منبع: الجزیره
نویسنده: هارون میر
برگردان: حمید مهدوی
تنها با روش نظامی نمی‌توانیم جنگ علیه بنیادگرایی و افراط گرایی دینی را ببریم
جنگ در افغانستان بار دیگر شدت گرفته است. حملات فزاینده‌ی طالبان در سرتاسر کشور و در شهرهای کلان، به ویژه کابل، بر دوش نیروهای امنیتی افغانستان سنگینی می‌کند. حمله گستاخانه روز دو شنبه بر پارلمان افغانستان اهمیت سیاسی قابل توجهی دارد؛ چون شورشیان می‌توانستند مرکز نمادین قدرت در کشور را فلج کنند.
من این وضع وخیم امور را در ماه جنوری در نوشته‌ای برای الجزیره پیش بینی کردم و افزایش تهاجمات طالبان در تابستان سال جاری را حدس زدم. در ماه اپریل، سازمان ملل متحد، هشت درصد افزایش در تلفات ملکی را در سه ماه نخست سال 2015 گزارش داد.
تشدید جنگ، تلاش‌های حکومت وحدت ملی در راستای انجام تعهداتش در زمینه‌ی مبارزه علیه فساد و بهبود حکومت داری را تضعیف می‌کند. رییس جمهور اشرف غنی دیدگاهش در مورد افغانستان را در جریان سخنرانی مراسم تحلیفش در ماه سپتامبر توضیح داد. به ما گفته شد که از بین بردن فساد سیستماتیک که تمام جنبه‌های زندگی در کشور را آسیب زده است، در صدر برنامه کاری او خواهد بود.
حکومت داری و فساد
در جریان سیزده سال گذشته، میزان بلند فساد و حکومت داری بد، جداً، تلاش‌های جامعه‌ی جهانی در راستای تامین ثبات در افغانستان را خنثا کرده است. میلیون‌ها دالری که برای بازسازی و توسعه افغانستان اختصاص داده شده بودند، سوء استفاده یا ضایع شد.
یکی از موارد ناامید کننده‌ی آن مفقود شدن یک میلیارد دالر در رسوایی کابل بانک در سال 2010 بود که در آن یک گروه از بازرگانان و سیاست‌مداران بی پروا طرح پونزی را در بزرگ‌ترین بانک خصوصی افغانستان به اجرا گذاشتند. بسیاری از افغان‌ها حامد کرزی، رییس جمهور پیشین، را به‌خاطر زمینه سازی ظهور یک سیستم اقتصادی مبتنی بر ساختار مافیایی متهم می‌کنند.
حکومت باید علاوه بر چالش‌های امنیتی و اقتصادی فزاینده‌ی ناشی از خروج نیروهای ناتو و کاهش کمک‌های مالی بین المللی، با مشکلات بی‌شمار دیگری که میراث فساد و حکومت داری بد حکومت قبلی اند، دست و پنجه نرم کند.
در حال حاضر، حکومت سرگرم رسیدگی به وخیم تر شدن وضع امنیتی کشور، بحران اقتصادی و گفت‌وگوهای صلح با شورشیان است که در طول چند ماه گذشته تمام توجه حکومت را به خود جلب کرده اند. با این وجود، رهبری حکومت نباید مسایل مهم دیگری چون ناکامی‌های سیستماتیک حکومت و فساد را نادیده بگیرد.
اکنون که خزانه‌ی حکومت خالی است، حکومت به شدت به کمک‌های جامعه‌ی جهانی وابسته است. با این حال، کمک‌های مالی بین المللی منوط به تحقق وعده‌هایی است که حکومت قبلی در جریان کنفرانس توکیو در سال 2012 داده است. حکومت افغانستان تعهد کرد که یک چارچوب قانونی را برای مبارزه با فساد تصویب و اجرا خواهد کرد.
داده‌های هشدار دهنده
باوجود وعده‌های بلند، پیشرفت اندکی حاصل شد و افغانستان در قعر شاخص فساد سازمان شفافیت بین المللی قرار دارد. نظر به گزارش اداره بازرسی ویژه ایالات متحده برای بازسازی افغانستان، فساد یک مانع کلان برسر راه روند تامین ثبات و بازسازی افغانستان باقی مانده است.
اخیرا گزارش هشداردهنده‌ی سیگار در مورد جعل داده‌ها در وزارت معارف به چاپ رسید. برخی از مقام‌های ارشد این وزارت عمدا داده‌ها و آمار تعداد مکاتب و معلمان کشور را جعل کرده اند تا پول جامعه جهانی را بدزدند و آن را از مسیر بازسازی و توسعه‌ی افغانستان منحرف کنند. در واقع، میلیون‌ها دالر مالیه دهندگان آمریکایی هزینه مکاتب جعلی و معلمان ارواح شده است.
تا کنون، حکومت افغانستان و کشورهای کمک کننده سخت تلاش کرده اند تا جلو فساد در سکتور دولتی را بگیرند. با این حال، در حالی که سیاست‌مداران و مقام‌های سکتور دولتی اغلب از فساد نفع می‌برند، مرتکبین اصلی فساد بخش خصوصی است که به آنها رشوه می‌دهند. در کشور ما، فساد در بالاترین سطح آن وجود دارد؛ چون میان گماشته شدگان سیاسی و پیمانکاران تاجر تبانی وجود دارد.
طرح رشوه
به طور مثال، در اوایل سال جاری، کمیته نظارت از قراردادهای وزارت دفاع، تحت نظارت آقای غنی، از یک طرح جدی رشوه پرده برداشت که در آن این وزارت 200 میلیون دالر اضافی را به پیمانکاران نفت پرداخته بود. ارزیابی این وضع سرانجام به لغو این قراردادها و برکناری مقام‌های ارشد این وزارت انجامید.
برای این که میزان فساد در کشور را کاهش بدهیم نیاز داریم فراتر از سکتور دولتی با آن مبارزه کنیم. باید ارزش‌های پذیرفته شده‌ی بین المللی مانند صداقت، شفافیت و شیوه‌های اخلاقی پیش برد امور اقتصادی، در هردو بخش دولتی و خصوصی، را در فرهنگ افغانستان تزریق کنیم. کشورهای دیگر رویکردهای چند وجهی را برای مبارزه با فساد برگزیده اند و احتمالا یکی از مدل‌های برای پیشرفت افغانستان رویکردی بوده می‌تواند که در مالیزیا به کار رفت.
نمی‌توانیم جنگ علیه بنیادگرایی و افراط گرایی دینی را تنها با روش نظامی ببریم. یک حکومت مسئول و پاسخ‌گو که از فساد پاک و به تقویت شفافیت و صداقت در سراسر جامعه‌ی افغانستان متعهد باشد، بهترین اسلحه برای محروم کردن شورشیان از حمایت عمومی است.