سال گذشته در همین روزها انتخابات ریاست جمهوری در جریان بود، مردم به انتخابات به عنوان یک سازوکار مدنی و دموکراتیک ارج گذاشتند و شکوهمندانه در پای صندوق‌های رای گیری شرکت کردند.اما، تقلب‌های گسترده در روند انتخابات از سوی ستادهای انتخاباتی و دخالت اعضای برجسته‌ای کمیسیون انتخابات باعث شد که انتخابات به بی‌راهه برود.این مشکل کشمکش بزرگی را بر سر نتیجه‌ای انتخابات بوجود آورد، ماهها طول کشید که این کشمکش خاتمه پیدا کند. درنهایت با میانجی‌گری وزیرخارجه امریکا، حکومت وحدت ملی تشکیل شد و هر دو نامزد پیشتاز (اشرف غنی و عبدالله) در راس این حکومت قرار گرفتند. یکی از موادهای مهم موافقتنامه تشکیل حکومت وحدت ملی اصلاح نظام انتخاباتی میباشد که باید سران این حکومت، نظام انتخابات را اصلاح کند تا باردیگر جنجال‌های انتخاباتی به وجود نیاید. به این هدف رییس جمهور کمیسیونی را برای ایجاد اصلاح نظام انتخاباتی تشکیل داده و اعضای آن نیز از هر دو جناح حکومت مشخص شده اند. این کمیسیون، هنوز کارش را شروع نکرده است.
رییس اجرایی داکترعبدالله، از معرفی خانم شکریه بارکزی در راس این کمیسیون، رضایت ندارد. نهادهای نظارت کننده انتخابات، نیز اعضای کمیسیون اصلاح نظام انتخاباتی را غیرتخصصی و جانب‌دارانه می‌دانند. بنیاد انتخابات آزاد و عادلانه (فیفا) دیروز در بیانه‌ای خویش گفت که اعضای کمیسیون اصلاح نظام انتخاباتی بر اساس اصل شایستگی و تخصص معرفی نشده اند و به جناح‌های حکومت وابستگی دارند. باید اعضای این کمیسیون افراد بی‌طرف و آشنا به مسایل انتخابات باشند، تا بتوانند در آوردن اصلاحات در نظام انتخاباتی خوب عمل کند. مشکل دیگری که این نهاد مطرح کرده،این است که صلاحیت‌های کمیسیون اصلاح نظام انتخاباتی محدود و تشریفاتی بوده و نقش اجرایی آن در نظر گرفته نشده است.
چگونگی برگزاری انتخابات گذشته ریاست جمهوری و پارلمانی افغانستان می رساند که نارسایی‌هایی در نظام انتخاباتی کشور وجود دارد و هر باری که انتخابات برگزار شده،جنجال‌های بزرگی را برسر نتایج و رسیدگی به مشکلات آن به وجود آورده است. مشکل عمده‌ای را که انتخابات های گذشته داشته، این است که دست دخالت مقامات رهبری کننده دولت در امور انتخابات و گزینش اعضای نهادهای انتخاباتی باز می‌باشند و کمیسیوهای انتخاباتی با آن‌که عنوان مستقل دارند. اما، اعضایش با دخالت مستقیم و غیر مستقیم رییس جمهور مشخص می‌شوند و نقش اعضای ارشد نهادهای برگزار کننده انتخابات در جهت‌دهی نتیجه‌ای انتخابات موثر بوده است.
بیشتری از جنجال‌های انتخاباتی ناشی از مداخله و عدم بی‌طرفی مسوولان طراز اول کمیسیون‌های انتخاباتی بوده و هنجارهای انتخاباتی را همین افراد زیرپا کرده اند.
با توجه به این مساله، برای اینکه نظام انتخاباتی به طور بنیادی اصلاح شود، باید کمیسیون اصلاح نظام انتخاباتی از ترکیب افراد شایسته، متخصص و بی‌طرف باشند و این کمیسیون صلاحیت‌های لازم و اجرایی داشته باشد که بتواند نظام انتخاباتی را به درستی بررسی کرده و نارسایی‌هایی آن را برطرف سازد. کسانی که تاکنون به عنوان اعضای کمیسیون اصلاح نظام انتخاباتی، معرفی شده اند به جناح‌های حاکمیت وابستگی دارند. وابسته بودن اعضای این کمیسیون به جناح‌های حکومت سبب می شود که این افراد تحت تاثیر گرایش‌ها و خواست‌های سیاسی شان قرار بگیرند و تغییرات در نظام انتخاباتی را سلیقه‌ای مطرح کنند. اشکالات اساسی در نظام انتخاباتی به طور بنیادی رفع نگردد. گذشته نهادهای انتخاباتی می رساند که نقش اعضا و رییسان آن مهم اند.
بنابرین؛ نگرانی نهادهای نظارت کننده انتخابات از نداشتن صلاحیت اجرایی کمیسیون اصلاح نظام انتخاباتی و عدم بی طرفی اعضای این کمیسیون، موجه و منطقی است. سران حکومت باید نسبت به کارکرد موثر این کمیسیون برای آوردن اصلاحات در نظام انتخاباتی اهمیت دهد تا کارکرد سازنده کمیسیون اصلاح نظام انتخاباتی سنگ بنای باشد برای اصلاح نظام انتخاباتی.
اگر به این امر مهم توجه نشود،اصلاحات بنیادی در نظام انتخاباتی به وجود نمی‌آید. با نظام ناسالم انتخاباتی هرباری که انتخابات برگزار شود با دشواری و چالش مواجه می‌شود و این مساله به دموکراسی و تقویت ارزشهای دموکراتیک ضربه می‌زند.