مسئولان محلی طالبان در دایکندی در حالی روند جمعآوری عُشر را از نزد باشندگان این ولایت آغاز نمودهاند که ۹۷ درصد باشندگان این ولایت زیر خط فقر زندگی میکنند. مردم دایکندی جمعآوری عشر و زکات را در شرایط کنونی ظلم آشکار و خلاف اصول دینی و مذهبیشان میپندارند.
باشندگان دایکندی اکثریت شان شیعهمذهب و پیرو فقه جعفری میباشند و میگویند که در مذهب آنان چیزی بهنام عشر وجود ندارد. لذا پولهایی که تحت عنوان عشر از نزد آنان جمعآوری میشود بدون رضایت آنها است.
باشندگان این ولایت میافزایند، در شرایط کنونی که فقر و بیکاری، تنگدستی و خشکسالی بیداد میکند، بهجای اینکه حاکمان فعلی در صدد حمایت مردم باشند، چشم به جیب مردم نادار دوخته و به بهانههای مختلف هزینههای سنگینی را بالای مردم اعمال میکنند. بهگفته مردم، مطابق به دستورات دینی و مذهبی، عشر متعلق افراد فقیر و بیبضاعت میباشند و نباید به حاکمان تعلق بگیرد.
وضعیت اقتصادی مردم دایکندی چگونه است؟
متوقف بودن پروژههای انکشافی، نبود اشتغال، فرار سرمایهها از کشور، افزایش بهای مواد غذایی و سوختی، عدم کنترل بازار توسط حاکمان فعلی، توزیع ناعادلانه کمکها، نبود نظام پاسخگو، خشکسالیهای پیاپی، سرازیر شدن سیلابها و از همه مهمتر حاکمیت طالبان باعث شده است دامنهی فقر و تنگدستی میان مردم به میزان بالایی گسترش یابد، کسبوکار و منابع عایداتی مردم به صفر تقرب نماید و در حقیقت نان از دسترخوان مردم برچیده شود.
دایکندی از جمله ولایاتی محروم، کوهستانی و کمتر انکشافیافته افغانستان میباشد که اکثریت مردم آن از طریق زراعت و مالداری امرار معیشت مینمایند؛ اما خشکسالیهای پیاپی، سیلابهای ناگهانی و حاکمیت طالبان تمام داشتههای مردم را به طرف نابودی سوق داده است. طبق گفتههای منابع رسمی حکومتی، دامنه فقر در این ولایت بهگونهی کمپیشنهای افزایش یافته و براساس آمارها، بیش از ۹۷ درصد مردم دایکندی زیر خط فقر زندگی مینمایند و شماری هم بهدلیل فقر و تنگدستی و تهدیدات طلبان دیار مهاجرت را به پیش گرفتهاند.
محمد، باشنده خدیر ولسوالی خدیر دایکندی میگوید از یک روستای کوچک شان حدود ۲۵ خانواده بهدلیل خشکسالی و فقر و بیکاری به کشورهای ایران و پاکستان آواره شدهاند. این باشنده محل هشدار میدهد که اگر کمکها به مردم ساحات دوردست فرستاده نشود، در زمستان پیش رو فاجعه انسانی رخ خواهد داد.
علیاکبر ۴۵ ساله، یکی دیگر از باشندگان مرکز ولایت دایکندی میباشد. او با حاکمیت طالبان شغلاش را از دست داد و فعلا بهکارهای شاقه روی آورده است. وی با گلوی پر از بغض میگوید که در دوران جمهوریت روزانه ۴۰۰ افغانی درآمد داشته است، اما حالا روزها «سرچوک» منتظر میماند اما کسی او را در بدل ۱۰۰ افغانی هم بهکار نمیبرد تا نان خشک شبانه خانوادهاش را پیدا کند.
این مرد روایتی تلخی از زندگی کنونی خویش و همسایههایش دارد و میافزاید، کسانی را میشناسد که در این شبوروزها نانی برای خوردن ندارند.
خشکسالی و کاهش فرآوردههای زراعتی
باشندگان دایکندی میگویند بهدلیل خشکسالیهای پیاپی و سیلابهای ناگهانی تمام فرآوردههای زراعتی و باغی آنان به صفر تقرب نموده و حتا در اکثریت جاها مردم هماکنون دسترسی به آب آشامیدنی صحی ندارند.
با این حال، مسئولان ریاست زراعت طالبان در دایکندی نیز میپذیرند که به دلایل خشکسالی، سیلابهای ناگهانی و شیوع امراض نباتی، فرآوردههای زراعتی مردم دایکندی کاهش چشمگیری داشتهاند.
قنبر (مستعار)، باشنده روستای قخور ولسوالی پاتو دایکندی میگوید که افراد مسلح طالبان ساکنان این روستا را تهدید کردهاند که هرچه فوری برای آنها ۲۰ خروار گندم و ۱۰ خروار بادام جمعآوری کرده و تحویل دهند.
منبع افزود: «طالبان به باشندگان این قریه هشدار دادهاند که اگر این مقدار گندم و بادام را جمعآوری نکنند و برایشان ندهند، آنها به زور این کار را خواهند کرد.»
بهگفته وی، شماری از بزرگان قخور این موضوع را با دفتر والی دایکندی شریک ساخته و به مسئولان محلی طالبان گفتهاند که مردم در شرایط سخت اقتصادی توانایی پرداخت این مقدار هزینه را ندارند اما کسی به شکایتنامه آنها توجه نکرده و با «لحن خشونتآمیز» به بزرگان این روستا گفتهاند هر چیزی که از شما خواسته شده را باید پرداخت کنید.
منبع میگوید پیش از این نیز چندین بار طالبان از روستای قخور به شکل اجباری گندم، بادام و پول نقد جمعآوری کردهاند که اینبار آنان بهدلیل فقر و تنگدستی قادر به پرداخت ۳۰ خروار گندم و بادام به طالبان نیستند.
با این حال، یکی از باشندگان ولسوالی میرامور دایکندی نیز از آغاز جمعآوری عشر و زکات در این ولسوالی خبر میدهد. او میگوید طالبان هر شورای انکشافی را موظف ساختهاند که از ۵۰ الی۶۰ سیر گندم جمعآوری نمایند.
بهگفته وی، تاکنون از نزد هزار خانواده عشر جمعآوری شده و هیأت نیز موظف گردیده است تا از تمام ساحات میرامور عشر جمعآوری کنند.
عوض، یکی از دهاقین ولایت دایکندی به روزنامه اطلاعات روز میگوید که بحران خشکسالیِ چند سال اخیر تمام زحمات چندینساله و داشتههای زراعتیاش را از بین برده است.
او میگوید سالهای گذشته از دریچه زراعت بهخصوص بادام بیش از ۶۰۰ سیر محصول بدست میآورد، اما حالا تمام درختان مثمراش بهدلیل عدم دسترسی به آب به خشکیدن گراییده است.
وی با نگرانی میافزاید که حالا طالبان در چنین شرایط یک هزینه سنگنیی را روی دوش مردم گذاشتهاند.
در عین حال، منابع حکومتی به روزنامه اطلاعات روز میگویند که ریاست زراعت طالبان در دایکندی روند جمعآوری عشر را در تمام ولسوالیهای دایکندی آغاز نمودهاند.
عدم شفافیت در جمعآوری و مصرف عشر
با آنکه روند جمعآوری عشر و زکات با حاکمیت طالبان شروع شده است و در فصلهای مختلف از محصولات زراعتی جمعآوری میگردد، اما از میزان مصرف آن خبری نیست.
مردم دایکندی میگویند، سال گذشته طالبان عشر و زکات سنگینی از مردم جمعآوری نمودند، اما از مقدار جمعآوریشده و ساحات مصرف آن هیچ پاسخگویی به مردم ندارند.
اسنادی که در اختیار روزنامه اطلاعات روز قرار گرفته نشان میدهند که طالبان سال گذشته پول هنگفتی از دریچه عشر و زکات از مردم دایکندی جمعآوری کرده و این مبلغ میان والی و ریاست زراعت طالبان تقسیم شده است. براساس این سند، طالبان مبلغ نُه میلیون و ۶۴۰ هزار و ۶۲ افغانی و شش میلیون و ۲۲۳ هزار و ۷۳۲ کلدار از بابت عشر از نزد مردم جمعآوری کرده بودند.
در جریان سال روان تاکنون مبالغ جمعآرویشده از دریچه عشر و زکات مشخص نشده است، اما مردم از عدم شفافیت در روند جمعآوری شکایت دارند. بهگفته مردم، طالبان در بعضی ساحات از مردم پول نقد و بعضی ساحات گندم و بادام جمعآوری نمودهاند.
مردم دایکندی میگویند که گروه طالبان از بعضی ساحات از هر خانواده ۵۰۰ تا۱۰۰۰ افغانی و در بعضی دیگر گندم و بادام جمعآوری نمودهاند.
افزایش بهای مواد غذایی و سوختی
برعلاوه خشکسالی، فقر و بیکاری، افزایش بهای مواد غذایی و سوختی معضل کلانی دیگری است که باشندگان دایکندی را در تنگنا قرار داده است. بهگفته باشندگان دایکندی، بازارهای این ولایت از سوی مسئولان حکومتی هیچگاه کنترل نمیگردد و این موضوع باعث شده که گرانفروشی به اوج خود برسد.
در حال حاضر دو بوری آرد که ۱۰۰ کیلو وزن دارد به ۵۸۰۰ افغانی، یک روغن ۱۰ لیتره به ۱۶۵۰ افغانی، یک بشکه روغن ۱۶ لیتره به ۲۶۵۰ افغانی و یک بوری برنج ۲۵ کیلوی به ۲۵۰۰ افغانی و همچنان یک لیتر دیزل به ۱۳۰، یک لیتر پطرول به ۱۱۰ و یک کیلو گاز مایع به ۸۵ افغانی به فروش میرسد.
رد در خواست شورای علمای دایکندی مبنی برکاهش و متوقف کردن جمعآوری عشر توسط طالبان
اعضای شورای علمای دایکندی نیز در جریان هفتهی گذشته با والی طالبان در این ولایت دیدار داشته و از جمله مشکلات خشکسالی، فقر و بیکاری و مسأله جمعآروی عشر و زکات با وی مطرح و خواهان رفع یا تخفیف آن شدند، اما والی طالبان به درخواست شورای علمای دایکندی پاسخ رد داده و گفته است که مسأله جمعآوری عشر فرمان عمومی بوده و قابل لغو نیست.
والی طالبان به اعضای شورای علمای دایکندی گفته است، با توجه به مشکلات و فقر مردم، با مسئولان مرکزی امارت طالبان در سفری که به کابل داشته صحبت نموده و اجازه جمعآوری نصف عشر را گرفته است.
در عین حال، برنامه انکشافی سازمان ملل متحد در یک بیانیه، وضعیت فقر را در افغانستان تأسفبار خوانده و هشدار میدهد که حدود ۹۷ درصد مردم زیر خط فقر زندگی میکنند. افغانستان در دودهه اخیر چنین نرخ فقر را تجربه نکرده است. این بالاترین رقم نرخ فقر است که حداقل در دودهه اخیر مردم این کشور تجربه میکنند. براساس این تخمین، از میان ۴۰ میلیون ساکن این کشور، فقط ۱.۲میلیون تن توانایی مالی جهت رفع نیازهای اولیه زندگی خویش را دارند. بقیه ۳۸.۸ میلیون تن توانایی مالی برای رفع نیازهای اساسیشان را از دست دادهاند.