به مناسبت 25 نوامبر، روز جهانی منع خشونت علیه زنان
ریحانه آخوند‌زاده
نام‌گذاری روز 25 نوامبر از سوی سازمان ملل متحد به نام روز جهانی منع خشونت علیه زنان بهانه‌ای است که هرساله در چنین روزی بار دیگر توجه دولت‌ها به قربانیان انواع خشونت‌های جنسیتی جلب شود. اما پرسشی که همواره در چنین روزی با آن مواجه هستیم، این است که آیا به‌راستی وضعیت زنان و مقابله با خشونت علیه آنان در سطح جهانی رو به بهبودی میباشد؟
زنان بزرگ‌ترین گروه قربانیان انواع خشونت‌های فیزیکی (لت‌و‌کوب)، روانی (تحقیر و توهین)، فرهنگی و اجتماعی (صدمه زدن به ذهنیت‌ها و ارزش‌ها) می‌باشند که در هر جامعه‌ای با توجه به باورها و سنت‌های حاکم برآن جامعه، یکی از انواع خشونت‌های ذکر شده بیش‌تر بر آن‌ها اعمال می‌شود. طبیعی است که در جوامع سنتی این خشونت‌ها بیش‌تر و شدیدترند، اما این بدان معنا نخواهد بود که در جوامع مدرن هیچ‌خشونتی علیه زنان صورت نمی‌گیرد.
مجمع عمومی سازمان ملل در اعلامیه‌ی رفع خشونت علیه زنان که در سال 1993 تصویب کرده است، خشونت علیه زنان را این‌گونه تعریف می‌کند: هر عمل خشونت‌آمیزِ بر پایه‌ی جنسیت که بتواند منجر به آسیب فیزیکی، جنسیتی یا روانی زنان شود، یا احتمال می‌رود که منجر شود.
با توجه به تعریف فوق، می‌توان ادعا کرد که بیش‌ترین تبعیض و نقض حقوق زنان توأم با خشونت جنسیتی علیه آنان صورت می‌گیرد. در افغانستان اما رایج‌ترین شکل خشونت علیه زنان، انواع خشونت‌های خانوادگی میباشد؛ مانند لت‌و‌کوب، ازدواج‌های اجباری، تحمیل کارهای شاقه‌ی بالاتر از توان زنان، ممانعت از تحصیل و…
با وجود این که تاکنون تلاش‌ها و اقدامات زیادی از سوی فعالان حقوق زن در جهت محو خشونت از جامعه‌ی زنان افغان صورت گرفته است، اما آن‌چه درباره‌ی قربانیان این‌گونه خشونت‌ها در کشور ما نگرانی ایجاد می‌کند، افزایش روز‌افزون آن است. نگاهی به آمارها و اخبار رسیده از گوشه و کنار کشور بیان‌گر این نکته است که ما برای محو خشونت علیه زنان نیازمند توجه و توان بیش‌تر از آن‌چه تاکنون صرف شده است، می‌باشیم. در همین راستا انتظار می‌رود دولت بتواند پشتوانه‌ی قانونی جهت محو خشونت علیه زنان ایجاد نماید که این قوانین می‌توانند هم تأثیر بازدارنده داشته باشند و هم مرجعی برای جبران خسارت‌های وارده به قربانیان انواع خشونت‌های جنسیتی باشند.
هم‌چنین انتظار می‌رود مقام‌های قضایی، فضای مناسب و دور از تبعیض را جهت دادخواهی زنان آماده نمایند تا آنان با اطمینان خاطر بتوانند جهت احقاق حقوق خود اقدام نمایند. فرهنگ‌سازی از طریق رسانه‌های عمومی نیز گامی است که دولت می‌تواند با برداشتن آن به ایجاد جامعه‌ای نزدیک شود که در آن شأن و کرامت انسانی زنان به عنوان نیمی از پیکره‌ی اجتماع رعایت و حفظ می‌شود.
