شورشیان طالب روز دوشنبه حملات سه روزه را در نزدیکی شهر قندوز تشدید بخشیدند و جادههای اصلی به ولایتهای همجوار را مسدود کردند و قرار گزارشها پلی را که افغانستان را با کشور همسایه، تاجیکستان، وصل میکند، منفجر ساختند. این تهاجم پایدار ترس و نگرانیها را عمیقتر ساخت که قندوز احتمالا بار دیگر بهدست شورشیان سقوط خواهد کرد، چنانچه در ماه سپتامبر و اکتوبر در یکی از بدترین شکستهای نیروهای حکومتی در جنگ 15 ساله برای دو هفته سقوط کرد. مقامهای ارشد ارتش افغانستان و همچنین وزیر دفاع ملکی با عجله به قندوز رفتهاند تا مسئولیت جنگ را برعهده بگیرند. نیروهای حکومتی از روز شنبه بدینسو نبردهای الله کلنگ را با شورشیان آغاز کردهاند (پیشروی میکنند و دوباره عقبنشینی میکنند) و طالبان کنترل دو ولسوالی در نزدیکی مرکز ولایت و همچنین منطقهی دیگری در ولایت همجوار تخار را بهدست گرفتهاند.
آخرین جنگها چند روز پس از یک حملهی بزرگ طالبان در ولایت بغلان در جنوب قندوز و چند هفته پس از آن واقع میشود که نیروهای طالبان اندکاندک به لشکرگاه نزدیک میشدند. لشکرگاه شهر استراتژیک دیگری است که شورشیان از دیرزمان بدینسو بهدنبال تصرف آن بودهاند و نیروهای تازهنفس افغان و امریکایی را وادار کردهاند با عجله به این منطقه بروند. جنرال مرادعلی مراد، معاون رییس ستاد ارتش، که روز دوشنبه در قندوز با خبرنگاران صحبت میکرد قول داد که اجازه نمیدهند طالبان دوباره قندوز را تصرف کنند. در کابل، جنرال چارلس کلیولند، سخنگوی ارشد ارتش امریکا، روز دو شنبه به خبرنگاران گفت که مقامهای امریکایی «بسیار مطمئین هستند که قندوز سقوط نخواهد کرد. ما برای کمک آنجا خواهیم بود». کلیولند گفت که شورشیان طالب «بهوضوح هنوز یک تهدید است» اما آنها «هنوز نتوانستهاند به هدف اصلی استراتیژیکشان مبنی بر تصرف یک مرکز جمعیتی کلان بیابند». او مشخص نکرد که نیروهای امریکایی در قندوز چه نقشی را بازی میکنند، اما گفت که هواپیماهای جنگی سبک A-29 با خلبانهای آموزشدیده توسط امریکاییها به آنجا اعزام شدهاند. مقامهای پولیس افغان گفتند که چرخبالهای جنگی امریکایی نیز روز دو شنبه به جنگ اعزام شدند و بر مواضعی در ولسوالی علیآباد که شهر قندوز را به بغلان وصل میکند، حمله میکردند. کلیولند اظهار داشت که هرچند نیروهای امریکایی اجازهی شرکت در جنگ زمینی مستقیم در افغانستان را ندارند، آنها میتوانند به نیروهای افغان کمک کنند – «از شکست استراتژیک جلوگیری کنند» و همچنین نظر به دستور تازهی رییسجمهور اوباما میتوانند «تاثیر استراتژیک» فراهم کنند، مثلا به هواپیماهای جنگی امریکایی اجازه بدهند تا «هدف قراردادن عمدی بیشتر» انجام بدهند.
در هلمند، هواپیماهای جنگی و نیروهای ویژهی امریکایی در جریان جنگ اخیر اعزام شدهاند و مقامهای ارتش امریکا روز دوشنبه گفتند که آنها 100 سرباز اضافی به [هلمند] فرستادهاند تا در یک زون پولیس در لشکرگاه حفظ نیرو کنند. مقامهای ارتش امریکا، در عینزمانی که مشتاق کمک به نجات قندوز هستند، بیم دارند که اشتباهاتی چون حملهی هوایی مرگبار بر یک شفاخانهی داکتران بدون مرز در جریان جنگ سال گذشته در اوایل ماه اکتوبر را مرتکب نشوند. این بمباردمان غیرعمدی که عامل آن خطای انسانی و فقدان تجهیزات خوانده شد، حداقل 42 تن، بهشمول مریضان و دکتران، را کشت.
باوجود وعدههای مقامهای افغان و امریکایی مبنی بر اینکه به جنگجویان طالبان اجازه نخواهند داد تا تصرف تحقیرکنندهی قندوز را تکرار کنند، مقامهای ولایت گفتند که شورشیان از سه طرف بر این شهر، یک حملهی چندجانبه را راهاندازی کردهاند. مقامها جنگهای سیال را توضیح دادند که در آن نیروهای طالبان و حکومتی مناطقی را تصرف میکنند و [دوباره] از دست میدهند. همچنین گفته شده است که برق در ولایت های قندوز و تخار قطع شده است.
قسیم جنگلباغ، فرمانده پولیس قندوز، روز دوشنبه در یک مصاحبهی تیلفونی کوتاه، در حالی که صداهای بلند شلیک گلوله و سلاحهای سنگین شنیده میشد، گفت: «اینجا وضعیت جنگی است». او گفت که حکومت کنترل ولسوالی خانآباد در نزدیکی قندوز که روز شنبه به دست طالبان سقوط کرد و همچنین یک ولسوالی دیگر در تخار را دوباره بهدست گرفته است. او گفت که شورشیان از چهار سو حمله کردند «اما تلفات سنگین را متحمل شدهاند.» «تلفات ما بسیار پایین است».
محمد یوسف ایوبی، رییس شورای ولایتی [قندوز] که تماس ما با او از طریق تیلفون برقرار شد، وضع را پر هرجومرجتر و وخیمتر توصیف کرد. او گفت که چرخبالهای حکومتی «مواضع طالبان را در هم میکوبند» اما شورشیان هنوز 80 درصد خانآباد را در تصرفشان دارند. سخنگویان طالبان نیز گفتهاند که با عقبنشینی نیروهای افغان سلاحها و موترها را تصرف کردهاند. ایوبی گفت: «تلفات ملکی و نظامی زیاد است». «صدها تن از مردم که تواناییاش را دارند هر روز فرار میکنند». او گفت که شورشیان بر بخشهای جنوب و جنوبغربی شهر حمله میکنند و جادههایی که قندوز را به سه ولایت همجوار و تاجیکستان وصل میکنند «همه، عمدتا بهدلیل جنگ، مسدودند».
تحلیلگران گفتند که قندوز به چند دلیل یک غنیمت استراتژیک مهم برای طالبان خواهد بود: نزدیک به مرز و یک راهرو مهم به طرف آسیای مرکزی است، گندم و برنج فراوان برای مصرف داخلی تولید میکند و شهر مهمی در شمال، دور از پایگاه سنتی شورشیان در جنوب افغانستان است.
آنها همچنین گفتند که آخرین تهاجم طالبان بهویژه برای حکومت افغانستان بیثبات کننده است، حکومتی که با انتقاد قوی عمومی، و همزمان با اختلاف فزاینده میان دو رهبر ارشد، با بحران مشروعیت مواجه است. منتقدان اصلی حکومت شامل فرمانده پیشین ملیشهها از شمالشرق است که سربازان بیشماری را در قندوز تحتکنترلشان دارند. جنرال عتیقالله امرخیل، جنرال بازنشستهی ارتش، گفت: «طالبان در زمانی که از نظر سیاسی بسیار حساس است بر قندوز حمله کردند». او گفت که پیشرفتهای شورشیان و ناسازگاری و اختلاف میان رییسجمهور غنی و عبدالله عبدالله، رییس اجراییه، «بهصورت عموم روحیهی ارتش و نیروهای امنیتی را تضعیف میکند.» «طالبان احتمالا نمیتوانستند زمان بهتر از حالا را برای حملاتشان انتخاب کنند.»
واشنگتن پست/پامیلا کانستیبل و سید صلاحالدین
ترجمه: حمید مهدوی