عرفان مهران
اعضای لویه جرگه‌ی مشورتی پس از چهار روز بحث و گفت‌وگو، سرانجام با نظر قاطع از امضای موافقت‌نامه‌ی امنیتی با ایالات متحده‌ی امریکا حمایت کردند. مشورت‌های این جرگه در چارچوب یک قطع‌نامه‌‌ی 31 ماده‌ای به رییس جمهور ارائه شد و بدین ترتیب رییس جمهور برای امضای این موافقت‌نامه عملا مشروعیت لازم را از نمایندگان مردم در لویه جرگه‌ی مشورتی به دست آورد.
پایان جرگه‌ی مشورتی با تأیید موافقت‌نامه‌ی امنیتی با امریکا، آغاز یک فصل جدیدی را در روابط افغانستان با امریکا و جهان نوید می‌دهد. پیش از برگزاری لویه جرگه‌ی مشورتی، نگرانی‌های غالب این بود که ممکن نیروهای پراکنده‌ی فکری و انقطاع و چند دستگی در افکار عمومی باعث شود تا افغانستان نتواند برای امضای موافقت‌نامه‌ی امنیتی با امریکا، به توافق برسد. اما علی‌رغم تفاوت دیدگاه‌ها و تکثر نیروهای فکری، این توافق در میان افغان‌ها حاصل شد تا دوستی با جهان را در چارچوب منافع ملی خود بر دشمنی یا بی‌طرفی نسبت به آنان ترجیح دهند. این برخورد نشانه‌ی تحول مثبت در افکار عمومی و در میان بزرگان جامعه‌ی ما میباشد. بی‌گمان پایان کار لویه جرگه‌ی مشورتی، بلوغ فکری و خرد سیاسی بزرگان جامعه‌ی ما را به نمایش گذاشت که بایست آن را به دیده‌ی قدر نگرست.
تأیید موافقت‌نامه‌ی امنیتی با امریکا از این جهت برای افغانستان اهمیت دارد که می‌تواند آغاز یک حرکت رو به بهبود برای افغانستان باشد. افغانستان در حال حاضر در یک نقطه‌ی بحران‌خیز قرار گرفته و تهدیدات زیادی از درون و بیرون متوجه ثبات و امنیت این کشور می‌باشند. افزایش روز‌افزون این تهدیدات، به‌ویژه رشد افراط‌گرایی و تشدید تضادهای مذهبی و هم‌چنین دخالت کشورهای منطقه، آتش زیر خاکستری است که اگر سر برآورد، شعله‌های آن خرمن زندگی مردم ما را به آتش خواهد کشید. آن‌چه مبرهن است، این که افغانستان به تنهایی ظرفیت و توانایی لازم برای مبارزه با مجموعه‌ی این تهدیدات را ندارد و اگر با قدرت بیش‌تر و حمایت چند‌جانبه‌ی بین‌المللی با آن‌ها مقابله نشود، چشم‌انداز فرداهای ما تاریک خواهد بود. از آن‌جایی که در پیش‌نویس موافقت‌نامه‌ی امنیتی بسیاری از تهدیدات بالقوه علیه دولت و مردم افغانستان به عنوان تهدید مشترک علیه امنیت دو کشور (افغانستان و امریکا)، تلقی شده‌اند، بنابراین امضای آن از اهمیت فوق‌العاده‌ای برای افغانستان برخوردار میباشد. افغانستان با عقد این موافقت‌نامه برای اولین بار توانسته است بزرگ‌ترین قدرت سیاسی و نظامی جهان را متقاعد کند که تهدیدات موجود، علیه امنیت و منافع دو کشور می‌باشند و بایست برای مبارزه با آن، در چارچوب همکاری های دوجانبه عمل نمود. این تعریف و بازخوانی از تهدیدات مشترک علیه دو کشور، منافع افغانستان را با منافع قدرت‌مند‌ترین کشور جهان پیوند می‌زند و ماهیت متقابل روابط، انگیزه‌های کافی را برای کنش همسان شکل می‌بخشد.
علاوه بر ماهیت صرفا امنیتی و دفاعی این موافقت‌نامه، جنبه‌های اقتصادی و سیاسی آن نیز از اهمیت زیادی برخوردار می‌باشند. در چارچوب این موافقت‌نامه، امریکا سالانه مبالغ هنگفتی را به نیروهای امنیتی افغانستان کمک می‌کند و تجهیزات لازم را در اختیار این نیروها قرار می‌دهد. از سوی دیگر، امضای این موافقت‌نامه امریکا را متقاعد می‌سازد تا کمک‌های اقتصادی زیادی را در بخش‌های مختلف توسعه‌ای، ایجاد زیر‌ساخت‌ها، تقویت حکومت‌داری خوب، آموزش و پرورش، حقوق بشر و موارد مختلف دیگر به افغانستان انجام دهد. رابطه‌ی نزدیک و پیوند دوستانه‌ی افغانستان و امریکا فرصت‌های بیش‌تری را در عرصه‌ی جهانی برای افغانستان نیز فراهم می‌آورد. افغانستان می‌تواند با استفاده از عنوان هم‌پیمان نزدیک امریکا، جایگاه به‌شدت متزلزل خود را در جهان ارتقا بخشیده و به عنوان بازی‌گر مؤثر در خانواده‌ی بین‌المللی ظهور کند.
مجموعه‌ی این فرصت‌ها، افغانستان را در جهت آینده‌ی رو‌‌به‌بهبود کمک می‌کند. تجارب کشورهای مختلف جهان و هم‌چنین داده‌های تاریخی در افغانستان حاکی از آن‌اند که در جهان پر‌ماجرای کنونی، دوستی با کشورهای قدرت‌مند جهانی می‌تواند ضامن ثبات و امنیت یک کشور باشد. این امر در مورد افغانستان بیش از هر کشور دیگری بیش‌تر مصداق می‌یابد، زیرا افغانستان در کانون کش‌مکش‌های جهانی بوده و موقعیت استراتژیک این کشور به عنوان نقطه‌ی اتصال شمال و جنوب آسیا، این کشور را بیش‌تر در معرض دست‌اندازی‌های بیرونی قرار داده است. هم‌پیمانی با امریکا، بی‌گمان زمینه‌های دخالت خارجیان را کم‌تر کرده و بستری را برای تعامل مؤثر افغانستان در عرصه‌ی بین‌المللی فراهم می‌کند.
تأیید موافقت‌نامه‌ی امنیتی از سوی لویه جرگه خبر خوبی بود، اما این موافقت‌نامه بایست از چند خوان دیگر نیز بگذرد. این موافقت‌نامه نیازمند تأیید پارلمان کشور و امضای رییس جمهور کرزی نیز میباشد. اما به نظر می‌رسد عبور از خوان پارلمان و ارگ ریاست جمهوری نیز با دشواری‌هایی مواجه میباشد. از آن‌جایی که تأیید مجلس نمایندگان به موافقت‌نامه‌ی امنیتی با امریکا وجاهت قانونی می‌بخشد، لذا مخالفان این موافقت‌نامه تمامی تلاش‌شان را به کار خواهند بست تا مانع تأیید این پیمان در پارلمان کشور شوند. از طرف دیگر، رییس جمهور نیز تمایل چندانی برای امضای فوری این موافقت‌نامه ندارد و احتمالا در نظر دارد از آن به عنوان ابزار مؤثر در جهت خاصی استفاده کند. لذا گمان می‌رود تا نهایی شدن کامل امضای موافقت‌نامه‌ی امنیتی با امریکا، سنگ‌اندازی‌ها هم‌چنان ادامه پیدا کنند و کسانی یا جریان‌هایی برای ایجاد موانع در این راستا فعال شوند.
با توجه به اهمیت این موافقت‌نامه برای افغانستان، پارلمان کشور و رییس جمهور بایست نهایی‌سازی امضای موافقت‌نامه را در اولویت کار خود قرار دهند و در کم‌ترین فرصت ممکن آن را تأیید و امضا کنند. تأخیر در امضای این موافقت‌نامه می‌تواند به نوبه‌ی خود تأثیرات ناگواری برای افغانستان داشته باشد. عدم تعیین سرنوشت این موافقت‌نامه می‌تواند در کوتاه‌مدت بر وضع اقتصادی، امنیتی و مهم‌تر از همه انتخابات آتی ریاست جمهوری اثر بگذارد و باعث تداوم اوضاع معلق کنونی گردد.
