نامه‌ی زنان افغانستان به گروه طالبان در پیوند به تعلیم و تحصیل دختران

اسلام دین عدل و انصاف و مخالف هر نوع تبعیض می‌باشد ولی از اعمال اداره‌ی شما (طالبان) هویدا است که از این اصل دینی چشم‌پوشی نموده‌اید؛ خصوصا ایجاد موانع در برابر تعلیم و تحصیل زنان و دختران که از زمان پیامبر اسلام تا اکنون سابقه ندارد، نمونه بارز بی‌عدالتی و تبعیض می‌باشد. این واضح و مبرهن است که تعلیم بالای مرد و زن مسلمان فرض است چنانچه پیامبر اسلام می‌فرماید: «طلب العلم فريضة على كل مسلم».

تعلیم یکی از اهداف بزرگ رسالت انسان بر روی زمین است، تعلیم از جمله حقوق اساسی و اولی انسان‌ است که بدون آن شناخت خود و خالق‌اش برایش ممکن نیست. علم در حقیقت اساس و بنیاد تمام حقوق و وجایب دینی و دنیوی را تشکیل دهد. علم بدون تعلیم و تعلم بدست نمی‌آید؛ از این جهت انسان به کسب آن مکلف و ملزم می‌باشد. این در حالی است که اداره‌ی شما روزبه‌روز عرصه‌های تعلیم را به بهانه‌های مختلف دینی فرهنگی و تخنیکی بالای زنان افغانستان محدودتر ساخته است. طوری که بعد از مسدود نمودن مکاتب دخترانه‌ی بالاتر از صنف ششم، حال در اقدام تازه دروازه‌های دانشگاه‌ها و مؤسسات تحصیلات عالی را نیز بر روی زنان افغانستان مسدود ساخته‌اید و هیچ دلیل قناعت‌بخشی برای ملت افغانستان و به‌خصوص زنان به‌عنوان نصف پیکر جامعه ارائه نکرده‌اید، که موجب اقناع آنان شود و تأثیرات ناگوار آینده را جبران کرده بتواند.

به لحاظ دینی اولین خطاب خداوند به مخلوقش امر به خواندن است، طوری که می‌فرماید: «اقْرَأْ وَرَبُّكَ الْأَكْرَمُ الَّذِي عَلَّمَ بِالْقَلَمِ». (العلق: ۳) ترجمه: «بخوان که پروردگار تو نهایت مهربان است، ذاتی است که به‌وسیله‌ی قلم علم آموخت.» همچنان درباره‌ مقایسه‌ی دانشمندان و علما با آنانی‌ که علم ندارند چنین تصریح می‌نماید: «قُلْ هَلْ يَسْتَوِي الَّذِينَ يَعْلَمُونَ وَالَّذِينَ لَا يَعْلَمُونَ…». (الزمر: ۹) ترجمه: «آیا کسانی که می‌دانند با کسانی که نمی‌دانند برابر و مساوی اند؟» در حالی‌که هرگز برابر نیستند، زیرا دانشمندان و علما در روشنایی علم و معرفت به سعادت و خوشبختی دارین نائل می‌آیند اما آنانی‌که نمی‌دانند و در تاریکی جهل اند چگونه راه خوشبختی خویش را در دنیا و زندگی بعد از مرگ بیابند. آیه ۲۸ سوره فاطر، خوف از خداوند را منوط به بندگان دانا کرده و می‌فرماید: «إِنَّمَا يَخْشَى اللَّهَ مِنْ عِبَادِهِ الْعُلَمَاءُ». ترجمه: «تنها بندگان دانا و دانشمند از خدا می‌ترسند.» در آیه ۴۳ سوره عنکبوت خداوند علما را از جمع مردم به صفت درک، فهم و دانایی مشخص می‌سازد، طوری که می‌فرماید: «وَتِلْكَ الْأَمْثَالُ نَضْرِبُهَا لِلنَّاسِ وَمَا يَعْقِلُهَا إِلَّا الْعَالِمُونَ». ترجمه: «این مثال‌های است که ما برای مردم بیان می‌کنیم؛ نمی‌دانند آن را مگر علما.» و همچنان حدیث مشهور تصریح می‌دارد در مورد افعالی که بعد از مرگ برای انسان فایده می‌رساند یکی آن هم آموختن علم است، طوری که پیامبر اسلام گفته است: «إذا مَاتَ الإِنْسَانُ انْقَطَعَ عَنْه عَمَلُهُ إِلَّا مِن ثلاثة: صدقَةٍ جَارِيَةٍ، أو عِلْمٍ يُنْتَفَعُ بِهِ، أَوْ وَلَدٍ صَالِحٍ يَدْعُو له». (صحیح مسلم، شماره حدیث ۱۹۱) ترجمه: «وقتی که انسان فوت می‌کند اعمال وی قطع می‌شود مگر سه چیز: صدقه جاریه، علمی که از آن بهره گرفته شود و فرزند صالح که باعث دعا برای والدین گردد.»

تمام نصوص شرعی که در رابطه به فضیلت علم و علما و تعليم و تربيه تذکر یافته بدون شک مرد و زن را شامل می‌شود. هیچ دلیلی وجود ندارد که زنان از این امر مستثنا باشند. تا هنوز کسی هم چنین ادعایی نکرده است که این نصوص شرعی مختص به مرد‌ها است. از جانب دیگر، در عصر نبوت، صحابه و تابعین نصوص متذکره را به‌طور عملی تفسیر و تشریح نموده‌اند، که جای برای بحث باقی نمی‌ماند. شخصیت علمی عایشه، زن پیامبر اسلام که بالاتر از دو هزار حدیث را روایت کرده و در مسائل مختلف فقهی فتوی صادر نموده دال بر مدعای ما است.

از بررسی نصوص شرعی، عملکرد پیامبر اسلام، صحابه کرام، تابعین و نظریات پیشوایان مذاهب بزرگ اسلامی، علما و دانشمندان به اثبات می‌رسد که زن و مرد منحيث انسان دارای حقوق و وجایب بوده و جهت پیشبرد وظیفه‌ی بزرگ رسالت انسانی به تعلیم نیاز دارد و به آموختن آن مکلف می‌باشد.

بعضا از طرف شما موضوع عرف و عنعنه دلیلی برای محرومیت زنان از تعلیم عنوان می‌شود. اگر هدف از عرف و عنعنه تفکر و موقف مخالف برخی افراد محدود بی‌خبر از دین در مناطق عقب‌مانده از علم و دانش کشور باشد که در مخالفت صریح با تمام آیات و روایات یاد شده قرار دارد. بنا این مکلفیت شما است که رواج‌های ناپسند و خلاف شریعت را با موقف شرعی اصلاح بسازید. الا ملت افغانستان در طول تاریخ طرفدار تعلیم زنان بوده/است. زنان در طول تاریخ کشور سهم فعالی در عرصه‌ی تعلیم و تعلم داشته که نمی‌توان نقش برازنده‌ی گوهر شاد بیگم، سلطان رضیه، رابعه بلخی، زرغونه، عایشه درانی، میرمن زینب، نازو انا، زرغونه انا، لوی ادی، غازی ادی، میرمن عینو و امثالهم را نه تنها در عرصه‌ی شعر، ادبیات و نویسندگی بلکه در سیاست و رهبری جامعه فراموش کرد. از جانب دیگر، به رؤیت دیتابیس وزارت معارف و تحصیلات عالی، موجودیت اسامی میلیون‌ها دانش‌آموز و دانشجوی دختر و پسر در مکاتب و دانشگاه‌های کشور، نمایانگر تصمیم مردم افغانستان است. قابل یادآوری است که زن در عرف و عنعنه افغانی از احترام ویژه‌ برخوردار است. تا جایی که به پاس احترام و هموار کردن چادر یک زن، از انتقام و خونریزی در قبیله‌ها جلوگیری صورت گرفته است. اما شما حالا با هتک حرمت آنان را لت‌وکوب نموده و زندانی می‌سازید که خلاف تمام موازین شرعی و اخلاقی بوده و در عرف و عنعنه‌ی کشور جای ندارد. لذا گفته می‌توانیم که تقاضای عرف و عنعنه پسندیده‌ی مردم افغانستان این است که اولادهای‌شان طبق موازین شرعی از تعلیم محروم نشوند. راه روشنایی به‌روی‌شان باز باشد و از تاریکی‌های جهل و نادانی نجات یابند چون تمام مشکلات کنونی ما از بی‌سوادی منشأ گرفته است. اما اگر تازیانه و قمچین زدن شما ادامه پیدا کند، ترس آن می‌رود که مصداق همان قول پیامبر اسلام قرار گیرید که می‌گوید: «گروهی اهل دوزخ اند که قمچین‌های مانند دم‌های گاو در دست دارند و مردم را با آن لت‌وکوب می‌کنند.» (صحیح مسلم، حدیث: ۲۸۷۵)

دلیل دیگر اداره‌ی شما مشکلات تخنیکی است که برای به تعویق انداختن تعلیم و تحصیل دختران تا امر ثانی عنوان کرده‌اید که هیچگاه قناعت مردم افغانستان را فراهم کرده نتوانسته است. زیرا نخست تعلیم دختران در افغانستان به‌خصوص تا صنف دوازدهم از دیر زمان به‌شکل غیرمختلط جریان داشته که هیچگونه مشکل شرعی و عرفی هم نداشته و ندارد. ثانیا تحصیلات عالی و و نیمه‌عالی هم در این اواخر به خواست شما در صنوف جداگانه تنظیم شده‌اند. موضوع امنیت و مصئونیت که یکی از مشکلات جدی برای فامیل‌ها هم شمرده می‌شد در حاکمیت شما نباید قابل نگرانی باشد؛ زیرا شما ادعا دارید که امنیت کامل را آورده‌اید. اگر امنیت کامل باشد و خوف به‌جز از خداوند از چیزی دیگری برای مردم نباشد، بنا زنان باید برای همه امور زندگی، به‌خصوص تعلیم بیرون بروند و حتا از فاصله زیادی در عدم موجودیت محرم نیز تشویش نداشته باشند. چنانچه حدیث مشهور شماره‌ ۳۵۹۵ عدی بن حاتم در صحيح بخاری در مورد امنیت و مصئونیت بسیار روشن است؛ طوری که پیامبر اسلام فرموده است زنی از حیره به مکه سفر خواهد کرد که جز از الله از کسی نمی‌ترسد. عدی گفت: زنی را دیدم که از حیره به کعبه جهت طواف آمد و جز از الله از کسی نمی‌ترسید. در روایت امام احمد آمده که با او [زن] محرم هم نبود، در حالی‌که حیره تقریبا بیش از ۱۰۰۰ کیلومتر با مکه فاصله دارد. بنا اگر مشکل امنیت هم نیست، دیگر چه مشکل تخنیکی مختص به زنان وجود دارد که تا هنوز برای آن راه حل جست‌وجو نگردیده است؟ اگر واقعا کدام مشکل تخنیکی دیگر وجود داشته باشد که تا هنوز حل نشده و تحت کار باشد خوب‌تر خواهد بود تا با ملت افغانستان شریک ساخته شود.

با این موقف غیرشرعی و غیراسلامی خود نه تنها به آینده‌ی زنان و دختران کشور ضربه‌ی سنگین وارد نموده‌اید بلکه پرورش‌دهنده‌ی نسل مردان را نیز در قفس جهالت و نادانی محبوس ساخته‌اید. قول مشهور است که زن نصف جامعه است و نصف دیگر را تربیه می‌کند. ناگفته نماند که این سبب عقب‌مانی اقتصادی افغانستان نیز خواهد شد، زیرا زنان از صدر اسلام تا اکنون صاحب مال و دارایی بوده و باعث شده است که آنان فریضه‌های زکات و حج را ادا نموده و از آن نفقه و خیرات نمایند. حتا این‌که خداوند پیامبر اسلام را با مال و دارایی یک زن غنی ساخت. (سوره الضحى) بنا با سد شدن در مقابل تعلیم زنان و دختران نه تنها جامعه را به تاریکی‌های جهل سوق داده‌اید بلکه آن را به‌سوی فقر و بدبختی نیز می‌کشانید.

بدانید که محرومیت زنان از تعلیم و تحصیل بدون هیچ موجب شرعی عرفی و تخنیکی (که شما عنوان کرده‌اید) عواقب خطرناکی را در پی خواهد داشت که مسئولیت تاریخی آن به دوش شما خواهد بود. چون محرومیت زنان از تعلیم و تحصیل سبب می‌شود تا نسل‌های آینده‌ی این کشور از اولین مدرسه برای اطفال خود یعنی مادر با سواد، فقیه، داکتر، معلم، کارمند و متخصص بی‌بهره باشند. و بدتر این‌که کتله‌ی بزرگ پیکر جامعه از شناخت دین و دنیا بی‌خبر خواهند بود، چون علم است که انسان را از منجلاب تاریکی نجات داده و راه روشنی را برای انسان باز می‌نماید تا در دنیا و آخرت با سعادت و مرفه زندگی نمایند. این را هم بدانید که دست قوی بهتر است از دست ضعیف. و کسی که در این دنیا کور (بی‌علم) است در آخرت نیز کور خواهد بود.

لذا با درک مسئولیت شرعی، عرفی و وظیفوی در قبال مادران و دختران خویش از انصاف و عدالت کار گرفته و زنان را قربانی اهداف سیاسی نسازید. هرچه عاجل دروازه‌های تمام مراکز علمی را به‌روی دختران باز نمایید تا مسئولیت دینی و دنیوی خویش را ادا کرده باشید. هشدار! که جرم عدم تعلیم دینی و دنیایی مردم افغانستان به‌خصوص دختران و زنان این کشور را با خود حمل نکرده تا مورد مأخذه‌ی دنیا و آخرت قرار نگیرید.

با احترام

از طرف زنان افغان و شبکه Together Stronger

زهرا یگانه

حبیبه آشنا

سحر احسان

قدسیه رهین

داکتر سیما سمر

حبیبه سرابی

روشن مشعل

مسیحه فايز

ناجیه انوری

پرستو یاری

تمنا نور

ناپله ناصری

الهام کوهستانی

روبینه همدرد

سپوژمی اکبرزی

محبوبه سادات

نادره گیاه

رحیمه ظریقی

منیژه نوید

راحله صديقی

پوهندوی ماریا رهین

شیلا بابری

راضیه بارکزی

مینه قسیمی

انارکلی هنریار

بصیره طاهری

خدیجه الفت

وژمه شکیب

نیلوفر سیار

رابعه شکیب

نجلا راحل

ليدا هدایت

حسینه نیکزاد

شینکی کروخیل

سپوژمی وردک

سميرا حمیدی

فرشته فرح

قاضی نجلا ایوبی

تجربه ایوبی

ثریا صبحرنگ

وژمه سادات

قاضی مرضیه بابکرخیل

ماه نگار

ذاکره شیرزی

سجیه بهگام

پوهنمل حميرا نعمتی

آمنه مایار

حاکمه مشعل

حوریه مصدق

رقیه نایل

سلامت عظیمی

صفورا ایلخانی

نیکبخت فهیمی

فهیمه روبیول

روشنا خالد

حوا علم نورستانی

امنه احمدی

سعيده احمدی

فوزیه عباسی

راحله سليم

نرگس حافظ‌زاده

حمیرا امیری

حلیمه کاظم

فرزانه ایوبی

حبیبه میرزاد

عایشه نورزی

داکتر عنقا امین

گلالی اکبری

نوریه حماسه

داکتر نازدانه پکتیاوال

شریفه زرمتی

نجیبه حسینی

زرغونه بلوچ

زهره شینوار بیانی

ماری اکرمی