نویسنده: مونش گولتی
برگردان: جواد زاولستانی
منبع:eurasiareview
پس آنکه اشرف غنی نامزدوزیرانش را برای کابینه معرفی کرد، خبرهای خوش‌تری از افغانستان شنیده شد‌ند.
رییس دفتر غنی به تاریخ 12 جنوری در جریان یک برنامه در قصر ریاست جمهوری در کابل، 25 نامزدوزیر را که توسط غنی و رییس اجرائیه، عبدالله عبدالله، انتخاب شده بودند، اعلان کرد. این فهرست اکنون برای تأیید نزد شورای ملی است. در جریان سه ماه اخیر در کنار مدیریت منافع گوناگون جناحی، قومی و قبیله‌ای، به منظور حل مشکلات بی‌شمار کشور، غنی تلاش کرده است که یک حکومت کارا ایجاد کند. این مقاله نگاهی به بعضی پیشرفت‌های مهم در سه ماه گذشته می‌اندازد که بر مناسبات افغانستان-پاکستان تأثیر‌گذار بوده‌اند.
کابینه
صلاح‌الدین ربانی، رییس پیشین شورای عالی صلح وزیر خارجه‌ی پیش‌نهاد‌شده، شیر محمد کریمی، رییس ستاد ارتش، برای وزارت دفاع و نورالحق علومی برای وزارت داخله نامزد شده‌اند. در این کابینه سه زن برای احراز مقام‌های وزارت تحصیلات عالی، اطلاعات و فرهنگ و امور زنان معرفی شده‌اند. ظاهرا ترکیب کابینه بازتاب‌دهنده‌ی چهره‌های دو اردوگاه سیاسی رقیب است و «کارگزاران برجسته‌ی قومی و حوزه‌ای قدرت» در آن شامل اند. چهره‌های جدید نیز در این کابینه حضور دارند که بعضی از آنان را مردم نمی‌شناسند.
ناظران بین‌المللی و داخلی افغانستان معرفی اعضای کابینه را به مثابه برداشتن گام مهمی پنداشته‌اند و بیشتر از آنکه بر افراد و چرایی انتخاب‌شدن آنان تأکید ورزند، معرفی شدن کابینه را گامی به پیش دانسته‌اند.
گره طالبان
گزارش شده است که غنی از طالبان خواسته بود در کابینه شامل شوند؛ اما آنان رد کردند. غنی در نظر داشته است که سه مقام کابینه را به طالبان به ویژه، به ملا عبدالسلام ضعیف- سفیر طالبان در پاکستان، وکیل احمد متوکل- وزیر خارجه‌ی طالبان- و غیرت بهیر- یکی از نزدیکان گلبدین حکمتیار- پیشکش کند. وزارت‌های که برای آنان در نظر گرفته شده بودند، وزارت‌های احیا و انکشاف دهات، سرحدات و قبایل و حج و اوقاف بوده‌اند. غنی هم‌چنان در نظر داشته که والی‌های سه ولایت جنوبی نیمروز، قندهار و هلمند را از میان طالبان تعیین کند.
رهبری طالبان این خواست غنی را رد کردند و دلیل اصلی آن را، امضای موافقت‌نامه‌ی امنیتی با ایالات متحده‌ی امریکا ذکر کردند. هم‌چنان طالبان خواهان تغییر قانونی اساسی و معافیت اعضای‌شان از پیگرد قانونی پیش از وارد شدن به مذاکره و حکومت هستند.
ارزیابی‌ای از این پیشکش غنی نشان می‌دهد که این کارش با واقعیت‌های افغانستان سازگار بوده است. در این پیشکش غنی تلاش کرده بود، مسئولیت مسایلی را که طالبان در سطح ملی علاقه‌مند رهبری آن است، به آنان واگذارد و نیز ولایت‌های را به آنان بسپارد که طالبان برای به دست آوردن آن می‌جنگند یا عملا در کنترل دارند. این کار با این امیدواری نیز انجام شده بود که طالبان مناطق تحت کنترول‌شان در شمال و شمال‌شرق کشور را رها کنند.
جالب این‌که غنی، یکی از حامیان نزدیکش از شرق افغانستان، قمرالدین شینواری، را برای وزارت سرحدات و قبایل نامزد کرده است، مقام مهمی که مبارزه علیه مواد مخدر را نیز شامل می‌شود. شینواری پیش از حملهی 2001، در زمان طالبان نیز مقام حکومتی بود.
پس از حملهی پشاور
یک روز بعد از حملهی دهشت‌افگنی 16 دسمبر 2014 بر یک مکتب در پشاور، رییس عمومی ارتش پاکستان، راحل شریف، با اسناد استخباراتی طبقه‌بندی شده برای ثبوت استفاده‌ی تروریستان از خاک افغانستان، وارد کابل شد. او به رهبری افغانستان توضیح داد که طراح حملهی پشاور به حمله‌کنندگان از داخل خاک افغانستان هدایت داده است. راحل شریف، با جنرال جوزف دانفورد، فرمانده نیروهای بین‌المللی کمک به امنیت (ISAF)، نیز دیدار کرد.
جنرال شریف از افغانستان خواست که در از بین بردن طالبان پاکستان که در پایگاه‌هایشان در وزیرستان شمالی زیر حملهی ارتش پاکستان قرار داشت، کمک کند. برای تحلیل‌گران این نکته که شریف بعد از 13 سال پناه دادن به طالبان در جنگ‌شان علیه حکومت کابل که توسط امریکا حمایت می‌شد، چگونه با غنی صحبت کرده، جالب است. در پهلوی درخواست آشکار همکاری در عملیات‌های ضدتروریستی در مرز دو کشور، انتظار می‌رود که پاکستان تعهد کرده باشد که از نفوذش بر طالبان برای آوردن آنان بر سر میز مذاکره به منظور پایان بحران در افغانستان استفاده کند. احتمال دارد این تعهد به شکل انجام گفت‌وگو در بیرون از کشور یا حتا بهتر از آن، تعهد طالبان به پیوستن به حکومت بوده است. شاید این یکی از دلایل تأخیر در اعلان کابینه بوده است.
غنی از زمان به دست گرفتن قدرت، از چین و عربستان سعودی خواسته است که از نفوذشان بر پاکستان برای بهبود مناسبات افغانستان و پاکستان استفاده کنند. ایالات متحده نیز از نفوذش بر نظامیان پاکستان استفاده کرده که شامل تعهد انجام ندادن عملیات علیه طالبان افغان در خاک پاکستان و انجام حمله توسط هواپیماهای بدون سرنشین علیه طالبان پاکستانی در خاک افغانستان بوده است. فشار فضای پس از حملهی پشاور موقع حساسی را که پاکستان و آی‌اس‌آی باید از تمام نفوذش بر طالبان برای آغاز مذاکرات صلح با حکومت کابل استفاده کرده باشد، فراهم کرد.
هم‌چنان احساس می‌شد که بی‌اعتمادی در حال افزایش طالبان افغان به پاکستان و تلاش‌های چین برای میان‌جی‌گری گفت‌وگوها میان طالبان و حکومت افغانستان، شاید موضع طالبان را در مذاکره نرم‌تر سازد. اما چنین اتفاقی نیفتاد، شاید به دو دلیل: دولت اسلامی عراق و شام (داعش) و هند.
داعش
وضعیت افغانستان با ظهور داعش که بر اساس گزارش‌ها فعالیت‌هایش را در ولایت جنوبی هلمند آغاز کرده، بیشتر پیچیده شده است. این گروه توسط یک فرمانده محلی رهبری می‌شود و در منطقه‌ی زمینداور ولسوالی سنگین و بخش‌های ولسوالی کجکی فعالیت دارد. تشویش بزرگتر این باور است که پیکارجویان داعش پس از آنکه گروه‌های اصلی طالبان با حکومت افغانستان گفت‌وگو را آغاز کنند، خود را به حیث گروه مخالف گفت‌وگو جا بزند و در روند مصالحه و مذاکره مانع جدیدی ایجاد نماید.
هند
فضای تبلیغاتی جدیدی که از سوی پاکستان خلق شده، این است که هند از خاک افغانستان به منظور انجام حمله بر پاکستان استفاده می‌کند. هدف آن این است که هر نوع نقشی را که احتمال دارد هند در افغانستان بازی نماید، محدود کند و جدلی در مقابل ادعای هند که شورشیان میان‌مرزی در جامو و کشمیر توسط پاکستان حمایت می‌شود، خلق کند. پاکستان زیر فشارهای شدید قرار دارد و این فشارها در بیانیه‌ی اخیر وزیر خارجه‌ی ایالات متحده در اسلام‌آباد و بیانیه‌ی سرمنشی ملل متحد در دهلی که پاکستان نباید بین مبارزه‌اش علیه تروریزم در مرزهای شرقی‌اش با مرزهای غربی تفاوت قایل شود، آشکار است. پاکستان زمانی برای مصالحه در افغانستان کار خواهد کرد که از هر جهت مطمئن شود.
روند جاری
با این حال، نیرنگ استراتژیکی در حال بازی شدن است. به تاریخ 11 جنوری، پیش از اعلان کابینه‌ی افغانستان، جنرال رضوان اختر- رییس آی‌اس‌آی- با غنی در کابل ملاقات کرد. این سومین سفر او به کابل در ماه‌های اخیر بود. به نظر می‌رسد که همکاری و هماهنگی بین افغانستان و پاکستان در انجام عملیات نظامی علیه پیکارجویان افزایش یافته است. با این وجود، تا کنون سد آغاز گفت‌وگوها با طالبان شکسته نشده است. رییس اجرائیه‌ی افغانستان، عبدالله عبدالله، قرار است در این رابطه از اسلام‌آباد دیدن نماید. رسانه‌های پاکستانی گزارش داده اند که پاکستان صدها طالب افغانی را که برای فراگرفتن آموزش‌های مذهبی در مدارس پاکستان وارد آن کشور شده بودند، اخراج کرده‌اند.
اوضاع در افغانستان و پاکستان هم‌چنان پیچیده و نامطمئن است. رسیدن افغانستان به سطحی از ثبات در زودترین وقت، برای این کشور و ثبات منطقه امر ضروری است.