منبع: Crisis Group
برگردان: حمید مهدوی
با نزدیک شدن به پایان مهلت انتقال کامل مسئولیتهای امنیتی در افغانستان و با به جنبش درآمدن قوای سنتی در کشور، زنان اخیرا به طور گستردهای در برابر خشونتها بیپناه گذاشته شده و تلاشها برای حذف زنان از حوزههای عمومی شدت بیشتری یافتهاند.
گروه بینالمللی بحران در گزارش اخیر خود تحت عنوان «زنان و ستیزه در افغانستان»، وضعیت کنونی زنان در افغانستان را به بررسی گرفته است. باوجودی که قانون اساسی کشور برای زنان و مردان حقوق مساوی قایل است؛ اما زنان در افغانستان هنوز با تبعیض گسترده مواجه بوده و تلاشها برای حذف زنان از صفوف پولیس و سایر بخشهای دولتی، جایی که آنها به موقف بهتری دست یافتهاند، افزایش یافته است.
با نزدیک شدن به موعد خروج کامل نیروهای خارجی از کشور، تلاشها به منظور وارونهسازی دستآوردهای دوازده سال گذشته در زمینهی حقوق زنان بیشتر شده و حملات بر مقامهای زن در افغانستان چندین برابر شدهاند. انتقال مسئولیتهای امنیتی از نیروهای خارجی به نیروهای امنیتی افغانستان و انتخابات سال 2014 را باید به فرصتهایی برای قدرتمند ساختن زنان و تحکیم حقوق آنها مبدل ساخت.
یافتهها و سفارشهای عمدهی این گزارش به شرح زیر است:
بعد از فروپاشی رژیم طالبان، زنان طی دوازده سال گذشته در زمینهی بازسازی افغانستان نقش مهمی ایفا کردهاند و امروزه در تمام حوزههای حیات اجتماعی مشاهده میشوند. هنوز اما زنان در افغانستان مصئون نیستند و از حقوقی که قانون برای آنها قایل است، بهرهمند نیستند. نیروهای امنیتی کشور یا متعهد به حراست از زنان و حقوق آنها نیستند یا توانایی این کار را ندارند. این در حالی است که بسیاری از پروندههایی که عامل آنها جرایم جنسیتیاند، توسط شوراهای محل که تحت سلطهی مردان قرار دارند، حل و فصل میشوند و صرف به تعداد اندک آنها در دادگاهها به شکل رسمی رسیدگی میشود.
حکومت افغانستان باید تضمین کند که قوانین محافظت از زنان به شکل درست آن تطبیق شده و موانع بر سر راه شرکت زنان در انتخابات ریاست جمهوری سال 2014 به حیث نامزد یا رای دهنده برچیده میشود. در زمینهی گفتوگوهای صلح با طالبان نیز زنان به حاشیه رانده شدهاند. حکومت افغانستان، ایالات متحدهی امریکا و کشورهای عضو ناتو و آیساف باید تساوی حقوق زن و مرد را که توسط قانون اساسی تضمین شده باشد، به وجود بیاورند و محافظت از زنان و تقویت حضور آنها در تمام عرصهها را باید به عنوان پیشنیاز هر گفتوگویی بپذیرند.
همراه با تداوم کمکهای کشورهای کمک کننده به افغانستان برای دسترسی زنان به خدمات اساسی و فرصتهای اقتصادی، جامعهی جهانی باید از سایش حقوق زنان جلوگیری کند، سایشی که ممکن از گفتوگوهای صلح با شورشیان حاصل شود. قیمومیت مأموریت کمکی سازمان ملل در افغانستان بعد از 2014 باید تمدید شود. سوفی دیسولیرز، تحلیلگر آسیای جنوبی گروه بینالمللی بحران گفته است: «در هیچمقطعی از تاریخ افغانستان زنان به اندازهی امروز در حیات اجتماعی سهم فعال نداشتهاند، اما کشاکشهای امروزی هم بیسابقهاند». وی در ادامه میافزاید: «حکومت و پارلمان از قانون اساسی به نفع زنان حمایت خواهند کرد و قوانینی را که آرامی کارگزاران سنتگرای قدرت در درون و بیرون از گروههای شورشی مسلح را در پی خواهند، تصویب خواهند کرد».
سمینه احمد، مدیر پروژهی جنوب آسیای گروه بینالمللی بحران گفت: «صلح پیشنیاز اساسی تقویت حضور زنان است و توانمند ساختن زنان بدون دستیابی به صلح ممکن نیست». وی در ادامه گفت: «اما فروش حقوق زنان چه در جریان گفتوگو با طالبان و چه در جریان سیاستهای داخلی، میتواند چشماندازهای یک انتقال پایدار، فراگیر و دموکراتیک را ریشهکن سازد».