سقوط نظام جمهوری در ظرف چند هفته، برای اکثر نیروهای طالبان یک هدیه‌ی بادآورده بود که نه تنها قدرت، بلکه ثروت زیادی را نیز روی دست آنان گذاشت. به‌دنبال فرار شماری از رهبران سیاسی، مقام‌ها و نظامیان دولت پیشین، نیروهای طالبان بر منازل و جایدادهای آنان مسلط شدند و تقریبا همه دارایی‌های آنان را مصادره کردند. در این میان، شماری از نیروهای جنگی و پایین‌رتبه‌ی طالبان نیز در شماری از مناطق، چشم به ملکیت‌های شخصی دوخته‌اند.
منابع در این گزارش می‌گویند که نیروهای طالبان جایدادهای شخصی آنان را «غنیمت» دانسته و تلاش کرده‌اند با زور و تهدید تصاحب شوند. منابع به شرط محفوظ ماندن نامهایشان می‌گویند که نهادهای عدلی و قضایی طالبان به دادخواهی‌های آنان اعتنا نمی‌کنند.
نیروهای طالبان سال گذشته چندین بار فرید (مستعار)، باشنده‌ی ناحیه‌ی یازدهم شهر کابل را دست‌بند زده، لت‌وکوب و زندانی کردند. آنان می‌خواستند فرید و خانواده‌ی او را وادار به ترک خانه‌ای نمایند که در بدل حدود ۱۶ هزار دالر امریکایی دو سال قبل آن را اجاره کرده بودند. نیروهای طالبان می‌گفتند که خانه مربوط به یکی از مأموران پیشین امنیت ملی افغانستان است و باید «به‌نام امارت ضبط» شود.
فرید و اعضای خانواده‌ی او چندین بار مورد بدرفتاری نیروهای طالبان قرار گرفتند و حتا تلاش شد که آنان با جبر از خانه اخراج شوند، اما او زیر بار نرفت و در برابر تهدیدهای طالبان مقاومت کرد؛ زیرا اسناد رسمی در دست داشت که نشان می‌داد خانه را اجاره گرفته است. نیروهای طالبان چندین بار فرید را زندانی و لت‌وکوب کردند. وی می‌افزاید: «با اسناد دست‌داشته‌ام، هیچ ارگانی نبود که مراجعه نکنم. اما هیچ‌کدام به شکایت من رسیدگی نمی‌کردند. به حوزه مربوطه رفتم، به قوماندانی امنیه‌ی طالبان رفتم، به اداره‌ی استخبارات رفتم. اما همه می‌گفتند که از توان ما نیست.»
سرانجام فرید با همکاری یکی از دوستانش که از اعضای نیروهای طالبان بود، توانست در دادستانی این گروه پرونده باز کند و از این طریق اجازه یافت در خانه‌ی تحت کنترلش سکونت کند. به‌گفته‌ی فرید، در محکمه مشخص شد که یکی از مقام‌های اداره‌ی استخبارات طالبان می‌خواست به این بهانه خانه را به‌نام خودش مصادره کند.
غصب زمین
به اساس آرشیف رسانه‌ها، نیروهای طالبان در یک‌ونیم سال گذشته صدها جریب زمین و ده‌ها مورد از جایدادهای شخصی را در ولایت‌های مختلف به‌نام خود و نزدیکان‌شان مصادره کرده‌اند.
پیش از این شماری از باشندگان روستای «هزار باغ» ولسوالی خواجه‌غار تخار، ولایتی در شمال‌شرق کشور از غصب زمین‌های‌شان توسط یک «زورمند محلی» با همکاری طالبان، شکایت داشتند. باشندگان این روستا در صحبت با روزنامه اطلاعات روز گفتند که یک «زورمند محلی» به‌نام «حاجی عبدالرحیم» که هیچ سندی رسمی در دست ندارد، در حال غصب زمین‌های‌شان است و نیروهای طالبان این زورمند محلی را حمایت می‌کنند.
در همین حال، منابع محلی از پنجشیر گفته‌اند که طالبان در بخش‌هایی از این ولایت، ملکیت‌های شخصی و عامه را تحت نام زمین‌های «امارتی» ثبت می‌کنند. به‌گفته‌ی منابع، ریاست زراعت و مالداری طالبان در پنجشیر از چند ماه به این‌سو برنامه‌ی تثبیت زمین‌های «امارتی» را آغاز کرده است و تا اکنون در ولسوالی‌های شتل و عنابه، حدود ۵۰۰ جریب زمین را ثبت نموده‌اند.
همچنین، منابع محلی در سرپل از روند تسلیم‌دهی زمین‌های آبی و زراعتی باشندگان بومی مرکز این ولایت به ناقلین خبر داده بودند. منابع به روزنامه اطلاعات روز گفتند که مسئولیت این روند را «عبدالرحمان اکه»، والی طالبان برای سرپل بر عهده دارد و تا اکنون حدود ۶۰ جریب زمین زراعتی باشندگان روستای «قلعه‌سوخته»ی مرکز سرپل را به شهروندان «پشتون‌تبار» تسلیم داده است. به‌گفته‌ی منابع، عبدالرحمان اکه به دستور ملا حسن آخوند، نخست‌وزیر طالبان این مسئولیت را بر عهده گرفته و با حضور در بین مردم، آنان را تهدید کرده است که زمین‌ها را تسلیم بدهند.
منابع در ولسوالی دشت ارچی ولایت قندوز، اعضای طالبان را به غصب «صدها» جریب زمین علفچر و قبرستان ساکنان این ولسوالی متهم کرده‌اند. دو منبع معتبر به روزنامه اطلاعات روز گفتند که طی یک سال اخیر فرماندهان محلی طالبان در منطقه‌ی «قرلق» ولسوالی دشت ارچی، چراگاه و مکان قبرستان ساکنان این منطقه را در میان خود و نزدیکان‌شان توزیع کرده‌اند. به‌گفته‌ی منابع، هر فرمانده طالبان به اندازه‌ی پنج جریب زمین و نزدیکان‌شان سه جریب را غصب کرده و در آن حویلی یا باغ ساخته‌اند. یکی از منابع مدعی شد که تا اکنون جای ۶۰ خانه در منطقه‌ی قرلق توزیع شده و کار ساخت برخی از این خانه‌ها نیز تکمیل شده است. منبع گفت که باشندگان محل نزد مسئولان محلی طالبان شکایت نیز کرده و از آنان خواسته‌اند تا جلوی غاصبان زمین را بگیرند. اما منبع افزود که مسئولان محلی طالبان گفته‌اند: «به مجاهدین غاصب نگویید چون گناهکار می‌شوید.»
ترس از دادخواهی و عدم پیگیری
به همان پیمانه که غصب ملکیت‌های شخصی توسط نیروهای طالبان آسان و بی‌دردسر به نظر می‌رسد، برای افراد متضرر اما دادخواهی و پیگیری قانونی دشوار است. از این جهت که نیروهای طالبان از شناخت و نفوذ خوبی در دستگاه اداری و امنیتی این گروه برخوردار اند. دادخواهی برای صاحبان اصلی جایدادها در مواردی دردسرساز است و به همین دلیل، تعداد زیادی از متضررین از شکایت علیه طالبان صرف نظر می‌کنند.
یک دگروال دولت پیشین به شرط محفوظ ماندن نامش در این گزارش می‌گوید که نیروهای طالبان در جلال‌آباد، مرکز ولایت ننگرهار خانه‌ی شخصی او را غضب کرده و نیز به او پیام هشدارآمیز فرستاده‌اند. وی می‌افزاید: «به من پیام دادند که صدها مجاهد را کشتی. این‌که خانه‌ات است، اگر خودت را پیدا کنیم، می‌گیریم.»
منابع در ناحیه‌ی پانزدهم شهر کابل می‌گویند که شماری از نیروهای نظامی طالبان در ساحه‌ی «هنگرها»، چندین بسوه زمین شخصی مردم را غضب و در آن‌جا خانه اعمار کرده‌اند. منابع به شرط محفوظ ماندن نامهایشان می‌گویند که طالبان مردم را از هر نوع شکایت در این زمینه تهدید کرده‌اند.
در همین حال، مالک تالار عروسی پامیر در پلخمری، مرکز ولایت بغلان می‌گوید که نیروهای طالبان این تالار را به پایگاه نظامی‌شان تبدیل کرده‌اند و دادخواهی آنان برای بازپس‌گیری ملکیت‌‌شان بی‌نتیجه مانده است. عبدالحی حبیبی با ارائه‌ی اسناد به روزنامه اطلاعات روز می‌گوید که نهادهای قضایی طالبان به دادخواهی آنان توجه نمی‌کنند.
روزنامه اطلاعات روز تلاش کرد تا پاسخ اداره‌ی اراضی طالبان را نیز در این باره داشته باشد، اما موفق به دریافت پاسخ از آدرس این اداره نشد.
بربنیاد گزارش‌ها، خانه‌ها، منازل رهایشی و تجارتی، دفاتر سیاسی و جایدادهای شماری از چهره‌های سیاسی و مقام‌های حکومت پیشین در اختیار نیروهای طالبان قرار دارد که از آن برای مقاصد گونا‌گون بهره می‌برند. پیش از این، حشمت غنی، برادر اشرف غنی، رییس‌جمهور پیشین افغانستان اعلام کرده بود که طالبان خانه‌ی پدری آنان را در ساحه‌ی دارالامان کابل غضب کرده و علی‌رغم درخواست‌های پی‌هم آنان، رها نکرده‌اند. به نقل از منابع محلی، نیروهای طالبان در بلخ، کابل، قندهار، ننگرهار، جوزجان، بغلان و ولایت‌های دیگر، خانه‌ها، جایدادها و دفاتر سیاسی و تجاری چهره‌های سیاسی و مقام‌های دولت پیشین را غضب کرده‌اند.
همچنان گزارش‌های از کوچ اجباری شماری از مردم در مناطق مختلف افغانستان منتشر شده است. منابع محلی گفته‌اند که طالبان ناقلین را جایگزین باشندگان بومی می‌کنند. شماری از منابع در این گزارش همچنان به شرط محفوظ ماندن نامهایشان گفته‌اند که نیروهای طالبان موترهای شخصی آنان را نیز با زور تصاحب کرده‌اند.