسانی که با این پولها مشکل داشته باشند هشدار دادهاند که با آنها برخورد قانونی صورت میگیرد.
شماری از آموزگاران در این ولایت از توزیع پولهای غیرچلِش بهعنوان بخشی از معاش شان شکایت کرده میگویند که آموزگاران قشر فقیر در جامعه هستند و اندک معاشی که دارند، نصف آن را پولهای مندرسشده و غیرچلش دریافت میکنند که جفا در حق این قشر میباشد.
شکورالله (مستعار)، یکی از آموزگارانی است که روزانه چندین کیلومتر مصافه را طی کرده و در یک روستا به دانشآموزان تدریس میکند. او به روزنامه اطلاعات روز میگوید که حدود هشت هزار افغانی معاش دارد که سه هزار این پول را به تیل موترسایکل خود مصرف میکند و پنج هزار دیگر مصرف حداقلیاش را هم پوره نمیکند.
بهگفته این آموزگار، حداقل سه هزار این معاش را پول مندرسشده و غیرچلش دریافت میکند که واقعا در حق شان جفا است.
محمدامین، یکی دیگر از آموزگاران این ولایت میگوید از سه ماه قبل که معاش دریافت کرده، بخشی از معاشش که پولهای فرسوده است در جیبش است و کسی در بازار آن را نمیگیرد.
وی میگوید پولهای که بهعنوان معاش دریافت میکند حتا بانکها آن را در بل برق نمیپذیرند و خود کابل بانک که آن پولهای مندرسشده را توزیع میکند بعدا پولهای توزیعشدهی خود را دوباره نمیپذیرد؛ چون خیلی فرسوده و غیرقابل چلش میباشد.
محمدامین میگوید: «بهخاطر تدریس به دانشآموزان یک مکتب روزانه بیشتر از ۳۰ کیلومتر را با موترسایکل میروم. معاشم ۷۶۰۰ افغانی است. حدود سه هزار اش را پولهای کهنه دریافت میکنم. کسی در بازار نمیگیرد. خود بانکها پول دادهاش را دوباره نمیگیرد. خیلی به عذاب هستم و نمیدانم به کجا شکایت کنم.»
خالد علی، خزانهدار نمایندگی کابل بانک فاریاب به روزنامه اطلاعات روز گفت، پولهای که فعلا در بازار در حال گردش است پول مندرس گفته نمیشود چون پول تازه در افغانستان وجود ندارد و نظر به مکتوب د افغانستان بانک، پول کهنه وجود ندارد و همه پولها قابل چلش است.
بهگفته آقای علی، تا چند ماه قبل بانکهای وابسته به حکومت طالبان پولهای مندرسشده را بهخاطر حریق جمعآوری میکردند اما متوجه شدند که حکومت طالبان را کسی به رسمیت نمیشناسد و بازار به کمبود پول کاغذی دچار میشود. بنا مجبور شدند که دوباره پولهای کهنهی جمعشده را وارد بازار نماید و قابل چلش اعلام کند. از همین سبب نظر به مکتوب د افغانستان بانک، پولهای مندرسشده را به آموزگاران توزیع میکنند.
در همین حال عتیقالله، معاون نمایندگی د افغانستان بانک فاریاب که با حضور نماینده بانکهای خصوصی و صرافان فاریاب صحبت میکرد، گفت تا زمانی که شکل ظاهری پولهای که در بازار در حال گردش هستند قابل چلش (شناسایی) است، باید هیچکس این پولها را رد نکند. در غیرآن، این افراد به ارگانهای امنیتی و عدلی معرفی میشوند.
بهگفته معاون نمایندگی د افغانستان بانک فاریاب، نظر به وضعیت کشور پولهای که در بازار در گردش است باید قابل چلش باشد و اعتراض کسی را هم نمیشنوند.
در همین حال بانک مرکزی افغانستان با نشر اعلامیه و با چسپاندن پوسترها در بازارهای ولایتها، پولهای کهنه و مندرس را قابل چلش اعلام کرده که مشکلات مردم را بیشتر از پیش زیاد ساخته است. از طرفی، هیچ ارگانی در کشور به این مشکلات مردم رسیدگی نمیکند.