شهریار فرهمند
وزیر امور داخله از تعهدات همکاری‌های جدید چین در عرصه نظامی و خصوصا همکاری با نیروهای پولیس افغانستان خبر داده است. نورالحق علومی وزیر امور داخله که در راس یک هیئت به چین رفته بود، روز گذشته به رسانه‌ها گفت که دولت چین وعده داده که با پولیس مرزی افغانستان همکاری کند. در این دیدار تفاهمنامه‌ی همکاری های مشترک میان پولیس مرزی افغانستان و هند امضا شده و قرار است پس از این پولیس افغانستان با پولیس چین دیدارها و گفتگوهای مداوم و برنامه‌های مشترک داشته باشند. همچنان قرار شده چین برخی تکنولوژی‌های موثر در بخش پولیس و کنترل مرزی را نیز در اختیار پولیس مرزی افغانستان قرار دهند.
این نخستین تعهد همکاری امنیتی چین با افغانستان در سیزده سال گذشته میباشد. هرچند در طول سال‌های گذشته چین یکی از متحدین عمده افغانستان بود و در بخش‌های اقتصادی و فرهنگی با افغانستان کمک‌های زیادی کرده است؛ اما تاکنون در عرصه نظامی و امنیتی با افغانستان کمک نکرده است. هرچند دولت افغانستان پیش از این همواره از کمبود تجهیزات و تسلیحات نظامی شکایت کرده است؛ اما هیچگاه برای تامین این تجهیزات و نیازمندی‌ها به سراغ چین نرفته است. هند، پاکستان، روسیه، ترکیه به عنوان همسایه‌ها و بازیگران عمده منطقه‌ای و رقیب چین، هرکدام در عرصه نظامی و امنیتی با افغانستان در سطوح و میزان‌های مختلف کمک کرده اند؛ اما پای چین به عنوان همسایه و یکی از بازیگران مهم منطقه در این عرصه وارد نشده است.
چینی‌ها پیش از این بیشتر در عرصه اقتصادی تمرکز کرده بود. آن‌ها سرمایه گذاری‌های هنگفتی روی معادن مس عینک ولایت لوگر و معدن آهن و ذغال سنگ کرده بودند و نیز علاقمند است که در پروژه های بزرگ اقتصادی نظیر راه ابریشم، خط لوله تاپی و خطوط انتقال نفت که از افغانستان می‌گذرد، سرمایه گذاری کنند.
چین و افغانستان با توجه به چالش مواد مخدر و تهدیدات افراط گرایی و تروریسم نیازمند همکاری‌های جدی امنیتی می‌باشند. چین، یکی از مسیرهای ترانزیت و تجارت سیاه مواد مخدر افغانستان است. همچنان افراط گرایی و تروریسم در افغانستان و ایالت سینکیانگ چین و تلاش این گروه‌ها برای نفوذ به قلمرو چین، مساله مهمتر دیگر میباشد. مواد مخدر افغانستان و تجارت آن از مسیر چین یک چالش جدی برای دولت چین است. افزون برآن، حضور گروه‌های افراطی و تروریسم در افغانستان و کانون‌های مساعد افراط گرایی و دهشت افگنی در خاک چین، امنیت چین را به گونه‌ی جدی تهدید می‌کند. گذشته از آن، پروژه داعش و انتقال ناامنی از جنوب به شمال – آسیای میانه و چین – یک تهدید جدی و نگرانی بزرگ چین میباشد. برای مقابله با این همه تهدیدات، دو کشور نیازمند همکاری‌های امنیتی و استخباراتی گسترده و نزدیک میباشد.
چین و افغانستان عملا با چالش واحد مواجه هستند و هیچکدام نمی‌توانند این چالش‌ها را نادیده بگیرند. به این خاطر دو کشور باید بیش از این، همکاری‌های امنیتی شان را گسترش دهد. چین می‌تواند نیروهای امنیتی افغانستان را در بخش‌های مختلف همکاری کند. نیازمندی‌های تسلیحاتی و فنی پولیس مرزی افغانستان را چین می‌تواند حل کند و این امر برای امنیت چین نیز مفید و موثر است. با تجهیز و تقویت هرچه بیشتر نیروهای پولیس سرحدی افغانستان، چالش‌ها و درد سرهای چین نیز تضعیف می‌شود. در حال حاضر، افغانستان خط مقدم تروریسم و افراط گرایی است. اگر این خط شکسته و یا تضعیف گردد، چین و روسیه ناامن می‌شود. با توجه به نوع شکل گیری معادلات امنیتی منطقه، داعش، القاعده و تمامی گروه‌های تروریستی در تلاش رسیدن به چین و روسیه هستند و از این رو، افغانستان خط نخست این جبهه خواهد بود.